پخش فیلم «قدیس» درباره زندگی احمد شاملو از شبکه 3 سیما طی یک هفته گذشته توجه بسیاری را به این موضوع جلب کرده است.

پخش فیلم «قدیس» درباره زندگی احمد شاملو از شبکه 3 سیما طی یک هفته گذشته توجه بسیاری را به این موضوع جلب کرده است.
به گزارش مردم سالاری آنلاین، ظاهر ماجرا از اعتراض کارگردان فیلم به تقطیع و نمایش آن آغاز شد و در ادامه دوستداران و مخالفان شاملو ، در دو طرف این صحنه آرایی درباره این اقدام صداوسیما سخن گفتند؛ مدیران شبکه 3 هم به اتفاق رسانه های حامی خود از جمله روزنامه کیهان و جوان ، وارد میدان کارزار شدند. ظاهر ماجرا چندان عجیب نیست؛ هر وقت سخن از احمد شاملو رفته است، چنین داستانی شکل گرفته است اما می­شود قدری به لایه های پایین تر ماجرا دقت کرد:

1-فیلم «قدیس» چه ارزشی دارد : آنچه در این فیلم درباره زندگی احمد شاملو بیان شده ، حرف تازه ای نیست. همه آنچه این فیلم به طور گذرا مطرح کرده سالها در محافل و رسانه های مختلف طرح و درباره آن بحث شده است و این فیلم هیچ چیز جدیدی به آن نیفزوده است. تماشای این فیلم مستند (آنچه در فضای مجازی است، نه آنچه تلویزیون نشان داده و کارگردان مدعی است که سانسور شده است) به وضوح نشان می دهد که این فیلم چقدر دم دستی و بر اساس یک جستجوی ساده ساخته شده است. در واقع این فیلم «ساخته» نشده است ، بلکه تکه هایی از فیلم ها و نوشته های مختلف از این طرف و آن طرف جمع شده و «تدوین » شده است، بدون اینکه سازنده آگاهی چندانی از زندگی شاملو، مباحث ادبی و فضای سیاسی – اجتماعی حول وحوش شاملو داشته باشد. بر همین اساس است که روایت زندگی شاملو نه بر اساس تحلیلی روانشناختی، که به خاله زنکی ترین شکل روایت می شود، زیست ادبی شاملو و بخصوص رابطه او با نیما هم به همین شکل. در زمینه نقد شعر او هم، سازنده نشان داده که اصولا از مرحله پرت است. در زمینه فعالیت های ابدی شاملو و سخنان او که باعث حرف و حدیث های فراوان شده ، موضوعات مهمی اصلا دیده نشده است ؛ مثلا تصحیح دیوان حافظ توسط شاملو و مقدمه ای که او بر این دیوان نوشته، موضوعی به مراتب مهمتر و عمیقتر از سخنان وی درباره فردوسی است؛ اما چون موضوع تخصصی است و احتیاج به تحقیق و بررسی داشته عطای آن به لقایش بخشیده شده است. جالب است که درباره آنچه شاملو درباره فردوسی هم گفته، نکته مهم نقدی است که وی بر داستان ضحاک دارد اما معلوم است که چنین فیلمی توان ورود فنی و تبیین این موضوع را ندارد و به این موضوع وارد نمی شود. بخش هایی از آنچه با عنوان نقد دکتر شفیعی کدکنی به شعر او پخش می شود در واقع نقد دکتر شفیعی به خیل مقلدان شاملو است نه خود شاملو. در واقع پشتوانه فکری و ادبی سازنده آنقدر نیست که بتواند همه آنچه دکتر شفیعی کدکنی و فروغ فرخزاد درباره شاملو نوشته اند بخواند و جمع بندی درستی درباره آن داشته باشد؛ چه برسد به اینکه مجموعه نقدها و تحلیل هایی که از شعرهای شاملو شده است را بخواند و بداند که شعر شاملو به چه علت موافقان و مخالفان مختلف دارد... وقتی کسی بدون پشتوانه فکری و تحقیق و پژوهش در زمینه ای بخواهد فیلم مستند بسازد، همین می شود. سازنده این قدر هم متوجه نبوده که لااقل موضوعات ادبی را جدا کند و ادای بررسی شعر و زیست هنری – ادبی شاملو را نداشته باشد و مدعای فیلمش را زندگی شخصی شاملو عنوان کند!

2-شاملو، کدام شاملو: با این وصف اصولا فیلم ارزشی ندارد که حتی به آن اعتراض شود؛ اما کسانی که شعر شاملو را می خوانند و می خواهند درباره او جدی تر بدانند، باید متوجه این موضوع باشند که شخص شاملو و زندگی خصوصی او ارتباط چندانی با هنرش ندارد . اگر روزگاری نویسنده و شاعر به اثرش ضمیمه بود، امروز، روزگار «مرگ مولف» است و ارزش ادبی هر متن هنری، هیچ ارتباطی به زندگی شخصی هنرمند ندارد. جایگاه شاملو در قله شعر فارسی نه با اعتیاد او ارتباطی دارد و نه نامهربانی اش با فرزندان. البته هر کسی می تواند شخص احمد شاملو را نقد اخلاقی کند و درباره زندگی خصوصی اش قضاوت کند؛ اما قضاوت درباره هنر شاملو چیز دیگری است. این هنر را باید با مطالعه کتاب هایی چون «سفر در مه » اثر گرانسنگ دکتر تقی پورنامداریان شناخت ، نه اینکه در فیلم های بی ارزشی چون قدیس دنیال آن بود .

3-کارکرد « قدیس» چیست: فیلمی این قدر سطحی، بی مایه و کم اهمیت، درست زمانی که مدیران شبکه سه سیما تحت فشار افکار عمومی هستند که چنان بلایی سر این شبکه آورده که مزدک میرزایی را به مهاجرت سوق داده، از این شبکه پخش می شود. واقعا اگر قرار بود این گونه فیلمها از یکی از شبکه های تلویزیون پخش شود، آیا بهتر نبود از شبکه 4 ، شبکه آموزش یا شبکه افق پخش شود ؟! اما شبکه سه این وظیفه را بر عهده می گیرد. فیلم پخش می شود اما باز هم دیده نمی شود و با ورود کارگردان این فیلم به صحنه و اعتراضش در فضای مجازی، آن هم تحت لوای «احمد شاملو» موضوع مورد توجه قرار می گیرد. فیلم باز هم دیده نمی شود و فقط پیرامون آن فضاسازی می شود. مدیران شبکه و جریان رسانه ای ماجرا را داغ می کنند و داستان قدیمی دعوای طرفدار و مخالفان روشنفکری ایران زنده می شود. شاید هیچکس بهتر از «شاملو» نمی توانست داستان «مزدک میرزایی» را به محاق ببرد و باید اذعان کرد که الحق و الانصاف در این زمینه مدیران صداو سیما زیرکی عجیبی دارند و توانستند ماجرا را به مسیری که دلشان خواست هدایت کنند. احمد شاملو با فیلم قدیس دوباره برای هیاهوگران زنده می شود و لااقل در این مقطع ، قدیسی می شود که این عزیزان را نجات داد.  فاعتبرو یا اولی الابصار!  
محمدحسین روانبخش