رشد هزینه‌های تامین معیشت و تهیه کالاهای اساسی به رتبه‌ای در ایران رسیده که حتی شاخص‌های مصرف کالا نشان از ضعف شدید توان مالی خانواده‌ها بویژه در دهک‌های آسیب پذیر جامعه، دارد.

گروه اقتصادی-محمد سیاح: رشد هزینه‌های تامین معیشت و تهیه کالاهای اساسی به رتبه‌ای در ایران رسیده که حتی شاخص‌های مصرف کالا نشان از ضعف شدید توان مالی خانواده‌ها بویژه در دهک‌های آسیب پذیر جامعه، دارد. بخشی بزرگی از مردم ایران دیگر توانایی خرید اساسی ترین کالاهایی که برای حفظ سلامتی مفید هستند نظیر گوشت قرمز را نداشته و مصرف این کالا به پایین ترین حد خود طی سال‌های اخیر رسیده است.
افزایش قیمت با رشد تورم در اقتصاد ایران به شدت زندگی مردم را تحت تاثیر قرار داده است و کیفیت زندگی را در ایران برای بسیاری از مردم به پایین سطح ممکن رسانده است. خیلی از خانواده هایی که در دهک‌‌های پایین جامعه قرار گرفته اند به دلیل همین رشد قیمت‌ها و کاهش توان خرید، کالاهای اساسی و مورد نیاز خود را یا محدود مصرف می‌کنند یا اصلا مصرف نمی‌کنند.
تورم ساختاری در اقتصاد ایران موضوعی است که باید مورد توجه دولت قرار بگیرد، اما در حال حاضر با تناقضی در تصمیم‌گیری و اجرا در دولت روبرو هستیم، از این جهت که هر چند رئیس دولت سیزدهم اصرار به بهبود معیشت مردم دارد، اما در مقابل هیچ اقدامی ‌برای کاهش تورم صورت نمی‌گیرد و همچنان شاهد تورم بالا هستیم. از سویی هم اصرار بر حذف ارز 4200 تومانی در شرایطی که بخش بزرگی از جامعه متاثر از سیاست‌های نادرست یا ناکافی سیاسی اقتصادی دولت در فشار اقتصادی هستند، باعث شده تا نگرانی‌ها از افزایش تورم و به تبع آن گرانی بیشتر شود.
اقتصاد ایران با مشکلات متفاوت و البته عمیقی در بخش‌های مختلف اقتصادی از جمله تولید، صنعت و کشاورزی مواجه است که این موضوع تاثیر مستقیم در بازار کار هم گذاشته است.
هر چند که در ابتدای فعالیت دولت سیزدهم و مجلس یازدهم رفع مشکلات معیشتی مردم در شعارها به پررنگ بود ولی حالا هیچ اثری از دغدغه‌های امروز معیشتی مردم در میان دغدغه‌های مسئولان و نمایندگان دیده نمی‌شود!  بخش عمده‌ای از مسائل امروز و دغدغه‌های مسئولان به موضوعاتی نظیر فرزندآوری، ازدواج زودهنگام، ممنوعیت وسایل پیشگیری از بارداری، حجاب، بودجه بخش‌های فرهنگی-مذهبی و نهادهای حاکمیتی و انقلابی، ‌فیلترینگ و ... اختصاص پیدا کرده و در این میان معیشت مردم چندان مساله مهمی‌برای آنها نیست .
 
سبک تر شدن سبد خانوار
تورم بیش از ۴۰ درصدی اثرات بسیار سوء و مخربی در زندگی مردم گذاشته است، اما باز هم برخی از مسئولان و سخنوران مجیزگوی دولت این موضوع را نمی‌پذیرند که تورم و گرانی در اقتصاد ایران باعث تضعیف پایه‌های خانواده‌ها در ابعاد مختلف از جمله سلامت شده است.
گرانی بیش از حد کالاهای مورد نیاز و مصرفی بویژه کالاهای ضروری که باید مردم برای حفظ سلامتی خود مصرف‌ کنند، به حدی افزایش یافته که امروز سبد غذایی یک خانوار ۴ نفره در حداقل ترین حالت ممکن به بیش از ۱۲ میلیون تومان رسیده و این در قیاس با دستمزد طبقه کارگری که حدوداً ۴ میلیون تومان است نشان از به عمق فاجعه انسانی ای دارد که اتفاق افتاده است.
تازه ترین آمارها نشان می دهد افزایش قیمت کالا و خدمات مورد نیاز خانوارها ایرانی در ماه گذشته به طور متوسط بیش از ۳۵ درصد بوده است.
روند افزایش تورم تا شهریورماه سال جاری با رکورد ۴۵.۸ درصد تورم سالانه در چند سال گذشته همراه بود اما از مهرماه روند افزایشی متوقف شده است. این در حالی است که تازه‌ترین آمار مرکز آمار ایران از وضعیت تورم در آذرماه نشان می‌دهد که تورم سالانه به ۴۳.۴ درصد رسیده که در مقایسه با آبان یک درصد کاهش دارد. همچنین تورم نقطه به نقطه کاهش نیم درصدی داشته است و خانوارهای ایرانی به طور میانگین ۳۵.۲ درصد بیشتر از آذرماه پارسال برای خرید کالا و خدمات خود هزینه کرده‌اند. تورم ماهانه نیز در دوره مورد بررسی به ۱.۷ درصد رسیده که نسبت به ماه قبل ۰.۸ کاهش داشت.
جزئیات تورم در کالا و خدمات مصرفی مردم نشان می‌دهد که افزایش قیمت خوراکی ها به طور متوسط ۴۰.۱ درصد بوده است.
بر اساس گزارش جدید مرکز آمار، در ماه گذشته بالاترین افزایش هزینه مربوط هتل و رستوران با ۶۰ درصد بوده است و بعد از آن گروه شکر، مربا، عسل، شکلات و شیرینی با ۵۸.۳ درصد قرار دارد. در سایر اقلام نیز ماهی‌ها و صدفداران   ۵۷.۵ درصد و  شیر، پنیر و تخم مرغ، ۵۵.۱ درصد  نسبت به پارسال گران شده‌اند. افزایش قیمت در برخی گروه‌های دیگر شامل رشد ۴۸.۸ درصدی مسکن، آب، برق و گاز، سبزیجات ۴۹.۸ درصد، میوه و خشکبار ۴۳.۴ درصد و خوراکی‌ها ۴۰.۱ درصد ثبت شده است. بالاترین میزان تورم سالانه نیز به گروه روغن‌ها و چربی‌ها با ۸۵.۹ درصد و همچنین شیر، پنیر و تخم مرغ با ۷۱.۴ درصد اختصاص دارد. گوشت قرمز هم بالای پنجاه درصد رشد قیمت داشته است.
 
مشت نمونه خروار
هرچند که مقامات سعی بر نشان دادن وضعیت خوب اقتصادی و آینده روشن دارند اما باز هم می‌توان اثرات اقتصاد بیمار ایران بر زندگی مردم را به وضوح دید. فرشاد مومنی، عضو هیات علمی‌دانشگاه علامه طباطبایی گفته است: «آیا شهروندان و حکومتگران می‌دانند که در بدترین سال‌های جنگ بر اساس گزارش‌های رسمی‌بانک مرکزی و مرکز آمار، خانواده‌های این مملکت سالانه 122 کیلو گوشت قرمز مصرف می‌کردند و این میزان الان به 6 تا 7 کیلو در سال رسیده است؟ واقعا شما اینها را می‌خواستید؟ این میزان سهل انگاری و بی توجهی نسبت به سیاست‌های تورم زا و توسل کردن به پنهان کاری و فریب و بازیچه رباخوارهاو دلال‌ها شدن برای حکومت چه عاقبتی را پیش خواهد آورد؟»
با رشد قیمت‌ها در سایه سیاست‌های تورم‌زا و رفتارهای دوگانه دولت در قبال مردم صرفا به نفع رانت‌خواران و رانت بازانی است که اقتصاد و تمام منافع آن را در دست گرفته و برای خود و البته دولت گاردی فولادی در برابر مردم و عدالت اجتماعی و اقتصادی گرفته‌اند. مومنی گفته است:‌ «می‌گویند در شرایطی که حکومت به تسخیر غیرمولد‌ها درمی‌آید، با فریب و جوسازی مناسبات را جلو می‌برند. آنها مسائل غیرحیاتی را عمده می‌کنند و مسائل حیاتی را به حاشیه می‌رانند. در نتیجه می‌بینید اگر دلار ترجیحی صرف تامین مالی نیازهای فقرا شود، می‌گویند رانت رخ داده، اما به اینکه رانت ناشی از این تغییر سیاست 350 برابر بیشتر برای غیرمولدها درآمدهای بی‌زحمت ایجاد می‌کند را مهم نمی‌دانند. دلار 4200 تومانی را برای کالاهای اساسی مردم را برنمی‌تابند، اما اینکه حقوق گمرکی و سود بازرگانی بر اساس دلار 4200 تومانی محاسبه شود آنها را اذیت نمی‌کند. اینها درحالیکه اندازه سود پرداختی به سپرده‌ها از مرز 17 درصد جی دی پی گذشته است مشکلی نمی‌بینند ولی بی‌قانونی علیه مزد و حقوق بگیران و اینکه دولت با وجود تعهد قانونی خود مبنی بر اینکه به اندازه تورمی ‌که ایجاد کرده باید قدرت خرید آنها را جبران کند را نادیده می‌گیرد.»
اینها تناقضاتی است که زندگی مردم را به حواشی سیاسی اقتصادی گره زده است. ولی دولت‌ها در ایران هنوز نتوانسته اند رفاه حداقلی را به جز قشر اندکی، برای مردم ایران به ارمغان آورند. قطعا راحت‌ترین راه ممکن برای شانه خالی کردن از مسئولیت‌ها و همچنین صرف منابع برای رانت دایره مشخص، حواله کردن نیازهای مردم به محدودیت هایی است که البته منبع درآمد عده‌ای است!