صحبتهای اخیر بیژن زنگنه وزیر نفت نشان میدهد که در دشوارترین شرایط صنعت نفت ایران در پس از انقلاب، وزارت نفت فشار بیسابقهای را تحمل میکند: فشار آمریکا که در اعمال تحریمها به «بلوغ شیطانی» رسیده و فشار لابی «بابک زنجانیها» برای چیدنِ نعمت از «خوان گسترده تحریمها»، دو لبه یک قیچی در شرایط کنونی صنعت نفت است.
صحبتهای اخیر بیژن زنگنه وزیر نفت نشان میدهد که در دشوارترین شرایط صنعت نفت ایران در پس از انقلاب، وزارت نفت فشار بیسابقهای را تحمل میکند: فشار آمریکا که در اعمال تحریمها به «بلوغ شیطانی» رسیده و فشار لابی «بابک زنجانیها» برای چیدنِ نعمت از «خوان گسترده تحریمها»، دو لبه یک قیچی در شرایط کنونی صنعت نفت است.
به گزارش مردم سالاری آنلاین، مصاحبه تفصیلی وزیر نفت با «خانه ملت» بخشی از فشارهای شدیدی را که در حال حاضر بر متولیان صنعت نفت کشور وارد میشود، عیان میسازد. لبه نخستِ قیچیِ فشار بر وزارت نفت به تحریمهای شدید دولت ترامپ مربوط میشود.
تحریمها آنچنان ابعاد گستردهای به خود گرفته که سوای فشارهای وزارت خزانهداری و وزارت امور خارجه آمریکا، طیفی از رسانههای غربی برای چندین هفته حرکت یک نفتکش به نام «پاسیفیک براوو» که حامل دو میلیون بشکه نفت ایران است را بهصورت لحظه به لحظه رصد میکنند و در مورد آن گزارش مینویسند! این نفتکش که پس از عدم تمدید معافیتهای تحریمی، اقدام به بارگیری نفت خام ایران کرده به صدر اخبار تعدادی از رسانههای غربی تبدیل شده است. حتی مقصد این نفتکش به نحو عجیبی به جزئی از جنگ تجاری بین آمریکا و چین تبدیل شده است. این سطح از سختگیری نسبت به صادرات نفت ایران و در کنار آن این سطح از حساسیت رسانههای غربی نسبت به میزان صادرات نفت ایران، در تاریخ پس از انقلاب بیسابقه است.
بیژن زنگنه با صراحت میگوید که آمریکا در اعمال تحریمها به «بلوغی شیطانی» رسیده است. زنگنه میگوید: «آمریکا در دوره جدید راههای دور زدن تحریمها را سختتر کرده است... در حال حاضر اگر یک کشتی به سمت بنادر ایران حرکت کند ازسوی بنادر کشورهای دیگر تحریم میشود. در دوره قبلی تحریمها، سازمان ملل متولی و پیگیر بود، اما در حال حاضر شخص [دولتِ] آمریکا پیگیر است و ارادهاش برای اعمال این تحریمها چندین برابر گذشته بوده و سازماندهی مفصلی کرده است. آمریکاییها در این ۵، ۶ سال اخیر در موضوع تحریمهای به اصطلاح هوشمند به بلوغی شیطانی رسیدهاند، یعنی به نقطهای رسیدهاند که میخواهند جلوی تمامی راههای ما برای مقابله با تحریمها را بگیرند؛ البته ما نیز برای مقابله با اقدامات آمریکا فکر کرده و مرتب راههای جدیدی پیدا کرده و میکنیم و به هرحال این جنگی است که ما در آن محکم ایستادهایم و عقبنشینی نمیکنیم».
وضعیت آنقدر برای صنعت نفت ایران سخت است که مقایسه شرایط فعلی با اوضاع زمان جنگ، کار سادهای بهنظر میرسد. زنگنه عنوان میکند که شرایط به مراتب از زمان جنگ تحمیلی سختتر است. زنگنه میگوید: «زمان [جنگ تحملی] اگر صدام بمباران نمیکرد ما میتوانستیم هر میزان، نفت مورد نظر خود را بفروشیم؛ از نظر تامین کشتی نیز مشکلی نداشتیم و البته میتوانستیم پول نفت را از هر بانکی در جهان دریافت کنیم و با آن، هر کالایی را هم خریداری کنیم. اما اکنون فروش نفت، تامین کشتی و جابهجایی پول و حتی خرید بسیاری از کالاها با مشکل روبهرو شده است. این دوره از تحریم حتی با تحریم دوره گذشته هم بسیار متفاوت است، درواقع شدیدترین تحریمهای سازمانیافته تاریخ، علیه ملت ایران اعمال و تجربه میشود».
وزارت نفت که در دوران «شدیدترین تحریمهای سازمانیافته تاریخ»، متولی تولید و صادرات نفت کشور و بازگرداندن پول نفت به چرخه اقتصاد کشور است، بسیار بیش از سایر بخشهای اقتصاد کشور، زیر آتشبارِ تحریمهای اقتصادی قرار دارد و در واقع، سرنوشت جنگ اقتصادی فعلی، در نهایت در میدانِ نفت مشخص خواهد شد.
فشار لابی «بابک زنجانیها» در شرایط سخت تحریم
قیچی فشار بر صنعت نفت ایران، لبه دیگری نیز دارد که تکمیلکننده لبه نخست است: این لبه، فشار لابی «بابک زنجانیها» به متولیان صنعت نفت کشور است. بهعنوان یک قاعده، «بابک زنجانیها» همزمان با تحریمها و مسدود شدن راههای رسمی فروش نفت، سروکلهشان پیدا میشود تا از خوان گستردهای که به واسطه تاریکیِ دوران تحریمها و بهواسطه فشار دولت آمریکا ایجاد شده، بهره ببرند. همچنان که دزد در شب سروکلهاش پیدا میشود، غارتگران منابع نفتی نیز در ظلماتِ تحریمها، از راه میرسند.
فشار این لبه قیچی نیز بر وزارت نفت بسیار شدید است. زنگنه با صراحت میگوید در وزارت نفت، سالانه ۱۵۰ الی ۱۶۰ میلیارد دلار پول میچرخد و برخی خود را به آب و آتش میزنند تا بخشی از این پول را به تصرف خود درآورند. به گفته وزیر نفت، دوستی و دشمنی این عده با مسئولان وزارت نفت، صرفاً بر این اساس است. در واقع، برخیها شکم خود را مدتها است که صابون زدهاند و اکنون با اعمال شدیدترین تحریمها در پی آناند که چیزی نصیب خود کنند.
زنگنه در مصاحبه خود با خبرگزاری خانه ملت از فشار لابی نزدیک به بابک زنجانی پرده برمیدارد و میگوید: «من در عسلویه صحبت کردم که آقای بابک زنجانی را فراموش نکنید؛ فردا یا پس فردای آن روز گفتند که زنگنه در حال خروج از کشور به جرم جاسوسی و اختلاس دستگیر شد! آیا این موضوع اتفاقی است؟!» وی میگوید: «من فضا را باز نمیکنم که یکسری بیایند دوباره بابک زنجانی درست کنند. حتما چنین اجازهای نمیدهم، بارها گفتهام تا زمانی که این امانت دست من است با همه وجود تلاش میکنم که از این امانت مردم حفاظت کنم.»
زنگنه از این هم فراتر میرود و میگوید افراد و گروههای همسو با بابک زنجانی «اکنون میخواهند نفت را زمین بزنند و اگر نفت را زمین بزنند کشور را زمین زدهاند؛ چراکه بخش مهمی از کشور به نفت وابسته است»!
از صحبتهای وزیر نفت چنین برمیآید که برای صادرات نفت بین دستگاهها هماهنگی مناسبی وجود دارد اما در مسأله مقابله با فشارهای داخلی، وزارت نفت تنها است و ظاهراً حامی چندانی ندارد.
زنگنه در مورد نحوه تصمیمگیری برای صادرات نفت در شرایط دشوار فعلی میگوید: «در تحریمهای فعلی شخصا میتوانستم پر سروصدا کار کنم و اختیارات بسیاری برای خود از حاکمیت بگیرم؛ اما با این وجود قانونمند کار میکنم و برای هر کار جدیدی مصوبه میگیرم و طبق آن عمل میکنم به نحوی که همه بزرگان، مطلع باشند و بدانند چه تصمیماتی میگیریم. در بحث فروش نفت در دوران تحریمها و یا با شیوه جدید، ۷ نفر زیر تصمیمات را امضا میکنند که یکی از آن امضاها از وزارت نفت است و ۶ امضا آن از جاهای دیگر [است]». از این صحبتها برمیآید که دستگاههای مختلف در مورد شیوههای صادرات نفت هماهنگ هستند.
اما در مورد فشارهای داخلی که از طرف لابی «بابک زنجانیها» بر متولیان صنعت نفت وارد میشود، ماجرا طور دیگری است. زنگنه در این مورد حتی تا آنجا پیش میرود که میگوید: «نمیتوانم یکسری مسائل را افشا کنم. بعضیها میخواهند با فشار آوردن من را در یک موضعی قرار دهند که برخی از فعالیتهایمان را افشا کنم». در واقع، لابی قدرتمند «بابک زنجانیها» از آنجا که میداند به دلیل شرایط تحریمها، وزارت نفت نمیتواند فعالیتهای خود را افشا کند، بهطور نظاممند سعی بر آن دارد فشار خود را تا آنجا افزایش دهد که متولیان صادرات نفت در شرایط تحریم، برای دفاع از خود، مجبور شوند زبان باز کرده و ناگفتههایی که میتواند مورد استفاده دولت آمریکا قرار گیرد را افشا کنند. متولیان صنعت نفت در تقابل با این لابی آنقدر دستتنها هستند که این لابی، در دسیسهچینی به چنین «بلوغ شیطانیای» دست یافته است و بدون ترس و واهمه، دسیسههای شیطانی خود را عملیاتی میکند.