عید قربان در پیش است و می‌توانیم این عید را نورانی‌تر کنیم. قربانی‌هایی که توسط افراد دارای استطاعت مالی صورت می‌گیرد و اهدای آن به نیازمندان، آن هم در این شرایط که فقر و گرسنگی متاسفانه آمارش قابل شمارش نیست؛ مرهم خوبی است و فقرا برای چند وعده غذایی می‌توانند از پروتئین بهره ببرند. اما روح هم نیاز به تغذیه دارد و اگر کودکان دچار سو‌تغذیه روحی شوند، ضرری بیش از سو‌تغذیه جسمی می‌بینند.

 

بازی و شادی در طبیعت کودکان است و لازمه‌ی رشد آن‌هاست. همچنین بازی کردن باعث ارضای میل به تفریح، آزادی و قدرت در آن‌ها می‌شود. در این روزهای پر از مصیبت و در شرف این عید مقدس، افرادی که توانایی قربانی کردن دارند و کسانی هم که توانایی خرید احشام برای قربانی ندارند اما می‌خواهند که نذرشان را ادا کنند؛ می‌توانند لوازم بازی کودکان مانند لوازم نقاشی، توپ و امثال آن را بخرند و به فقرا اهدا کنند تا جسم و روح توام با یکدیگر تغذیه شوند.

 

محرومیت کودک از بازی و لوازم آن آسیب‌های بسیاری به او و جامعه وارد می‌کند. بازی نکردن و عدم ارضای قدرت و آزادی، باعث از بین رفتن عزت و اعتماد به نفس می‌شود و سبب ناتوانی در ارتباط با دیگران و ضعف در کارها و در نهایت طرد شدن از جامعه به مثابه یک بیگانه می‌شود. عدم ارضای تفریح هم باعث به وقفه افتادن در رشد کودک، ابتلا به اختلالات گوناگون و در سطح بالا و نگران کننده، کاهش سطح توانایی‌های ذهنی، رفتاری و گفتاریشان از همسن و سال‌هایشان خواهد شد و دوره درمان، طولانی و سخت‌تر می شود؛ البته اگر درمانی صورت گیرد.

 

یکی از بهترین روش‌ها برای ایجاد عادت‌های خوب در کودکان و حذف رفتارهای نامناسب، استفاده از «قصه خواندن» است. وقتی کودک به قصه گوش می‌دهد، خودش را به جای شخصیت اصلی می‌گذارد و از دید او به حرف‌های راوی قصه گوش می‌کند. این روشی غیر مستقیم است و کودک با ما مخالفت نمی‌کند و تا پایان داستان به ما گوش می‌دهد. همچنین والدین می‌توانند از کودک بخواهند به داستانی ضبط‌ شده گوش کنند و آن را برایشان توضیح دهند. این کار را می‌توان با توجه به سن کودک و میزان رشد او به روش‌های مختلف انجام داد. قصه گوش کردن سبب بالا رفتن «قدرت تمرکز» می‌شود.

 

قدرت تمرکز در سراسر وجوه زندگی تاثیر مستقیم دارد و ضعف در تمرکز طبیعتا زندگی را مختل می‌کند. درگیر کردن کودکان با هنرهای خلاقانه مثل نقاشی کردن و طراحی، یکی از طرق افزایش تمرکز است و باعث بالا رفتن قدرت هنر‌های دستی او هم می‌شود. همچنین پازل و جدول نیز قدرت تشخیص در شکل اشتباه و تلاش برای یافتن شکل صحیح را بالا می‌برد.

 

کودکی که کودکی کند و رشد صحیحی را پشت سر بگذارد، تفکر نقادانه و خلاقانه او هم شکوفا می‌شود. تفکر خلاقانه باعث می‌شود کودک هنگام مواجهه با مشکل، بهتر بتواند عمل کند و یک تصمیم منطقی بگیرد و استرسش نیز کاهش یابد. تفکر نقادانه هم باعث می‌شود در رویارویی با مسائل یک دید باز و آگاهانه داشته‌باشد و به راحتی گول نخورد و از مسیرش منحرف نشود.

 

کمک به نیازمندان مخصوصا اگر برخی از نیازهای کودکانشان هم تامین شود، کمی از فشارهای روحی والدین را کاهش می‌دهد و اندکی از آرامش هم تاثیر بسیار زیادی بر جو خانه و در وهله اول، جسم و روان فرزندان خردسال می‌شود. کودکان 6 تا 10 سال بیشترین تاثیر را از همسالانش می‌پذیرد و همچنان به حمایت و راهنمایی‌های والدینش نیاز دارد. والدین افسرده و خشمگین نمی‌توانند نیازهای روانی کودکان را برآورده کنند و بازخورد مثبتی به او بدهند و نتیجه آن می‌شود که فرزندان مادران افسرده، دو برابر بیشتر از فرزندان مادران سالم، سراغ سیگار، مواد مخدر، اعمال بزهکارانه و مخاطره‌آمیز بروند. پدران افسرده هم باعث سوق دادن نوجوانان به سمت اعمال بزهکارانه می‌شود اما چون مدت کمتری در خانه حضور دارند، تاثیرشان از مادر کمتر است.

 

مشکلاتی که ایجاد می‌شود بسیار است اما راه‌حل ساده و اندک است. پیامبران و ائمه برای هدایت و بیدار کردن آن جوهره اصلی درون انسان‌ها مبعوث شده‌اند. ما نیز می‌توانیم با الگوبرداری از آن‌ها خصوصا حالا که در شرف عید قربان هستیم، در حد استطاعتمان در تامین نیازهای دیگران، خصوصا کودکان که تاثیر بیشتری از وقایع می‌گیرند و آینده‌ساز هستند؛ جهل، ناراحتی و چرخه رفتارهای معیوب را قربانی کنیم و جامعه‌ای آگاه، سالم و شاد پدید آوریم زیرا خوشبختی ما در گرو خوشبختی همسایمان است و عقل، عرف و شرع در تمامی ادیان حکم می‌کند که به دیگران احترام بورزیم و در تامین نیاز‌هایشان کوشا باشیم تا خود نیز به آرامش برسیم.
سید مهدی داودی