«طلاق بد نیست، اما علت طلاق ممکن است بد باشد.» این حرف خانم تحصیلکردهای است که پس از ۶ سال زندگی مشترک از همسرش جدا شده است.
وی به خبرنگار پایگاه خبری فریادگر میگوید که از همسرش به دلیل سوءظنهای مکرری که به او داشته جدا شده و هم اکنون احساس راحتی و آزادی میکند. داستان طلاق در ایران اما کمتر شبیه مورد این خانم است. در ایران فشار اقتصادی و کمکاری نهادهای آموزشی در طلاق کاملا مشهود است. به همین دلیل طلاق بدون ترمز در حال تاخت و تاز و افزايش است. به گفته رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور از هر چهار نفری که ازدواج میکنند، یک نفر طلاق میگیرد. وزارت ورزش و جوانان هم نگران افزايش طلاق در جامعه است و ميگويد كه وضعیت طلاق به گونهای است که اگر تمهیدات لازم توسط خانوادهها و مسئولان انجام نگیرد این روند افزایشی بالاتر میرود. البته در چند سال گذشته پيامدهاي مخرب طلاق تا حدودي مسئولان را هوشيار كرده و چند لايحه ضربتي براي جلوگيري از طلاق مطرح شده كه تاثيري نداشته است.
به گفته رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، آمار طلاق در سال جاري افزایش يافته و نرخ طلاق در ۶ ماهه اول سال ۹۱ نسبت به مدت مشابه آن در سال گذشته نه تنها روند کاهشی نداشته، بلكه افزايش هم يافته است. در ۶ ماه نخست سال جاری ۷۰ هزار و ۸۴۱ طلاق در کشور ثبت شده است که این تعداد در مقایسه با سال قبل از آن ۶ درصد افزایش یافته است. مدتي قبل محمدعلی اسفنانی سخنگوی کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس گفت كه «در سالهای اخیر عمر متوسط زندگی مشترک برخی از زوجین به کمتر از ۶ ماه رسیده و آمار کنونی طلاق زلزلهای واقعی در زندگی زوجین است، زيرا روزانه صدها خانواده از لحاظ معنوی نابود میشود.» سال گذشته، دولت هم خطر اين بحران را احساس كرد و قرار بود مرکز امور زنان و خانواده رياست جمهوري برنامههای ستاد پیشگیری از طلاق را برای تصویب به مجلس ببرد. در اين لايحه وظایفی برای دستگاههای مختلف همچون آموزش و پرورش، دانشگاهها، ثبت احوال، قوه قضاییه و صدا و سیما براي جلوگیری از طلاق تعریف شده، اما هنوز از سرنوشت این لایحه خبري در دست نیست. در این تعلل و اظهار نگرانی صرف، كارشناسان ميگويند كه در صورت عدم توجه مسئولان به افزایش معضل طلاق، در آیندهاي نزدیک باید منتظر بروز بحرانهای اجتماعی زیادی در سطح جامعه باشیم. سال گذشته رئيس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور گفته بود كه «آمار طلاق در سه سال گذشته با روند رشد ۱۴ درصدي مواجه بوده و قطعا مسئولان بايد به اين مسئله توجه داشته باشند.» يك استاد دانشگاه معتقد است كه اگر كشور ما یک گام دیگر در حوزه طلاق بردارد، بر سكوي چهارم آمار طلاق در دنیا خواهد ايستاد.
از ضعف نهاد خانواده تا فقر و بيكاري
رئیس سازمان نظام روانشناسی ریشه همه طلاقها و همسرگریزیها در جهان از جمله ایران را در دافعههای جنسی و روانی میداند و میگوید ضعف نهاد خانواده به عنوان مرکز انتقال فرهنگ و ارزشها در افزایش طلاق در جامعه مؤثر است. کارشناسان به دلایل دیگری همچون شناخت ناکافی زوجها از یکدیگر، دخالت خانوادهها، توقعات نامعقول دو طرف از هم، عدم وفاداری، اعتیاد، مشکلات عاطفی، مشکلات اقتصادی، مهريههاي سنگين، کوتاه بودن مدت آشنایی، تفاوت راههای آشنایی دو طرف، خشونت عليه زنان و فرهنگ مردسالاري و از همه بیشتر عدم مهارت در روابط جنسي را به عنوان عوامل مهم افزایش آمار طلاق معرفي ميكنند. از اين موارد فقر و بيكاري و مهريههاي سنگين هم در دسته علل اقتصادي طلاق قرار ميگيرد. ازدواج بدون شناخت و مطالعه قبلي، خشونت عليه زنان و فرهنگ مردسالاري را ميتوان جز علل فرهنگي طلاق محسوب كرد. اعتياد، خيانت به همسر و عدم مهارت در روابط جنسي نيز در شاخه علل اجتماعي طلاق جاي ميگيرد. همانطور که اشاره شد کمبود آموزش و شرایط بد اقتصادی به بحران در زندگی خانوادگی ایرانیها آسیب اساسی زده است. دو عاملی که ابزار و امکانات رفع آن در اختیار مسئولان است، اما گویی مسئولان در خواب هستند.