آمریکا از جایگاه کدخدایی و آرزوهای پدران ایالات متحده فاصله زیادی دارد. واشنگتن اگرچه توانست با سیاستهای مرد دیوانه «دونالد ترامپ» در جامعه جهانی یک بینظمی بزرگ ایجاد کند تا نظم جدید خود را توسط «آنتونی بلینکن» وزیرخارجه باهوش و مداخله گر ایجاد کند ؛ اما مساله اینجاست که پرستیژ آمریکا دچار افول شده است.
در فرهنگ سیاسی ایالات متحده و رفتار شناسی حاکمان آمریکا فارغ از دموکرات و جمهوریخواه یک نکته واحد وجود دارد ، پرستیژ اقتدار آمریکا بالاتر از هرموضوعی با هر هزینهای باید حفظ شود. کاخ سفید باتکیه بر همین گفتمان و ادعای کدخدایی جامعه جهانی ، همواره پای آمریکا را به مناقشات و جنگها باز کرده است.
«نیکولاس کریستوف» در روزنامه نیویورک تایمز اگرچه از حذف ترامپ خشنود است اما از عدم بازگشت اقتدار ایالات متحده در عرصه جهانی گلایه میکند. واقعیت این است که ایالات متحده درحال افول به سمت میانمایگی است و این در چارچوب سیاست پرستیژ یعنی مرگ کدخدایی آمریکا که قدرت را در اختیار روسیه و چین قرار میدهد.
ضعف درونی آمریکا
نیویورک تایمز می نویسد ، ما آمریکاییها مدام شعار «ما نفر اول هستیم» را تکرار میکنیم، با اینکه تازهترین شاخص پیشرفت اجتماعی که معیاری برای سنجش وضعیت بهداشت، ایمنی و رفاه در سراسر جهان است، ایالات متحده را در رتبه بیست و هشتم قرار داده است. بدتر اینکه، ایالات متحده یکی از سه کشور از مجموع ۱۶۳ مورد بود که طی دهه گذشته در بحث رفاه عقبگرد هم داشت.
مایکل گرین، مدیر ارشد گروهی که شاخص پیشرفت اجتماعی را منتشر میکند، میگوید: ناکامی مزمن آمریکا در تبدیل قدرت اقتصادی خودش به پیشرفت اجتماعی، لطمه بزرگی به نفوذ آمریکاست. ممکن است اروپاییها به پوپایی شرکتی آمریکا رشک بورزند اما آنها میتوانند خودشان را اینطور آرام کنند که عملکرد بسیار بهتری در بحث نتایج اجتماعی، از آموزش تا بهداشت و محیط زیست، دارند.
او میگوید: شاید رقبایی نظیر چین، فرسایش بافت اجتماعی آمریکا را نشانهای از ضعف استراتژیک ببینند. شاید اقتصادهای در حال ظهور که شهروندانشان از کیفیت زندگی بهتر از آمریکاییها لذت میبرند، دلشان نخواهد از سمت دولت آمریکا موعظه شوند.
شاید پیشنهادهای بایدن برای افزایش یارانه فرزندان خانوادههای کم درآمد، برای مراقب از کودکان و دسترسی بهتر به اینترنت بتواند به مساله ضعف استراتژیک آمریکا کمک کند. پتانسیل آن برای تقویت کشورمان، بیش از برنامه ۱.۲ تریلیون دلاری است که مقامهای آمریکایی برای مدرنسازی زرادخانه هستهای ما دنبال میکنند. بزرگترین تهدیدات امروز ما کسانی هستند که نمیتوانیم آنها را با بمب هستهای هدف قرار دهیم.
قدرت بیرونی آمریکا
بنا به نظر حاکمیت ایالات متحده ، آمریکا با بودجه هنگفت پنتاگون همچنان از قدرت بالای نظامی برخوردار است. آنها اولویتهای خود را معطوف به روسیه و چین کردهاند ؛ پس باید نیروهایشان را از خاورمیانه خارج کنند تا هم میزان آسیبپذیری در مقابل ایران را کاهش دهند و هم بتوانند براساس اولویتهایشان رفتار کنند.
در فرهنگ آمریکایی ، جنگ اصلی ترین عامل برای حفظ اقتدار و پرستیژ کدخدایی ایالات متحده است. جنگ به رغم هزینههای سنگین برای مالیات دهندگان ، برای اقتصاد آمریکا نعمت است. در شرایطی که آمریکا از دورن ناتوان به نظر می رسد نیازمند یک برخورد ولو کوچک است تا بتواند خود را احیا کند. «جوبایدن» میداند ، روسای جمهوری که جنگ در کارنامه دارند ، در آمریکا محبوب هستند ؛ پس دموکراتهایی که میدانند جمهوریخواهان و دونالد ترامپ برای انتخابات 2024 دندان گرد کردهاند ، نیاز آمریکا به جنگ را تسهیل میکنند.
میتوان گفت که استراتژیستهای آمریکایی استاد بلامنازع خلق فرصت از تهدیدها هستند. حرکت سریع ناو گروه «رونالد ریگان» به بهانه تأمین پشتیبانی هوایی عملیات خروج نظامی از افغانستان یک اقدام لجستیکی تهاجمی و نه تدافعی باید قلمداد شود. براین اساس ، ناو هواپیمابر «یو اس اس رونالد ریگان» در رأس ناوگروهی که شامل رزم ناو «یو اس اس شیلو» و ناوشکن «یو اس اس هلسی» با قابلیت پرتاب موشکهای هدایت شونده هستند؛ وارد آبهای محدوده عملیاتی ناوگان پنجم دریایی آمریکا در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا (خاورمیانه) شده است.
اگر شنیدید که آمریکا با حملات سنگین علیه طالبان در افغانستان وارد عمل شدهاست نباید تعجب کنید. استفاده از تسلیحات مرگبار در شرایطی که مقامات کابل با استیصال دست به دامن کاخ سفید شدهاند ، صدای کسی را بلند نمی کند.
در میان ناز و نیاز آمریکا برای جنگ ، اسرائیل و عربستان هم بازی خودشان را دنبال میکنند. آنها تمام تلاش خود را به کار بستهاند تا شاید آمریکا را برای حملات نظامی محدود به ایران تحریک کنند. موج سازی رسانهای اسرائیل درباره اقدامات نظامی محدود علیه فعالیتهای اتمی رژیم صدام نشان میدهد که آنها برای تلاطم روابط تهران و آژانس انرژی اتمی یا خروج احتمال ایران از برجام دست به ماشه نشستهاند.
گزارش: علی ودایع