شهریه بسیاری از دانشجویان گروه هدف سازمان بهزیستی از سال 98 هنوز تسویه نشده و علیرغم وعده‌های مسئولان، بدهی ترم بهار بسیاری از آنان نیز بر جای خود باقیست.

به گزارش مردم سالاری آنلاین، شهریه دانشجویان دارای معلولیت همواره یکی از مسائل چالش‌برانگیز سازمان بهزیستی و جامعه هدف بوده است به‌طوریکه با گذشت سال‌ها همچنان با ابهاماتی روبروست و با گذشت نزدیک به دو دهه از اجرای آن، هنوز سرفصل‌های اجرایی، تاریخ پرداخت‌ها و جزئیات آن شفافیت نیست.

این فرآیند در طول سال‌های گذشته بارها دستخوش تغییر شده و شاید بتوان گفت هر تغییر مدیریتی در سازمان، این روند را دچار تغییراتی کرده است.

شهریه دانشجویان دارای معلولیت از سال 83 به خود دانشجو پرداخت می‌شد و دانشجو مسئول تسویه مالی با دانشگاه بود. به مرور با افزایش تعداد دانشجویان این رویه دیگر کارآمد نبود، بنابراین بهزیستی با مدیریت دانشگاه‌ها به‌ویژه دانشگاه آزاد وارد مذاکراتی شد که طبق آن دانشجویان معلول می‌توانستند با ارائه معرفی‌نامه بهزیستی، وارد دانشگاه شده و ضمن برخورداری از تخفیف دانشگاه، بدون پرداخت شهریه، ثبت‌نام کنند. دانشگاه‌ها نیز متعهد به پذیرش دانشجویان و همکاری با آنها در کلیه مراحل ثبت‌نام، انتخاب واحد و شرکت در امتحانات پایان‌ترم بودند و مقرر بود برای هزینه‌ها منتظر تسویه سالیانه بهزیستی بمانند.

البته در برخی موارد دانشگاه‌های دارای دربرگیری پایین‌تری از دانشجویان تحت‌پوشش بهزیستی، شهریه را از دانشجویان دریافت می‌کردند و دانشجویان با ارائه مستندات واریزی شهریه به بهزیستی محل زندگی خود، بسته به بود و نبود اعتبار مدتی بعد تمام یا بخشی از مبلغ را استرداد می‌کردند.

این روند برای سازمان، دانشجویان و دانشگاه‌ها جا افتاده بود تا اینکه از سال 1397تسویه مالی دانشجویان معلول با دانشگاه‌ها متوقف شد. البته همکاری دانشگاه‌ها با دانشجویان همچنان ادامه داشت چون تصور بر این بود که این روال هنوز پابرجاست و فقط با تأخیر همراه است تا اینکه با عدم پرداخت بدهی ترم مهر98، سقف بدهی دانشجویان معلول به دانشگاه‌ها افزایش زیادی یافت. هزینه دانشجویان جدیدالورود نیز به بدهی قبلی اضافه شد و دانشگاه‌ها با توجه به عدم تحقق تعهدات قبلی بهزیستی، کم‌کم از انجام تعهدات خود دلسرد ‌شدند.

مسئولان سازمان بهزیستی در پاسخ به عدم پرداخت شهریه‌ها، نوید راه‌اندازی یک سامانه دانشجویی را داده و گفتند: از آنجا که گاهی شأن دانشجویان در دانشگاه‌ها زیر سوال می‌رود بنابراین ما دوباره رویه پرداخت مستقیم شهریه به خود دانشجو را در پیش می‌گیریم تا کرامت انسانی گروه حفظ شود.

بنابراین در قدم بعدی گفته شد دانشجویان معلول مستندات پرداختی و یا بدهی خود به دانشگاه را در سامانه مذکور بارگذاری ‌کنند تا اسناد بعد از تأیید مددکاران و تأیید استان در نهایت به تأیید بهزیستی کشور رسیده و پرداخت ‌شود. اکنون دو ترم است این روال اتخاذ شده اما ببینیم چند و چون آن به چه شکل است.

 

چهار ترم منتظر پرداخت شهریه‌ام

رویا.ب از دانشجویان معلول قزوینی می‌گوید: از مهر سال 98 دانشجوی مقطع ارشدم و بهزیستی شهریه هیچ‌یک از چهار ترم تحصیلی‌ام را پرداخت نکرده است.

او می‌افزاید: ترم اول با ارائه گواهی معلولیت ثبت‌نام کردم و شهریه ندادم اما از ترم بعدی مشکلات شروع شد. با اینکه کرونا دانشگاه‌ها را تعطیل و کلاس‌ها را مجازی کرده بود اما من با آغاز هر ترم باید حضوری به تهران و دانشگاه محل تحصیلم می‌رفتم و فاصله دانشکده انسانی و واحد مالی را چندین‌بار طی می‌کرد تا بتوانم برای انتخاب واحد موافقت بگیرم. این فرآیند یکبار هم در انتهای هر ترم برای دریافت مجوز شرکت در امتحانات رخ می‌داد. اکنون در حال کار روی پایان‌نامه هستم اما نگرانم این ترم هم شهریه‌ام پرداخت نشود و نتوانم پایان‌نامه‌ای که مدت‌ها برایش زحمت کشیده‌ام را ارائه دهم.

 

محمود.الف نیز از دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد کرج است. او معلول ضایعه‌نخاعی است و می‌گوید: مسئولان بهزیستی گفته بودند هدف از راه‌اندازی سامانه دانشجویی پرداخت مستقیم شهریه به خود دانشجوست تا کرامت انسانی‌اش در دانشگاه‌ حفظ شود اما این سامانه تا اینجا دستاوردی جز پرداخت نیمه‌ونصفه شهریه‌ها و گاهی حتی التماس به مددکاران بهزیستی و مسئولان دانشگاه نداشته است.

محمود ادامه می‌دهد: شهریه دو ترم گذشته من جمعاً حدود 8 میلیون تومان است که بهزیستی از این مبلغ طی دو ترم حدود 4ونیم میلیون تومان پرداخت کرده و باقی مبلغ را چند فقره چک به دانشگاه داده‌ام.

 

تعداد زیادی از دانشجویان معلول از فعالیت سامانه دانشجویی رضایت ندارند. مواردی که آنها گزارش می‌کنند به ترتیب: عدم امکان بارگذاری مدارک در سامانه به علت عدم تعریف رابطه افراد با سازمان بهزیستی، محدودیت زمانی در بارگزاری مدارک، اهمال مددکاران در تأیید به‌موقع مدارک و نامعلوم بودن زمان پرداخت شهریه است.

همچنین برخی دانشجویان می‌گویند: ما تا وقتی به دانشگاه بدهکاریم به پروفایل شخصی‌مان برای دریافت کارنامه و مبالغ بدهی دسترسی نداریم، از طرفی تا زمانی این مستندات را در اختیار نداشته باشیم امکان ارائه آن به سامانه دانشجویی بهزیستی وجود ندارد این درحالی است که ملاک بهزیستی برای پرداخت شهریه ارائه همین مدارک است.

در برخی موارد دانشجویان گزارش می‌کنند امکان بارگذاری مدارک در سامانه برایشان وجود ندارد چون هیچیک از 12آیتمی که تعیین کننده نوع رابطه فرد با سازمان بهزیستی است برایمان مشخص نشده. برخی مددکارها می‌گویند تعیین این آیتم نیازمند برگزاری کمیسیون پزشکی است که در شرایط کرونایی امکان آن میسر نیست اما در برخی از شهرها نیز برخی مددکاران، دانشجویان را مجبور به مراجعه حضوری به اعضای کمیسیون‌های پزشکی و جمع‌آوری امضاهای موردنیاز می‌کنند.

دانشجویان معلول می‌گویند پس از سال‌ها عضویت در بهزیستی، چرا سازمان در مواقع بحرانی که به همکاری فوری آن نیاز داریم، احراز دوباره شرایط معلولیت را گروکشی می‌کند؟ چرا در مواقع حساس با اتلاف وقت به ما فشارهای عصبی تحمیل می‌کند؟ آیا سازمان از معلولان انتظار بهبود؛ شفاء و اتمام معلولیت دارد؟

 

مدیرکل توانمندسازی سازمان بهزیستی کشور در گفتگو با مردم‌سالاری آنلاین در آخرین هفته تیرماه سال جاری قول داد شهریه دانشجویان گروه هدف بهزیستی تا پایان تیر تسویه شود.

محمدرضا شهبازی در پاسخ به نگرانی‌های مربوط به عدم پرداخت شهریه برخی از دانشجویان گروه هدف بهزیستی اطمینان داد که جای نگرانی نیست و تا پایان تیر شهریه همه دانشجویان تسویه می‌شود این درحالی است که اکنون در دومین هفته مرداد ماه هستیم و بدهی تعداد زیادی از این دانشجویان همچنان پابرجاست.

وی گفت: با پرداخت 32میلیارد در سه نوبت شهریه تعداد زیادی از دانشجویان دارای معلولیت پرداخت شده و تنها 6 میلیارد از بدهیمان باقیمانده که تا پایان تیر آن را هم می‌پردازیم و بدهی98 دانشجویان بطور کامل تسویه می‌شود و ایم وعده هنوز محقق نشده است.

به گفته این مسئول یک بخش دیگر از بدهی سازمان در بحث شهریه‌ دانشجویی، مربوط به جاماندگان ترم مهر و بهمن ۹۹ است که برای این گروه نیز از نظر پرداخت مشکلی نیست فقط باید اطلاعاتشان با دانشگاه یکسان‌سازی شود.

شهبازی همچنین علت پرداخت مستقیم شهریه به دانشجویان را ناهماهنگی بین مراکز دانشگاهی دانست و گفت: ما طبق تفاهمنامه شهریه‌ها را پرداخت می‌کردیم اما واحدهای شهرستانی آن را به موقع دریافت نمی‌کردند، دانشجوی ما بلاتکلیف بود و متضرر می‌شد، پس دیدیم با پرداخت شهریه به خود دانشجو، شأن او بیشتر حفظ می‌شود.

این مسئول همچنین با اشاره به برخی مشکلات سامانه دانشجویی تصریح کرد: این سامانه نوپاست و طبیعتاً با مشکلاتی همراه است اما برای ترم‌های بعدی همه اشکالات آن رفع می‌شود و دیگر تأخیر نخواهیم داشت.

 

شهبازی تعداد دانشجویان دارای معلولیت را ۱۳هزار و ششصد نفر در کشور خواند و گفت: این رقم با احتساب افرادی که سرپرست خانواده‌هایشان تحت‌پوشش سازمان هستند و بهزیستی شهریه آنها را می‌پردازد به بیش از 17 هزار نفر می‌رسد.

به گفته شهبازی بهزیستی طبق دستورالعمل‌ها صددرصد شهریه همه افراد دارای معلولیت‌های متوسط به بالا و متعلق به دهک‌های 1تا7 پرداخت می‌کند و شهریه افراد با معلولیت‌های خفیف و افراد بالای دهک 7 متناسب با شرایط پرداخت می‌شود.

مدیرکل توانمندسازی بهزیستی کشور اظهار داشت: در مقطع کارشناسی همه شهریه‌های تا ۵ میلیون تومان، در مقطع کارشناسی ارشد تا ۷ میلیون تومان و در مقطع دکترا تا 10تومان را پرداخت کردیم.
 

تغییر مدیریت سازمان بهزیستی از اتفاقات محتمل و عادی است که با استقرار دولت جدید صورت خواهد گرفت. در این‌صورت چنانچه این تغییر مدیریت با تغییر در روند پرداخت شهریه دانشجویی همراه باشد، شهریه دانشجویان فعلی و به‌ویژه افرادی که شهریه‌هایشان همچنان تسویه نشده بر عهده چه کسی است؟ مدیریت قبلی یا مدیریت بعدی؟ 

گزارش: رویا بابایی