کمبود و سهمیه‌بندی کالا آن هم در شرایطی که مسئولان در رده‌های مختلف از ازدیاد کالا و همچنین تامین نیازمندی‌های مردم بویژه برای شب عید خبر می‌دهند و صف‌های طولانی و تخصیص کالا با قیمت‌های بالا و به صورت محدود و با کدملی تشکل می‌شود، تناقض نگران کننده‌ای است که این روزها مردم را درگیر کرده است.

کمبود و سهمیه‌بندی کالا آن هم در شرایطی که مسئولان در رده‌های مختلف از ازدیاد کالا و همچنین تامین نیازمندی‌های مردم بویژه برای شب عید خبر می‌دهند و صف‌های طولانی و تخصیص کالا با قیمت‌های بالا و به صورت محدود و با کدملی تشکل می‌شود، تناقض نگران کننده‌ای است که این روزها مردم را درگیر کرده است.
به گزارش مردم سالاری آنلاین، این روزها کمتر خانواده‌ای را می‌توان یافت که برای تامین مایحتاج خود دچار مشکل نباشد. یک روز مرغ نیست، یک روز تخم‌مرغ! یک روز میوه کمیاب می‌شود و یک روز گوشت قرمز و حالا چند هفته‌ای است که روغن سرخط خبرها شده است و مردم مجبورند برای تهیه مایحتاج مختلف خود صف ببندند.
این درحالیست که روحانی روز هفدهم دی ماه گفته بود: «زندگی مردم زندگی سخت شد، چون ما در یک جنگ و محاصره شدید بین المللی بودیم و از همه طرف، ما را محاصره کردند، این ها روشن بود اما در عین حال مردم صف نبستند و برای پیدا کردن کالای اساسی از این خیابان به آن خیابان نرفتند و هر جا می‌رفتند، کالا بود.» اما این روزها همه جا صف است و مردم برای تهیه روغن و مرغ و تخم مرغ و گوشت باید صفهای طولانی ببندند؛ آن هم در این شرایط کرونایی.
درحالیکه رئیس انجمن صنایع روغن نباتی ایران می‌گوید در بهمن ماه ۱۸۰ هزار تن روغن در کشور توزیع شده و این رقم بالاترین توزیع روغن در ادوار گذشته است، اما همچنان مردم برای تهیه روغن سرگردان هستند و اگر هم بتوانند روغن پیدا کنند باید گران‌تر و به صورت محدود آن را خریداری کنند!
وزارت صمت و وزارت جهاد کشاورزی اصلی‌ترین مسئولان در حوزه تامین و توزیع کالاهای اساسی در بازار هستند که این روزها هیچ واکنشی نسبت به این کمبود ندارند و اگر هم واکنشی داشته‌اند صرفا در حد اظهارنظر و اطمینان دادن از رفع مشکل بوده که تا امروز تاثیری در بازار و رفع مشکل نداشته است.
فعالان بازار می‌گویند روغن باید در انبارهای ما باشد، اما انبارهای ما خالی است و گویا افراد دیگری روغن را دپو کرده‌اند. به گفته رئیس انجمن صنایع روغن نباتی ایران، علت کمبود روغن در بازار افزایش بیش از ۱۰۰ درصدی قیمت دانه آفتابگردان در سال ۲۰۲۱ بوده و همین مساله باعث کاهش واردات دانه‌های روغنی شده است.
سعید صارمی، معاون دفتر برنامه‌ریزی تامین، توزیع و تنظیم بازار وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز با بیان اینکه کالاهای اساسی مورد نیاز مردم در سطح بازار برای شب عید تامین شده است، گفته «۱۵۰ هزار تن روغن خوراکی مایع و نیمه به بازار تزریق می‌شود.» اما این گفته هم نتوانسته التهاب بازار را بکاهد و همچنان کمبود شدیدی در مورد این کالا وجود دارد!
 
نقص فنی مدیریت تولید تا عرضه
کاهش یا کمیاب شدن و گرانی کالاهای اساسی مردم در 11 ماه گذشته از سال هر روز شکل تازه‌ای به خود گرفت و هر روز یک کالا را در چرخه کمبود قرار داد. این اتفاق شاید با توجه به شروع اپیدمی ‌کرونا و افزایش جهانی بهای مواد غذایی قابل توجیح باشد، اما در کشور ما معادلات به گونه دیگری پیش می‌رود و هیچ تغییری با حساب و کتاب منطقی اتفاق نمی‌افتد.
بارها مسئولان از بایدهای راه اندازی سیستم تولید تا توزیع برای شفاف‌سازی میزان تولید و نحوه ورود کالا به بازار صحبت کرده‌اند، اما هیچ اقدام موثر و قابل قبولی در این راستا انجام نشده است و صرفا در حد اظهارنظر باقی مانده است. کارشناسان اقتصادی بر این باورند که دولت از ابزارهای مدیریت بازار برخوردار است ولی اراده لازم برای استفاده از این ابزارها را برای مدیریت ندارد و شاید یکی از دلایل آن وجود دست‌های پشت پرده‌ای است که از هر شرایطی برای رانت خود استفاده می‌کنند!
دلالان یکی دیگر از عواملی هستند که به التهاب کمبود کالا بازار از طریق خرید و جمع‌آوری کالاها و احتکار آنها دامن زده و می‌زنند و جالب اینجاست که با وجود اینکه همه از این موضوع اطلاع دارند هیچ اقدامی‌ برای حذف آنها یا کاهش اثرگذاری آنها در بازار از طریق عرضه بیشتر کالا صورت نمی‌گیرد و این مردم هستند که با کم کاری مسئولان باید هزینه‌های سنگینی را بویژه در این روزهای کرونایی با ایستادن در صف‌های فشرده و حضور در جمع‌های شلوغ بپردازند!
 
باز هم جو روانی!
کمبود روغن جامد و مایع در بازار از ماه‌ها پیش شروع شده و بی‌تدبیری و بی‌کفایتی برخی مسئولان کار را به جایی رساند که در اقصی نقاط کشور مردم باید با کارت ملی برای گرفتن یک عدد روغن در صف بایستند و به‌رغم محرز بودن این کمبود مسئولان همواره تاکید می‌کنند که کمبودی در روغن نداریم! البته این موضوع طبیعی است چراکه روغن هم مانند سایر کالاها همیشه برای مسئولان فراهم بوده و به همین دلیل کمبودی را حس نمی‌کنند.
عباس قبادی، معاون بازرگانی داخلی وزارت صمت در برنامه گفتگوی ویژه خبری پنجشنبه شب با موضوع کمبود روغن گفت: «با وجودی که تاثیر فضای روانی بازار روغن سبب شد بحث احتکار خانگی شکل گیرد، اما در زمان حاضر مشکلی در حوزه روغن نداریم. با توجه به ایجاد فضای روانی در دوماهه اخیر و پیش آمدن انتظارات تورمی‌در کشور، تفکراتی ایجاد شد که شاید در ماه‌های پایانی سال، ارز وارداتی روغن از 4200تومانی به ارز نیمایی تبدیل شود این تفکر سبب شد که مراجعه مردم به فروشگاه‌ها بیشتر شود.»
فرمول مشترک همه کمبودها در بین مسئولان «جو روانی» است که همیشه باعث می‌شود تا مردم دچار اشتباه شوند، اشتباهی در صف بایستند، اشتباهی دچار نگرانی ناشی از کمبود کالا شوند! اما نکته جالب اینجاست که مسئولان هیچگاه برنامه بل ندمدتی برای رفع این سوءبرداشت‌ها ندارند! به عبارت ساده‌تر همه این نگرانی‌هایی که مردم درباره کمبود با نبود کالا یا گرانی آن دارند ناشی از عملکرد ضعیف مسئولان است و این مسئولان هستند که باید با برنامه‌ریزی این اطمینان را در بین مردم ایجاد می‌کردند که کشور هیچگاه با کمبودی روبرو نخواهد بود که متاسفانه بیشتر اقدامات آنها لحظه‌ای و در مواجهه با بحران‌هایی است که خودشان ایجاد کرده‌اند.
گزارش: محمد سیاح