باکو با بیان اینکه چندین روستای مرزی را به کنترل خود درآورده، هشدار داده که تمام تجهیزات نظامی ارمنستان را نابود خواهد کرد، ایروان هم وضعیت جنگی و بسیج عمومی اعلام کرده است. روسیه و فرانسه خواستار خویشتنداری بین دو کشور شدهاند و ترکیه حمایت قاطع نظامی خود را از آذربایجان اعلام کرده است. دیروز گزارشهایی از انتقال معارضان تحت حمایت ترکیه به جمهوری آذربایجان منتشر شد.
بهرغم آتشبس شکننده در مناطق مرزی جمهوری آذربایجان و ارمنستان از صبح دیروز باز هم نیروهای نظامی دو کشور با یکدیگر درگیر شدهاند. سخنگوی وزارت دفاع جمهوری آذربایجان در همین رابطه گفت، نیروهای مسلح ارمنستان به روی منازل در امتداد خط مرزی در منطقه «ناگورنو قرهباغ» آتش گشودهاند و در بین جمعیت غیرنظامی تلفاتی وجود داشته است. به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، این سخنگو اظهار کرد: صبح یک شنبه نیروهای مسلح ارمنستان که تحریکات گسترده انجام داده بودند، به گلوله باران شدید مواضع ارتش جمهوری آذربایجان در امتداد خط مقدم و منازل ما در ناحیه خط مقدم پرداختند. بنا بر گفته این سخنگو، «دستکم شش خانه مورد حمله قرار گرفته و افرادی از میان مردم محلی کشته و زخمی شدهاند.» وی افزود: «زیرساختهای غیرنظامیان به طور جدی آسیب دید و اطلاعات درباره تلفات و زخمیها در بین جمعیت غیرنظامی و ارتش، در حال تأیید است.» این مقام آذربایجانی افزود: «واحدهای ارتش جمهوری آذربایجان مستقر در نزدیکی خط تماس نیروها با استفاده از سامانههای موشکی و توپخانهها، جنگنده و ماشینهای زرهپوش در راستای جلوگیری از حملات نیروهای ارمنستان در مسیر «ترتر – آقدام»و «فضولی – جبرایل» اقدام میکنند.» همچنین رسانهها به نقل از مقامهای جمهوری آذربایجان خبر دادند که این کشور در درگیریها با ارمنستان بر شش روستای تحت کنترل این کشور مسلط شده است.
در مقابل، ارمنستان هم آذربایجان را به نقض آتشبس متهم کرده و گفته است که آذربایجان حملاتی هوایی و توپخانهای انجام داده است و نیروهای ارمنی در پاسخ دو هلیکوپتر و سه پهپاد آذربایجان را سرنگون کردهاند. به گزارش خبرگزاری تاس، نیکول پاشینیان، نخستوزیر ارمنستان دیروز در سخنانی گفت: «بر اساس تصمیم دولت، حکومت نظامی و بسیج کامل مردمی در جمهوری ارمنستان اعلام شده است. این تصمیم بلافاصله پس از انتشار اجرایی میشود. من به تمامی نیروهای ارتش تأکید دارم در کمیسیونهای نظامی منطقهای اوضاع را گزارش دهند.» به گزارش شبکه الجزیره، الهام علیاف، رئیسجمهور آذربایجان هم دیروز در سخنانی گفت: «در بمباران مناطق مسکونی خط آتشبس در منطقه مورد منازعه به وسیله ارتش ارمنستان چندین نفر کشته و زخمی شدهاند.» وی افزود: «ارمنستان درصدد تمرکز غیرقانونی بر خاک آذربایجان و اشغال آنجاست.» رئیسجمهور آذربایجان همچنین تأکید کرد که این کشور از خون شهروندان خود نمیگذرد و مقرها و تجهیزات نظامی ارتش ارمنستان را هدف قرار خواهد داد و نابود خواهد کرد.
سه دهه است که مناقشه بر سر مالکیت منطقه قرهباغ موجب تنش در این منطقه شده است، از لحاظ حقوق بینالملل این منطقه ۲۰ درصد از خاک جمهوری آذربایجان را شامل میشود، اما باتوجه به حضور اکثریت ارمنی در این منطقه تحت کنترل اقوام ارمنی قرار دارد. این منطقه در جنگی که سال ۱۹۹۱ میلادی، بین دو طرف رخ داد توسط ارمنستان اشغال شد و از آن زمان تحت کنترل این کشور قرار دارد. هرچند جامعه بینالمللی قرهباغ را متعلق به جمهوری آذربایجان میداند، اما اقدامی در راستای بازگرداندن این منطقه به خاک اصلی انجام نداده است و همین مسئله آتش جنگ را در منطقه شعلهور نگه داشته است. اگر تنشها بین دو کشور از کنترل خارج شود، میتواند پای قدرتهای بینالمللی به ویژه روسیه را به ماجرا باز کند.
آنکارا در کنار باکو
ترکیه که همواره از موضع آذربایجان در مقابل ارمنستان حمایت کرده است، این بار نیز تمام قد در پشت باکو ایستاد. به گزارش خبرگزاری آناتولی، خلوصی آکار، وزیر دفاع ترکیه دیروز در سخنانی اعلام کرد: ارمنستان باید به سرعت اقدامات و رویکرد خصمانه علیه جمهوری آذربایجان را متوقف کند، چون این رفتارها منطقه را به آتش جنگ میکشاند.» آکار با اشاره به حمایت آنکارا از باکو با تمامی قوا گفت: «بزرگترین مانع بر سر راه صلح و ثبات در منطقه قفقاز موضع خصمانه دولت ایروان است و این کشور بایستی فوراً دست از این اقدامات و رویکرد خصمانه بردارد.» به گزارش روزنامه دیلیصباح، ابراهیم کالین، سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه گفت که حملات ارمنستان علیه غیرنظامیان جمهوری آذربایجان را به شدت محکوم میکند و در برابر «تحرکات خطرناک» همچنان در کنار متحد خود خواهد ماند. باتوجه به هشدار قاطع ترکیه به ارمنستان، در شرایطی که درگیریها ادامه داشته باشد، ممکن است آنکارا وارد عمل شده و جبهه جدید دیگری از جنگ منطقهای گشوده شود. به دلیل همجواری حتی ادامه بحران میتواند امنیت مرزهای ایران را نیز تحت تأثیر قرار دهد. دیروز دیدهبان حقوق بشر سوریه وابسته به مخالفان سوری هم اعلام کرد که ترکیه گروهی از شبهنظامیان مورد حمایت خود را از سوریه به آذربایجان منتقل کرده است.
درخواست آتشبس
در پی تشدید تنشها در مناطق مرزی ارمنستان و آذربایجان، اتحادیه اروپا، روسیه، فرانسه و ترکیه کاهش تنشها میان دو طرف و آغاز مذاکرات را خواستار شدهاند. محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران نیز در پیامی توئیتری دو کشور را به پایان درگیری دعوت کرد و گفت: «منطقه هماکنون نیازمند صلح است.» او گفته که ایران به دقت خشونت هشدارآمیز منطقه قرهباغ را زیرنظر دارد. در وزارت خارجه روسیه روز یک شنبه از تمامی طرفهای درگیر در منطقه مورد مناقشه ناگورنو- قرهباغ خواست هر چه سریعتر با اعلام آتشبس مذاکرات را آغاز کنند. به گزارش شبکه راشاتودی، در بیانیه وزارت خارجه روسیه آمده است: «ما از تمامی طرفهای درگیر در مسئله ناگورنو- قرهباغ میخواهیم هر چه سریعتر آتشبس را اعمال کنند و برای ثبات در منطقه به مذاکره بنشینند.» به گزارش خیرگزاری رویترز، فرانسه نیز از ایروان و باکو خواست به اقدامات و رویکرد خصمانه خود پایان داده و به سرعت مذاکرات را از سر بگیرند. سخنگوی وزارت خارجه فرانسه در بیانیهای اعلام کرد: «فرانسه به شدت نگران اوضاع در منطقه است. از طرفهای درگیر میخواهیم وارد مذاکره شوند.»