اظهارات مقامات هندی نشان میدهد که هند که سابقه طولانی همکاری در حوزه انرژی با ایران دارد، بعد از عدم تمدید معافیتهای تحریم نفت ایران توسط دولت ترامپ، خرید نفت از ایران را بهکلی متوقف کرده است. به نظر میرسد با توجه به شرایطی که هندیها پیش آوردهاند، اکنون زمان آن است که ایران از ابزارهای فشار و برگهای برنده خود علیه این کشور استفاده کند.
اظهارات مقامات هندی نشان میدهد که هند که سابقه طولانی همکاری در حوزه انرژی با ایران دارد، بعد از عدم تمدید معافیتهای تحریم نفت ایران توسط دولت ترامپ، خرید نفت از ایران را بهکلی متوقف کرده است. به نظر میرسد با توجه به شرایطی که هندیها پیش آوردهاند، اکنون زمان آن است که ایران از ابزارهای فشار و برگهای برنده خود علیه این کشور استفاده کند.
به گزارش مردم سالاری آنلاین، هند بعد از ماه آوریل که حدود ۲۷۷ هزار بشکه نفت در روز از ایران وارد کرد، خرید نفت از ایران را متوقف ساخت. سفیر هند در واشنگتن اخیراً گفته است که این کشور بعد از تصمیم دولت ترامپ به پایان دادن به اعطای معافیتهای تحریمی برای واردات نفت ایران، به کلی خرید نفت از ایران را متوقف کرده است.
دولت ترامپ در ماه می تحریم کامل نفت ایران را کلید زد و هند نیز درست از همین ماه، دیگر نفتی از ایران وارد نکرد. در ماه پیش از آن، یعنی در ماه آوریل نیز، هند که بهطور سنتی دومین خریدار نفت ایران بعد از چین بود، حتی کمتر از کره جنوبی نفت از ایران وارد کرد. در واقع، بهنظر میرسید هند چند ماهی در حال آماده کردن خود برای عدم واردات نفت از ایران بوده و به محض تصمیم خصمانه دولت ترامپ، خرید نفت از ایران را متوقف کرده است.
گزارشی که اخیراً توسط خبرگزاری رویترز منتشر شده نشان میدهد که در ماه آوریل سال جاری میلادی، هند ۲۷۷ هزار بشکه در روز نفت از ایران وارد کرده، در حالی که واردات نفت ایران توسط کره جنوبی، ۴۱۵ هزار بشکه در روز، و واردات نفت ایران توسط چین، ۷۸۹ هزار بشکه در روز بوده است.
هند که در فاصله زمانی ژانویه تا آوریلِ سال ۲۰۱۸، ۵۵۲ هزار بشکه در روز نفت از ایران وارد کرده بود، در همین بازه زمانی در سال ۲۰۱۹، واردات نفت خود از ایران را ۴۵ درصد کاهش داد و آن را به ۳۰۴ هزار بشکه در روز رساند. هیچ کشور آسیایی دیگری در این بازه زمانی، به این میزان واردات نفت خود از ایران را کاهش نداد؛ بهعنوان مثال، در این دوره کاهش واردات نفت ایران توسط چین، ۱۵ درصد بود. در واقع، چند ماهی است که رعایت قوانین تحریمی آمریکا توسط دولت هند، به یک وسواس عجیب تبدیل شده است و این در حالی صورت گرفته که روابط تهران و دهلی نو در دههها گذشته در حوزه انرژی، عمدتاً مثبت بوده است.
همراهی هند با تحریمهای آمریکا
وزیر نفت و گاز طبیعی هند اخیراً گفته است که این کشور کمبود نفت ایران را توسط سایر کشورهای عضو اوپک جبران میکند. خبرها حاکی از این است که صادرات نفت عربستان سعودی و عراق به هند افزایش یافته و این کشور برای رفع نیازهای خود در زمینه فراوردههای نفتی به سراغ واردات بنزین و گازوئیل از مکزیک و آمریکا رفته است.
هند سومین واردکننده نفت در دنیاست و ۸۰ درصد نیازهای نفتی خود را از خارج تأمین میکند. عدم واردات نفت ایران، به افزایش قیمت سوخت در هند و افزایش فشارهای معیشتی واردشده به مردم این کشور منجر شده؛ اما ظاهراً این موضوع برای دولت هند چندان اهمیتی ندارد و دهلی نو بیش از هرچیز دیگر، به دنبال راضی کردن دولت ترامپ است! به گفته سفیر هند در واشنگتن، هند حتی برای همراهی با قوانین تحریمی آمریکا، واردات نفت از ونزوئلا را نیز متوقف کرده است.
هند در حال گسترش روابط خود در حوزه انرژی با آمریکا است و ایران باید با توجه واقعیات جدید، پاسخی به رفتارهای غیردوستانه دولت هند بدهد. پالایشگاه ایندین اویل که بزرگترین پالایشگاه در هند است اخیراً اولین قرارداد بلندمدت خود را برای واردات نفت از آمریکا، به ارزش ۱.۵ میلیارد دلار امضا کرده است. این پالایشگاه، برای نخستین بار در فاصله زمانی بین نوامبر ۲۰۱۸ تا ژانویه ۲۰۱۹، یعنی همزمان با اعمال تحریمهای نفتی ایران توسط آمریکا، ۶ میلیون بشکه نفت در بازار تکمحموله از آمریکا خرید و حالا یک قرارداد بلندمدت برای واردات نفت از آمریکا از ماه مارس ۲۰۱۹ تا ماه مارس ۲۰۲۰ امضا کرده است. هند اخیراً یک قرارداد طولانیمدت ۲۰ ساله نیز برای واردات الانجی از آمریکا امضا کرده است.
زمانی برای تلافی رفتار غیرموجه هندیها
ایران در دهههای اخیر نقش مهمی در تأمین نیازهای هند در حوزه انرژی داشته است. اکنون که هند، صرفاً به دلیل همراهی با تحریمهای غیرقانونی آمریکا، تصمیم به عدم واردات نفت از ایران گرفته، ایران میتواند با استفاده از ابزارهای قدرت خود، کاری کند که دولتمردان هندی در تصمیم خود تجدیدنظر کنند.
در سال مالی گذشته، هند ۲.۶۵ میلیارد دلار صادرات به ایران داشته است که عمده آن را مواد غذایی نظیر چای و برنج تشکیل داده است. ایران بهراحتی میتواند در رویه وارداتی خود تجدیدنظر کرده و نیازهای غذایی خود را بهجای هند از پاکستان یا دیگر کشورها تأمین کند. یک منبع آگاه در اینباره میگوید: «اگر هند همچنان بر عدم خرید نفت ایران اصرار داشته باشد، ایران میتواند در مناسبات اقتصادی خود با دهلی نو تجدیدنظر کند و به جای هند، نیاز خود به مواد غذایی را از طریق پاکستان تأمین کند». باید دید ایران از چه زمانی این گام مهم را در پاسخ به رفتار هندیها، عملیاتی میکند. گسترش روابط اقتصادی ایران و پاکستان، میتواند پیامهای زیادی برای هند داشته باشد، چرا که دو کشور پاکستان و هند، تخاصم شدیدی با یکدیگر دارند.
در درازمدت این هند است که به ایران نیاز دارد و ایران میتواند از این اهرم قدرت استفاده کند تا هندیها در تصمیمات غیردوستانه و غیرموجه خود تجدیدنظر کنند. در طولانیمدت این ایران است که میتواند نیازهای هند در زمینه انرژی را تأمین کند و آمریکا با توجه به مصرف داخلی بالای این کشور، قادر نیست یک شریکِ طولانیمدت برای دهلی نو باشد.
ایران ابزارهای دیگری نیاز برای وارد کردن فشار بر هند دارد. آمریکا به این دلیل که هندیها به بندر چابهار ایران، نیاز مبرم دارند، این بندر را از تحریمها معاف کرده است. بندر چابهار، دروازه ورود هند به بازار کشورهای افغانستان، ترکمنستان، ازبکستان، قزاقستان، آذربایجان، ارمنستان، گرجستان و روسیه است. هند یک از بزرگترین صادرکنندگان کالا در دنیا است و حساب ویژهای روی این بازارها باز کرده است. بندر چابهار کم هزینهترین راه برای ورود هند به این بازارها است و علاوه بر این، هند نمیتواند از بندر گوادر باکستان هم استفاده کند.
اگر هندیها همچنان تمایل به عدم واردات نفت از ایران داشته باشند، ایران هم میتوانند هزینه بیشتری بابت صادرات هند به افغانستان یا کشورهای آسیای مرکزی طلب کند یا بهطور موقت مانع از صادرات دهلی نو به این کشورها شود. چنین تصمیمهایی در کنار عدم واردات مواد غذایی از هند، میتواند دهلی نو را به تفکر وادارد تا دیگر رضایت دولت ترامپ را بر منافع مردم خود ترجیح ندهد.