بیکار بودن یا دارای شغل بودن شهروندان یک کشور مهم‌ترین موضوع بنیادین اقتصادی هر کشور است تا آن جا که کاهش یافتن جمعیت بیکاران و افزایش یافتن جمعیت شاغلان یکی از مهم‌ترین سنجه‌های توسعه‌یافتگی هر کشوری برشمرده می‌شود.

بیکار بودن یا دارای شغل بودن شهروندان یک کشور مهم‌ترین موضوع بنیادین اقتصادی هر کشور است تا آن جا که کاهش یافتن جمعیت بیکاران و افزایش یافتن جمعیت شاغلان یکی از مهم‌ترین سنجه‌های توسعه‌یافتگی هر کشوری برشمرده می‌شود.
به گزارش «مردم‌سالاری آنلاین»، بر پایه‌ی تازه‌ترین آمار مرکز آمار ایران، در پاییز ۱۳۹۸، میانگین نرخ بیکاری جمعیت فعال کل کشور برابر با ۱۰.۶ درصد بوده است که این میانگین نسبت به پاییز سال پیش (۱۳۹۷) کاهش ۱.۲ درصدی را نشان می‌دهد! در عین حال، مرکز آمار در حالی مدعی کاهش نرخ بیکاری در کشور است که شماری چشمگیر از مزدبگیران در ماههای گذشته کار خود را از دست داده‌اند.
پنج استان کشور که دارای بالاترین نرخ بیکاری هستند، به ترتیب: استان کرمانشاه با ۱۶.۲ درصد، استان چهارمحال و بختیاری با ۱۶.۱ درصد، استان خوزستان با ۱۴.۵ درصد، استان لرستان با ۱۳.۸ درصد و استان یزد با ۱۳.۵ درصدند.
پنج استان ایران نیز که دارای پایین‌ترین نرخ بیکاری‌اند، به ترتیب: استانهای خراسان جنوبی ۵.۵ درصد، خراسان رضوی ۶.۳ درصد، سمنان ۷.۷ درصد، همدان ۸.۵ درصد و خراسان شمالی ۸.۷ درصد هستند.
در پاییز، جمعیت شاغلان امسال برابر با ۲۴ میلیون و ۴۴۶ هزار تن بوده است که این عدد نسبت به پاییز ۹۷ افزایشی برابر با ۴۷۲ هزار تن داشته است. همچنین، بررسی اشتغال در بخشهای اقتصادی گوناگون نشانگر آن است که در پاییز امسال بخش «خدمات» نیمی از بازار اشتغال را به خود داده است و پس از این بخش، بخشهای صنعت با ۳۲.۹ و کشاورزی با ۱۷.۱ بیشترین سهم را از بازار اشتغال کشور داشته‌اند.
بیش از یک چهارم جوانان ۱۵ تا ۲۴ ساله‌ی کشور نیز بیکارند و بر پایه‌ی مرکز آمار کشور نرخ بیکاری این جمعیت کشور برابر با ۲۵.۸ درصد است که نسبت به پاییز سال پیش ۱.۲ درصد کاهش داشته است.
میان جوانان ۱۸ تا ۳۵ سال هم نرخ بیکاری کمتر از یک پنجم و برابر با ۱۷.۹ درصد است که کاهشی ۱.۴ درصدی نسبت به پاییز سال گذشته را نشان می‌دهد.
در این میان، بیش از یک دهم جمعیت شاغل کشور (۱۰.۶ درصد) به دلایلی همچون پیدا نکردن کار با ساعاتی بیشتر یا فصل غیر کاری یا رکود یا .... اشتغالی ناقص و کمتر از ۴۴ ساعت در هفته داشته‌اند. در برابر بیش از یک سوم شاغلان کشور (۳۶.۵ درصد) ۴۹ ساعت و بیشتر در هفته کار کرده‌اند که این خود نشان‌دهنده‌ی آن است که بخش بسیاری از شاغلان بیش از استاندارد کار می‌کنند.
نکته‌ی تأسف‌بار آمارها این است که نزدیک به نیمی از جمعیت بیکاران کشور را دانش‌آموختگان دانشگاهها تشکیل می‌دهند و در این میان سهم زنان نسبت به مردان بیشتر هم هست.
گفتنی است، در پاییز امسال، بالاترین نرخ مشارکت اقتصادی (نسبت جمعیت فعال (چه شاغل و چه بیکار) به جمعیت در سن کار) را هم به ترتیب پنج استان خراسان رضوی با ۴۶.۸ درصد، استان زنجان با ۴۵.۴ درصد، استان اردبیل با ۴۴.۳ درصد، استان کرمانشاه ۴۳.۴ درصد و استان مازندران با ۴۳ درصد داشته‌اند، و در حالی که میانگین نرخ مشارکت اقتصادی کل کشور ۴۰.۱ درصد است و کاهش دو دهم درصدی را نسبت به پاییز سال گذشته نشان می‌دهد، پنج استانی که پایین‌ترین نرخ مشارکت اقتصادی را به خود اختصاص داده‌اند، به ترتیب: استان سیستان و بلوچستان با ۳۱.۷ درصد، استان ایلام با ۳۴.۱ درصد، استان مرکزی ۳۴.۲ درصد، استان قم با ۳۵.۲ درصد و استان سمنان با ۳۵.۴ درصد هستند.
دولت روحانی برنامه‌های اشتغالی را که در دست داشته و دارد از موفق‌ترین برنامه‌های خود دانسته است، ولی فعالان این حوزه چنین دیدگاهی ندارند و با دید انتقادی به آمارهای مرکز آمار می‌نگرند؛ چرا که این مرکز کسانی را که تنها یک ساعت در هفته کار کرده باشند یا به طور موقت کارشان را ترک کرده باشند یا حتی کسانی را که بی‌مزد برای خانواده‌ی خود کار می‌کنند یا کارآموزان را هم شاغل به شمار می‌آورد!