سخنگوی شورای نگهبان درباره اعتراض کسانی که در انتخابات ریاست جمهوری، احراز صلاحیت نشده اند، گفت: قانون مهلتی را برای اعتراض به آرای اعضای شورای نگهبان برای متقاضیان درنظر نگرفته است. این در حالی است که بسیاری از شخصیت های سیاسی و رسانه ای به فهرست مورد نظر شورای نگهبان اعتراض کرده اند.
آقای کدخدایی گفته است: «روش ارزیابی متقاضیان حضور به عنوان نامزد در انتخابات ریاست جمهوری در شورای نگهبان نسبت به ادوار گذشته تغییری نداشت اما نکته مهم این دوره مصوبه شورای نگهبان بود که به وزارت کشور برای شرایط ثبت نام ابلاغ شد و شورای نگهبان از بین مراجعین ۴۰ تن را که مدارکشان کامل بود بررسی کرد و البته تاکید می کنم پرونده افراد به دقت مورد ارزیابی قرار گرفت و مستندات را رصد کردیم.»
مصوبه شورای نگهبان کمی پیش از شروع فرآیند رسمی انتخابات از سوی شورای نگهبان ابلاغ شد و شرایط ثبت نام و کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری را به نسبت قبل محدودتر کرده بود. بر اساس این ابلاغیه، داوطلبان باید در بازه سنی ۴۰ تا ۷۵ سال باشند، حداقل دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد یا معادل آن باشند و سابقه تصدی حداقل چهار سال در سمتهای مدیریتی کشور داشته باشند. این شورا، «فقدان سوابق سوء امنیتی» از جمله در اعتراضهای سال ۸۸ و «معرفی مشاوران» را از دیگر موارد لازم برای ثبتنام نامزدها برشمرده است. در این ابلاغیه همچنین آمده است که وزرا، استانداران، شهرداران شهرهای بالای دو میلیون نفر جمعیت، فرماندهان عالی نیروهای مسلح با جایگاه سرلشکری و بالاتر میتوانند نامزد شوند. تمام نامزدها باید گواهی عدم سوء پیشینه ارائه دهند و سابقه محکومیت کیفری نداشته باشند.
با نگاهی به این مصوبه متوجه می شویم که شورای نگهبان با تایید صلاحیت علیرضا زاکانی و امیرحسین قاضی زاده هاشمی، مصوبه خود را نقض کرده و عملا دو نفر بدون سابقه اجرایی را در سلک کاندیداهای جدی ریاست جمهوری درآورده است.
اما با این همه لیست تاییدشدگان از این هم شگفت انگیزتر بود. شورای نگهبان صلاحیت ابراهیم رئیسی، محسن رضایی، محسن مهرعلیزاده، سعید جلیلی، علیرضا زاکانی، عبدالناصر همتی و امیرحسین قاضی زاده هاشمی را تایید کرد. علی لاریجانی (رئیس سابق مجلس)، اسحاق جهانگیری (معاون اول حسن روحانی) و محمود احمدی نژاد (رئیس جمهوری سابق) و محسن هاشمی (رئیس فعلی شورای شهر تهران) از جمله داوطلبانی بودند که رد صلاحیت شدند.
حذف جهانگیری و لاریجانی برای حوزه سیاسی و افکار عمومی غیرمنتظره و بهتآور بود. در واقع همه فعالان سه ضلعی انتخابات را رئیسی-جهانگیری-لاریجانی تصور می کردند، اما فقط یکی از این سه ضلع باقی مانده و ۴ نامزد دیگر عملا در زمین آقای رئیسی بازی خواهند کرد. در این طرف هم مهرعلیزاده نماینده اصلاح طلبان و همتی نمایندگی میانه روها را به عهده خواهد داشت. ترکیبی که فعلا به نظر نمیرسد بتواند تنور انتخابات را داغ کند و اگر در این شرایط با مشارکت پایین هر کس که برنده انتخابات شود، با چالش های بسیار زیادی در داخل و خارج مواجه خواهد شد. چرا که طرف خارجی کشور را در شرایط آسیب پذیرتر خواهد دید و احتمالا فشارهای بیشتری را وارد خواهد کرد.
اعتراض ها، از رئیس جمهور تا عضو شورای نگهبان
همزمان با اعلام لیست تاییدشدگان، گفته شد حسن روحانی با ارسال نامهای به رهبری، خواستار تغییر فهرست فعلی شده است. رئیس جمهور در جلسه هیات دولت با بیان اینکه درباره تصمیم شورای نگهبان به ناچار به مقام معظم رهبری نامه نوشته ام و آنچه در ذهنم بود به ایشان منتقل کردم، گفت: «درباره اصل ۱۱۳ قانون اساسی به شورای نگهبان تذکر دادم، اما این شورا هر بار درباره این اصل تذکر می دهیم تفسیر خودش را دارد و میگوید نمی توانید در این زمینه تذکر دهید.»
روحانی با یادآوری همه پرسی ابتدای انقلاب گفت: «چرا آن ۹۸.۲ درصدی که به نظام جمهوری اسلامی رای دادند هی آب می رود؟ هرچه زمان می گذرد چرا باید این درصد کم بشود؟ هر که می آید می گوییم در اسلامیت و ایمان و تعهدت شک داریم! خدا نکند روزی برسد که مردم فکر کنند به آنها بی اعتنا هستیم و می خواهیم برای آنها تصمیم بگیریم. مردم باید خودشان تصمیم بگیرند.»
همچنین در صحن علنی مجلس شورای اسلامی هم نطق احمد علیرضابیگی نماینده تبریز، آذرشهر و اسکو با التهاب و اعتراضاتی از سوی نمایندگان مواجه شد که خبرنگاران را در جایگاه بالای فضای صحن جمع کرد. این نماینده مجلس که از حامیان محمود احمدی نژاد رئیس جمهور دولتهای نهم و دهم است، بر لزوم احراز صلاحیت احمدی نژاد از سوی شورای نگهبان تأکید کرد. علیرضابیگی یکی از همراهان آقای احمدی نژاد زمان ثبت نام در وزارت کشور برای کاندیداتوری انتخابات امسال جمهوری اسلامی است. نماینده تبریز، آذرشهر و اسکو در نطق میان دستور خود اظهار کرد که احراز صلاحیت احمدی نژاد موجب حضور حداکثری مردم در انتخابات میشود.
زهرا مصطفوی فرزند امام خمینی(ره) هم در نامهای با اشاره به رد صلاحیت گسترده داوطلبان انتخابات ریاست جمهوری توسط شورای نگهبان، اظهار کرد: «متأسفانه این گونه گزینشهای سلیقهای سال ها است نظام جمهوری اسلامی را به خطر انداخته و بزرگترین سرمایه آن را که ارتباط ملت و دولت است، تضعیف می کند.»
همچنین صادق لاریجانی، برادر علی لاریجانی و عضو شورای نگهبان در بیانیهای که در حساب توییتری منسوب به او منتشر شد، با اعتراض به تصمیم شورای نگهبان، آن را "غیرقابل دفاع" خوانده و گفته که "دستگاههای امنیتی" در کار این نهاد "دخالت" میکنند.
عضو فقهای شورای نگهبان و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در بیانیهای نوشته که بعد از ۲۰ سال عضویتش در شورای نگهبان "هیچ گاه تصمیمات شورا را، چه در تأیید صلاحیتها و چه در عدم احراز صلاحیتها غیرقابل دفاع" ندیده است. رئیس سابق قوه قضائیه ادعا کرده که علت آنچه نابسامانی خوانده "دخالتهای فزایند دستگاههای امنیتی از طریق گزارشهای خلاف واقع، در تصمیم سازی برای شورای نگهبان" است "به ویژه اگر عضو مسئولی که باید گزارشهای محققانه به شورا ارائه کند خود، عامدانه چیزی بر آن بیفزاید." صادق لاریجانی بدون اشاره به جزئیات این گزارشها، گفته که "از وزارت اطلاعات با قاطعیت تمام مطلبی نقل میکنند، حال آنکه با پرسش از معاونت مربوطه در وزارت اطلاعات به صراحت این مطلب تکذیب میشود."
اما لیست منتشر شده، ظاهرا موجب شگفتی خود آقای رئیسی به عنوان یکی از تاییدصلاحیت شدگان نیز شده است. دیروز ویدئویی از ابراهیم رئیسی منتشر شد که در آن می گوید برای تایید صلاحیت برخی از نامزدها تلاش می کند تا به گفته او انتخابات "کاملا رقابتی" برگزار شود.
نامزدهای رد صلاحیت شده: اعتراضی نداریم
این در حالی است که مسعود پزشکیان و علی مطهری دو نامزد رد صلاحیت شده انتخابات ریاست جمهوری ایران اعلام کرده اند که اعتراضی ندارند و برای تایید صلاحیت خود تلاشی نخواهند کرد و تصمیم شورای نگهبان را میپذیرند. پیش از این علی لاریجانی و اسحاق جهانگیری هم از تصمیم مشابهی خبر داده بودند. لاریجانی در بیانیهای که در حساب های شبکه های مجازی اش منتشر شده بود، نوشت: « حال آنکه روند انتخابات اینگونه رقم زده شد، بنده وظیفه خویش را در پیشگاه الهی و ملت عزیز انجام دادهام وراضی به رضای الهی هستم. از همه کسانیکه ابراز لطف فرمودند، سپاسگزارم وامیدوارم برای اعتلای ایران اسلامی، در انتخابات حضور یابید.»
اسحاق جهانگیری هم بیانیه ای منتشر کرد که در بخشی از آن آمده بود: «با اعلام اسامی نامزدهای نهایی انتخابات ریاست جمهوری از سوی شورای نگهبان، «عدم احراز صلاحیت» اینجانب نیز مشخص شد. به طور طبیعی مسئولیت این تصمیم و مبانی و معیارهای حقوقی و قانونی و نیز آثار سیاسی و اجتماعی مترتب بر آن متوجه شورا است، اما بار بزرگ مسئولیت در پیشگاه خداوند و تعهد در برابر شما هموطنان عزیز را از دوش من برداشت.»
بیانیه جبهه اصلاحات: نامزد نداریم
یک روز پس از اعلام نتایج صلاحیت سنجی های شورای نگهبان، حالا جبهه اصلاحات ایران که 9 نفر را به وزارت کشور فرستاده بود، بیانیه ای مبنی بر عدم وجود نامزد در انتخابات بیرون داده است. در بخشی از این بیانیه با تاکید بر اینکه "جبهه اصلاحات ایران نامزدی برای معرفی به مردم ندارد" آمده: «این اقدام از نظر ما فقط به معنای حذف اصلاح طلبان نیست، بلکه پیام اصلی آن حذف مردم از فرآیند تصمیم گیری در امور کشور است. اصلاح طلبان با معرفی طیف گستردهای از افراد و گرایشها کوشیدند تا از هرگونه تنش در جریان انتخابات جلوگیری کنند اما مشخص شد که گروهی مصرانه می خواهند کاری کنند که شما مردم و صاحبان سلائق مختلف سیاسی در انتخابات شرکت نکنید و انتخابات با حضور حداقلی شرکت کنندگان و یک سلیقه خاص برگزار شود. این گزارش را به مردم بزرگ ایران می دهیم تابه عنوان مالکان اصلی کشور، در جریان تلاش های ما وتخریب های دیگران باشند.»
گزارش: موسی حسنوند