برخی از کارشناسان جمعیت شناسی در ایران بر این باورند که روال کنونی فرزندآوری در ایران بسیار خطرناک است و تا یک دهه آینده با ادامه این روند شاهد صفر شدن میزان فرزندآوری در کشور خواهیم بود و این اتفاق فاجعه‌ی رشد معکوس جمعیت یا همان پیری را رقم خواهد زد. اما کمتر شاهد بررسی همه جانبه این موضوع هستیم.

برخی از کارشناسان جمعیت شناسی در ایران بر این باورند که روال کنونی فرزندآوری در ایران بسیار خطرناک است و تا یک دهه آینده با ادامه این روند شاهد صفر شدن میزان فرزندآوری در کشور خواهیم بود و این اتفاق فاجعه‌ی رشد معکوس جمعیت یا همان پیری را رقم خواهد زد. اما کمتر شاهد بررسی همه جانبه این موضوع هستیم.
به گزارش مردم سالاری آنلاین، کاهش رشد جمعیت در ایران یکی از موضوعاتی است که در یکی دو سال اخیر مورد توجه قرار گرفته و هر از چندگاهی با داغ شدن تنور فرزندآوری، کارشناسان و مسئولان یاد این موضوع می‌افتند که باید برای رشد جمعیت کاری کرد! اما چه کاری؟ نگاه مسئولان به موضوع فرزندآوری بیشتر از بالا و به صورت امری است درحالیکه موضوع فرزندآوری در ایران یک موضوع چند وجهی است.
خیلی از مسئولان در برخورد با این موضوع ضمن متهم کردن سیاست‌های گذشته درباره کنترل جمعیت به دنبال این هستند که مردم بویژه جوانان را به ازدواج و فرزندآوری ترغیب کنند، اما صحبتی از راهکارهای رفع مشکلات اساسی و ریشه ای که مانع این اتفاق شده نمی‌کنند!
بیشتر مردم معتقدند که وضعیت اقتصادی و مشکلات مالی و عدم اطمینان به آینده و وضعیت مبهم کشور باعث شده تا جوانان از ازدواج دلسرد شوند چه برسد به فرزندآوری. با این حال و با وجود قوانینی که دولت را موظف به تامین زمینه ازدواج آسان برای جوانان کرده هیچ اقدام قابل توجهی در این راستا صورت نمی‌گیرد. 
زمانی سازمان ملی جوانان نیز این مسئولیت را به عهده داشت و هر از گاهی کارهایی انجام می‌شد ولی از زمانی که معاونت جوانان در وزارت ورزش تشکیل شده هیچ حرکتی که سبب بهبود وضعیت جوانان شود دیده نشده است و حالا در این شرایط چطور ممکن است جوانی به ازدواج و فرزندآوری هم فکر کند!؟

کاهش باورنکردنی نرخ باروری طی 20 سال
نرخ رشد جمعیت ایران در سال‌های اخیر به دلایل مختلفی کاهش داشته و این کاهش هر چند برای عده ای قابل مشاهده نباشد اما واقعیت دارد، واقعیتی که می‌تواند عواقب ناگواری برای کشور داشته باشد!
دکتر صالح قاسمی، نویسنده مجموعه کتاب "جنگ جهانی جمعیت"،‌ پژوهشگر و فعال حوزه جمعیت در مورد ایران می‌گوید: «با کمال حیرت ایران در یک بازه زمانی حدوداً 20ساله شاهد کاهش بیش از 70 درصد نرخ باروری بوده است و این میزان کاهش در طول تاریخ بشریت بی‌سابقه است؛ یا اینکه آقای دکتر "مایکل کوت" از پژوهشگران حوزه اجتماعی در مورد ایران می‌نویسد، آینده بسیار تاریکی در انتظار ایران است چراکه در نسل آینده خانواده ایرانی به‌شدت تضعیف شده و جمع کثیری از جوانان سالمند می‌شوند و جمعیت کافی برای اداره کشور وجود نخواهد داشت و بسیاری از پژوهش‌های دیگر.»
او ادامه می‌دهد: «ما با شیب تندی از 1.24 نرخ رشد در سال 1395 به 0.6 در سال 1399 رسیده‌ایم که با همین سرعت در حال کاهش است تا جایی که پیش‌بینی‌ها را جابه‌جا کرده است؛ الگوهای آینده‌پژوهی به ما می‌گفت که ما حوالی سال 1420 تا 1430 به نرخ رشد صفر درصد می‌رسیم اما این تغییرات فعلی به ما می‌گویند خیلی زودتر از آنچه که فکرش را کنیم به نرخ رشد صفر درصد خواهیم رسید، در نتیجه ما در حوالی 1410 تا 1415 به نرخ رشد جمعیت صفر درصد خواهیم رسید و بعد نرخ رشد منفی خواهد شد.»
دکتر محمد اسماعیل اکبری، پدر پزشکی جامعه‌نگر ایران در این رابطه گفته است: «اتفاق‌های اعجاب‌آوری در مورد جمعیت در کشور افتاده است! واقعاً قابل قبول نیست که آنها را مشاهده کنیم و نسبت به آن بی‌تفاوت باشیم، چه برای افراد متعبد و مذهبی، چه برای افراد قانونمند و حقوقدان و چه برای کسانی که تخصصی دارند و علمی‌هستند؛ در زمان حاضر میزان باروری در کل کشور ما به حدود 1.6 فرزند نزول کرده است، این تقریباً حدود 70 درصد میزان موالید مورد نیاز کشور است، یعنی حتماً جمعیت رو به افول است! رشد جمعیت به 0.6 درصد نزول کرده است و به‌زودی به صفر می‌رسد؛ سالمندی در 20 سال آینده دو برابر می‌شود و باید جوانان و کارکنان پاسخگوی نیازهای بزرگواران سالمند باشند.»

راهکارهای رشد جمعیت را رو کنید!
چندی پیش با مطرح شدن این نگرانی؛ برخی در مجلس سعی کردند طرح‌هایی را برای بهبود وضعیت جمعیتی و ترغیب برای فرزندآوری مطرح و مصوب کنند که برخی هم مصوب شد! نمونه آن خارج شدن طرح غربالگری از اجباری به اختیاری بود که التبه با مخالفت و انتقاد شدید جامعه پزشکی مواجه شد ولی این اعتراضات ثمری نداشت هرچند که اعتراضات و نگرانی‌ها کاملا درست و به جا هم بود! 
تغییر قانون سقط جنین‌های نارس و دارای بیماری هم از دیگر اقدامات حاشیه سازی بود که مجلس انجام داد و این هم مورد اعتراض و نگرانی جامعه پزشکی قرار گرفت! نتیجه این دو تصمیم افزایش تولد کودکان معلول را به همراه دارد که در حال حاضر هم دولت و سازمان‌های حمایتی نظیر بهزیستی توان حمایت از معلولان را ندارد و نمی‌توانند حق و حقوق آنها را به درستی پرداخت کند!
طرح دولت برای پرداخت وام 70 میلیونی مسکن برای فرزند سوم هم طرحی ناکارآمد است! در اقتصاد امروز و قیمت مسکن و اجاره، این رقم بیشتر یک شوخی است تا راهی برای ترغیب خانواده‌ها به فرزندآوری و بیشتر شبیه طرح پرداخت یک میلیون تومان دوران احمدی نژاد برای هر فرزند است که هیچگاه اجرا نشد!
در مجموع، مسئولان بهتر است به جای پیشنهاد راهکارهای تک بعدی، راهکارهای بهبود وضعیت اقتصادی جامعه را در جهت ترغیب جوانان به ازدواج دنبال کنند تا از این جهت شاهد ترغیب جوانان به ازدواج باشیم.