حکم قطعی متهمان پرونده پدیده شاندیز صادر شد و محسن پهلوانمقدم، بنیانگذار و مدیرعامل اسبق شرکت پدیده به حبس ابد محکوم شد. پهلوان مقدم که به گفته خودش دیپلم ردی است، با تخلفات بسیار در «پروژه شهر رویایی پدیده»، رویای قریب ۱۲۰ هزارنفر سهامدار شرکت پدیده را به کابوس تبدیل کرد. به جز پهلوان مقدم، سایر متهمان پرونده پدیده نیز مجموعاً به بیش از ۱۵۰ سال حبس محکوم شدند. اما آیا حکم متهمان این پرونده، پایانی بر مالباختگیِ سهامداران شرکت پدیده است؟ پدیده چگونه از یک «شهر رویایی» به مایه بدبختی هزاران خانواده تبدیل شد؟
حکم قطعی متهمان پرونده پدیده شاندیز صادر شد و محسن پهلوانمقدم، بنیانگذار و مدیرعامل اسبق شرکت پدیده به حبس ابد محکوم شد. پهلوان مقدم که به گفته خودش دیپلم ردی است، با تخلفات بسیار در «پروژه شهر رویایی پدیده»، رویای قریب ۱۲۰ هزارنفر سهامدار شرکت پدیده را به کابوس تبدیل کرد. به جز پهلوان مقدم، سایر متهمان پرونده پدیده نیز مجموعاً به بیش از ۱۵۰ سال حبس محکوم شدند. اما آیا حکم متهمان این پرونده، پایانی بر مالباختگیِ سهامداران شرکت پدیده است؟ پدیده چگونه از یک «شهر رویایی» به مایه بدبختی هزاران خانواده تبدیل شد؟
به گزارش مردم سالاری آنلاین، حکم قطعی و غیرقابل اعتراضِ متهمان پرونده پدیده شاندیز صادر شد. طبق رأی صادره، محسن پهلوانمقدم، که سردستگی تخلفات و عناوین مجرمانه را در شرکت پدیده برعهده داشته، به تحمل حبس ابد، استرداد کلیه اموال منقول و غیرمنقول و سهام شرکت پدیده و محکومیت دائم از هرگونه خدمات دولتی محکوم شد.
آنگونه که غلامعلی صادقی، دادستان عمومی و انقلاب مشهد گفته است: «پهلوان مقدم مدعی شده ۲۰ درصد سهام شرکت پدیده را به فروش رسانده و ۸۰ درصد برای خود او است. دادگاه [این] ۸۰ درصد را از پهلوان گرفت که مطالبه سهامداران توسط آن لحاظ میشود؛ با تسویه حساب، اموال همه سهامداران برمیگردد».
در واقع، متهمان پرونده پدیده شاندیز با حکم قطعی صادره در ۵ مرداد ۹۸ به انتهای خط رسیدند؛ این حکم، برای متهمان پرونده، پایانی است بر راهی که عملاً با کلید خوردن پروژه توریستی پدیده در سال ۸۸ آغاز شد. اما برای سهامداران پدیده که فراز و نشیبهای فراوان و وعدههای عملنشده متعددی را تجربه کردهاند، ممکن است مسأله به این سادگی نباشد.
رویای پدیده و واقعیت مالباختگی
کمتر کسی است که در نیمه دوم دهه هشتاد یا حتی سالهای آغازین دهه ۹۰ شمسی، تبلیغات «شهر رویایی پدیده» را فراموش کرده باشد؛ تبلیغاتی که با حجمی وسیع در صدا و سیما، بلیبوردهای شهری، روزنامهها و سایتهای اینترنتی ذهن مردم ایران را به معنای واقعی کلمه بمباران کرد. پروژهای تفریحی-گردشگری که توسط شرکت پدیده شاندیز، «بزرگترین مجتمع تفریحی و توریستی کشور» یا «شهر رویایی پدیده» نامیده میشد، توانست سرمایه ۱۲۰ هزار نفر را که عمده آنان سرمایهگذاران خُردِ مردمی بودند به خود جذب کند. تلویزیون آنچنان تبلیغ میکرد که تاریخ هشتِ هشتِ هشتاد و هشت، به عدد «رویایی» و «پولساز» برای اکثر مردم تبدیل شده بود: قرار بر این بود که در هشتم آبان سال ۸۸، سهام این مجتمع عظیم توریستی به فروش برسد و عده زیادی با اغوای تبلیغات فریبنده، هرچه داشتند فروختند تا به سهام پدیده برسند.
کسانی که دار و ندار خود را صرف خرید سهام شرکت پدیده شاندیز میکردند، بر این گمان بودند که در پروژهای عمرانی-تفریحی سرمایهگذاری میکنند و سرمایه خود را در داراییهای غیرمولدی نظیر ارز یا سکه، احتکار نمیکنند. آنان گمان میکردند که همزمان با کسب سودهای سرشار، به افزایش رشد اقتصادی، ایجاد اشتغال و توسعه خدمات تفریحی-توریستی در کشور کمک میکنند. اما این صرفاً تصویری بود که مقدر بود به مالباختگی ختم شود.
شرکت پدیده برای اینکه منابع مالی لازم جهت ساخت مجتمع عظیم توریستی خود را جذب کند، اقدام به فروش سهام میکرد و با حجم عظیم تبلیغات رسمی، هیچکس گمان نمیکرد که تخلف یا فسادی در کار باشد. در آن سالها، چنان فضای اطمینانبخشی ایجاد شده بود که قیمت سهام پدیده از سال ۸۸ تا دی ۹۳ از ۲۰۰ تومان به ۱۲ هزار تومان رسید. رشد ۶۰ برابری قیمت سهام پدیده، در این مدت تنها به سه دلیل میتوانست صورت گیرد: ۱) تبلیغات اغواکننده؛ ۲) همراهی بسیاری از دستگاهها با شرکت پدیده؛ و ۳) عدم هشدار نهادهای نظارتی نسبت به فعالیتهای در جریان شرکتِ پدیده.
پیش از دی ماه ۹۳، محسن پهلوانمقدم بنیانگذار پدیده، که هماکنون به حبس ابد محکوم شده است، ارج و قرب بسیار زیادی داشت. برخی مسئولین از پروژه توریستی پدیده، بازدید میکردند و آن را «یک پروژه ملی» مینامیدند. برخی رسانهها حتی گزارش داده بودند که «سطح رابطه محسن پهلوان مقدم مدیرعامل وقتِ پدیده شاندیز با دولت احمدینژاد به قدری بالا بوده که به عنوان مشاور اقتصادی هیات وزیران فعالیت میکرده است؛ پهلوان مقدم با همین عنوان در جلسات هیات دولت دهم شرکت میکرده است»!
اما از دی ۹۳ به بعد، تصویر رویایی مجتمع توریستی پدیده، تیره و تار شد. در دیماه ۹۳ به ناگاه اعلام شد که به استناد قانون تجارت چون شرکت پدیده شاندیز سهامی خاص است، نمیتوانسته به شکل سهامی عام عمل کرده و سهام بفروشد! دفاتر فروش سهام شرکت پدیده در شهرهای مختلف پلمپ شد و سهامداران برای تبدیل کردن سهام خود به پول نقد به شرکت پدیده هجوم بردند. شرکت پدیده اما پول نقدی در اختیار نداشت که پاسخگوی حجم عظیم فروشندگان سهام باشد.
دولت که عوض شد، کم کم سکه محسن پهلوانمقدم هم از رونق افتاد. وزارت جهاد کشاورزی از شرکت پدیده شاندیز شکایت و اعلام کرد که این بیش از محدودهای که به آن واگذار شده، تصرفات داشته و اکنون باید جریمه پرداخت کند. به تدریج اعلام شد که پروژه توریستی پدیده، مجوزهای لازم را اخذ نکرده و بدین ترتیب بود که شکایتهای متعددی از طرف نهادهای مختلف علیه شرکت پدیده مطرح شد.
در دی ۹۳، حتی شورای عالی امنیت ملی به ماجرای پرونده پدیده ورود کرد. از آن زمان تاکنون، نهادهایی مثل ستاد تدبیر استان خراسان رضوی یا بعد از آن، کارگروه ویژه حل مشکل پدیده شاندیز تشکیل شده و حتی وزارت کشور برای حل مشکل پدیده ورود کرده اما مالباختگان هنوز به داراییهای از دست رفته خود نرسیدهاند.
مدتها است که دیگر محسن پهلوانمقدم مدیرعامل پدیده نیست و این ستاد تدبیر استان خراسان رضوی است که هیات مدیره پدیده شاندیز را انتخاب میکند و عملاً مدیریت پدیده را در دست دارد. با این حال، در نبود پهلوانمقدم هم مشکلات سهامداران پدیده حل نشده است.
پهلوانمقدم در سال ۹۳ در مصاحبهای، در پاسخ به این سوال که «آیا نمیترسید آيندهاي مانند بابك زنجاني يا بدتر از آن مهآفريد امیرخسروي در انتظارتان باشد»، گفته بود: «پديده را از پرورشگاه نياوردم، اين پروژه را خودم زاييدم و با توجه به اينكه فرزند خودم است، نميترسم كسي آن را از من بگيرد». پدیده اکنون مدتها است که عملاً از پهلوانمقدم گرفته شده و اگرچه او مانند بابک زنجانی و مهآفريد امیرخسروي به اعدام محکوم نشده، اما باید تا آخر عمر در زندان باشد. باید دید با صدور حکم قطعی متهمان پرونده پدیده، چه تغییری در وضعیت زندگی سهامداران این شرکت ایجاد میشود: آیا آنان پس از سالها روی آرامش را خواهند دید یا اینکه داستان مالباختگیشان همچنان ادامه خواهد داشت.
حکم صادره برای متهمان پرونده پدیده
رأی صادره توسط دادگاه ویژه رسیدگی به جرائم اخلال گران در نظام اقتصادی کشور مستقر در استان خراسان رضوی برای متهمان پرونده پدیده شاندیز به شرح زیر است:
۱-محسن پهلوان مقدم فرزند اسدالله: با عنایت به قواعد تعدد معنوی جرم بلحاظ نقش برجسته ای که در شرکت پدیده شاندیز بعنوان مدیر عامل داشته و به عبارتی سردسته تخلفات و عناوین مجرمانه را در شرکت مذبور برعهده داشته است، همچنین هدایت و رهبری شبکه کلاهبرداری با استفاده از تبلیغات عامه جهت فروش سهام با قیمت کاذب از سوی ایشان بوده است و توجهاً به عدم اقدام مؤثر وی در مقام عمل تا زمان صدور حکم در راستای استرداد اموال سهامداران به تحمل حبس ابد (از مجازات تعزیری درجه یک) مضافاً استرداد کلیه اموال منقول و غیرمنقول و سهام شرکت پدیده که من غیر حق توسط وی تصاحب یا تصرف یا منتقل گردیده است به اشخاص (ذی نفعان) و جزای نقدی معادل مجموع آن به نفع دولت جمهوری اسلامی ایران و محکومیت دائم از هرگونه خدمات دولتی (استخدام در مشاغل دولتی)
۲-محمدرضا ریاحی فرزند علی اصغر: با عنایت به قواعد تعدد معنوی جرم به لحاظ اقاریر صریح وی نسبت به برخی موضوعات پرونده و همکاری با مقامات قضایی پس از تشکیل پرونده به تحمل ۲۰ سال حبس با احتساب بازداشت ایام قبلی (از مجازات تعزیری درجه دو)، مضافاً استرداد کلیه اموال منقول و غیرمنقول و سهام شرکت پدیده که من غیر حق توسط وی تصاحب یا تصرف یا منتقل گردیده است به اشخاص (ذی نفعان) و جزای نقدی معادل مجموع آن به نفع دولت جمهوری اسلامی ایران و محرومیت دائم از هرگونه خدمات دولتی (استخدام در مشاغل دولتی)
۳- علیرضا یزدانی لنگرودی فرزند ضیا- الله: با عنایت به قواعد تعدد معنوی جرم به لحاظ اقاریر صریح وی نسبت به برخی موضوعات پرونده و همکاری با مقامات قضایی پس از تشکیل پرونده به تحمل ۲۰ سال حبس با احتساب بازداشت ایام قبلی (از مجازات تعزیری درجه دو)، مضافاً استرداد کلیه اموال منقول و غیرمنقول و سهام شرکت پدیده که من غیر حق توسط وی تصاحب یا تصرف یا منتقل گردیده است به اشخاص (ذی نفعان) و جزای نقدی معادل مجموع آن به نفع دولت جمهوری اسلامی ایران و محرومیت دائم از هرگونه خدمات دولتی (استخدام در مشاغل دولتی)
۴- محمدرضا محمدی فرزند احمد: با عنایت به تعدد معنوی جرم بلحاظ نقش و اهمیت نظرات کارشناسی وی در فرایند کلاهبرداری شرکت پدیده و گزارشات خلاف واقع فاحشی که مبنی افزایش قیمت سهام بوده است به تحمل ۲۵ سال حبس با احتساب ایام بازداشت قبلی (از مجازات تعزیری درجه دو)، مضافاً استرداد کلیه اموال منقول و غیرمنقول و سهام شرکت پدیده که من غیر حق توسط وی تصاحب یا تصرف یا منتقل گردیده است به اشخاص (ذی نفعان) و جزای نقدی معادل مجموع آن به نفع دولت جمهوری اسلامی ایران و محرومیت دائم از هرگونه خدمات دولتی (استخدام در مشاغل دولتی)
۵- مجید کریمیان اقبال فرزند احمد: بابت اتهام معاونت در اخلال عمده و کلان در نظام اقتصادی کشور به تحمل ۱۵ سال حبس با احتساب ایام بازداشت قبلی (از مجازات تعزیری درجه ۳)، مضافاً بابت اتهام تحصیل مال از طریق نامشروع به تحمل ۲ سال حبس با احتساب ایام بازداشت قبلی (از مجازات تعزیری درجه ۶) و رد مال که مجازات اشد و رد مال اجرا خواهد شد.
۶- احسان محسنی ثانی فرزند محمدرضا: بابت اتهام معاونت در اخلال عمده و کلان در نظام اقتصادی کشور به تحمل ۱۵ سال حبس با احتساب ایام بازداشت قبلی (از مجازات تعزیری درجه ۳)، مضافاً بابت اتهام تحصیل مال از طریق نامشروع به تحمل دو سال حبس با احتساب ایام بازداشت قبلی (از مجازات تعزیری درجه ۶) و رد مال که مجازات اشد و رد مال اجرا خواهد شد.
۷- حسن عیدی زاده فرزند عبدالرحیم: بابت اتهام معاونت در اخلال عمده و کلان در نظام اقتصادی کشور به ۱۵ سال حبس با احتساب ایام بازداشت قبلی (از مجازات تعزیری درجه ۳)
۸- محمدرضا نجفی نیا فرزند محمد: بابت اتهام معاونت در اخلال عمده و کلان در نظام اقتصادی کشور به تحمل ۱۵ سال حبس با احتساب ایام بازداشت قبلی (از مجازات تعزیری درجه ۳)
۹- محمود سینی چی فرزند مصطفی: بابت اتهام معاونت در اخلال عمده و کلان در نظام اقتصادی کشور به تحمل ۱۵ سال حبس با احتساب ایام بازداشت قبلی (از مجازات تعزیری درجه ۳)
۱۰- امیر سالاری فرزند حبیب: بابت اتهام تحصیل مال از طریق نامشروع به تحمل ۲ سال حبس با احتساب ایام بازداشت قبلی (از مجازات تعزیری درجه ۶) و رد اصل مال
۱۱- سعید رضایی فرزند علی: بابت اتهام تحصیل مال از طریق نامشروع به تحمل ۲ سال حبس با احتساب ایام بازداشت قبلی (از مجازات تعزیری درجه ۶) و رد اصل مال
۱۲- محمد دهقانی فیروزآباد فرزند علی اکبر: بابت اتهام تحصیل مال از طریق نامشروع به تحمل ۲ سال حبس با احتساب ایام بازداشت قبلی (از مجازات تعزیری درجه ۶) و رد اصل مال
۱۳- احمد برومند فرزند محمد: بابت اتهام تحصیل مال از طریق نامشروع به تحمل ۲ سال حبس (تعلیق به مدت ۵ سال) با احتساب ایام بازداشت قبلی (از مجازات تعزیری درجه ۶) و رد اصل مال
۱۴- شهاب الدین کاظم زاده وطنی فرزند رضا: بابت اتهام تحصیل مال از طریق نامشروع به تحمل ۲ سال حبس با احتساب ایام بازداشت قبلی (از مجازات تعزیری درجه ۶) و رد اصل مال
۱۵- اسماعیل وفایی فرزند عبدالله: بابت اتهام تحصیل مال از طریق نامشروع به تحمل دو سال حبس با احتساب ایام بازداشت قبلی (از مجازات تعزیری درجه ۶) و رد اصل مال
۱۶- عباس عبدالله زاده طبسی فرزند غلامحسین: بابت اتهام تحصیل مال از طریق نامشروع به تحمل دو سال حبس با احتساب ایام بازداشت قبلی (از مجازات تعزیری درجه ۶) و رد اصل مال
۱۷- احسان بنایی فرزند علیرضا: بابت اتهام تحصیل مال از طریق نامشروع به تحمل دو سال حبس با احتساب ایام بازداشت قبلی (از مجازات تعزیری درجه ۶) و رد اصل مال
۱۸- جعفر مختاری قدیم فرزند محمدحسین: بابت اتهام تحصیل مال از طریق نامشروع به تحمل ۲ سال حبس (تعلیق به مدت ۵ سال) با احتساب ایام بازداشت قبلی (از مجازات تعزیری درجه ۶) و رد اصل مال
۱۹- هومن میهن پرست فرزند علی الله: بابت اتهام تحصیل مال از طریق نامشروع به تحمل ۲ سال حبس (تعلیق به مدت ۵ سال) با احتساب ایام بازداشت قبلی (از مجازات تعزیری درجه ۶) و رد اصل مال
در خصوص متهمان ردیف۲۰- حسن میربمانی یزدی فرزند هادی، ۲۱- محمد وحیدی شعرباف فرزند علی و ۲۲- محمد رفائی نجاران طبسی فرزند محسن: با عنایت به تحقیقات صورت گرفته و دفاعیات متهمین و تسویه حساب آنها با شرکت پدیده و عدم احراز ارکان بزه و توجهاً به استرداد وجوه دریافتی که حکایت از فقدان سوء نیت متهمان بابت وجوه دریافتی دارد، مستنداً به ماده ۴ قانون آئین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ و اصل ۳۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران حکم به برائت متهمین میربمانی، وحیدی شعرباف، رفائی نجاران طبسی صادر و اعلام مینماید.