مردم سالاری آنلاين - حداقل دستمزد در ایران کمتر از افغانستان!

بلایی که تورم و افزایش نرخ ارز بر سر دستمزد کارگران آورد

تقریباً یک هفته بیشتر به پایان سال ۹۷ باقی نمانده است اما هنوز رقم دستمزد کارگران برای سال آینده تعیین نشده است. تورم افسارگسیخته آن‌چنان دستمزد کارگران ایرانی را سرکوب کرده است که معادلِ دلاریِ حداقل دستمزد در ایران حتی از حداقل دستمزد در افغانستان نیز کمتر شده است! این نوشته را تا انتها بخوانید تا متوجه شوید که ظرف یک سال گذشته چقدر قدرت خرید کارگران ایرانی کاهش یافته است...
به گزارش مردم سالاری آنلاین، با توجه به سابقه‌ای که از مذاکرات شورای عالی کار سراغ داریم بعید است رقم نهایی دستمزد کارگران برای سال آینده در هفته جاری مشخص شود. احتمالاً ۱۴ میلیون کارگر ایرانی به همراه خانواده‌هایشان که جمعیتی بالغ بر ۴۰ میلیون نفر را تشکیل می‌دهند، باید تا آخرین روز سال منتظر بمانند تا بالاخره میزان افزایش دستمزد کارگران برای سال ۹۸ مشخص شود.
کمیته دستمزد شورای عالی در اواخر بهمن امسال، هزینه سبد معیشت کارگران را سه میلیون و ۷۶۰ هزار تومان اعلام کرد. طبق اعلام کمیته دستمزد، هزینه سبد معیشت کارگران در سال گذشته، دو میلیون و ۶۸۰ هزار تومان بود که تورم شدید سال جاری باعث افزایش ۴۰ درصدی هزینه‌های معیشت خانوارهای کارگری شد.
حداقل دستمزد اما هیچ نسبتی با هزینه‌های سبد معیشت کارگران ندارد. حداقل دستمزد کارگران در سال ۹۷، یک میلیون و ۱۱۴ هزار تومان است. در یک سنت مذموم، در سالیان گذشته همواره حداقل دستمزد پایین‌تر از هزینه‌های حداقلی خانوارهای کارگری بوده و به اصطلاح دخل کارگران کفاف هزینه‌هایشان را نمی‌داده است. کارگران ایرانی اکنون این نگرانی را دارند که موج‌های تورمی اخیر باعث شود تا دستمزد واقعی آن‌ها هرچه بیشتر کاهش یافته و قدرت خریدشان از چیزی که هست نیز کمتر شود.
طبق آخرین گزارش مرکز آمار ایران، تورم نقطه به نقطه در پایان بهمن ماه در مجموع به ۴۲.۳ درصد رسیده و قیمت خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها نسبت به بهمن سال گذشته، رشد ۶۲.۸ درصدی را تجربه کرده است. با این میزان تورم، حداقل دستمزدِ یک میلیون و ۱۱۴ هزار تومانی حتی کفاف خرید ضروریات زندگی را نیز نمی‌دهد.
موضوع دیگری که کارگران را نگران می‌کند این است که طبق پیش‌بینی اکثر اقتصاددانان سال آینده نیز همچنان یک سال تورمی خواهد بود. در واقع، مثل ماه‌های اخیر در سال پیش رو نیز موج‌های تورمی احتمالاً همچنان ادامه خواهند داشت؛ این موج‌ها ممکن است آن‌قدر قوی باشند که در اندک زمانی افزایش صورت‌گرفته در دستمزد کارگران را خنثی کرده و باعث سرکوب دستمزدهای واقعی شوند.

نمایی از کاهش قدرت خرید کارگران
در سال ۹۶ حداقل دستمزد ۹۳۰ هزار تومان و بنا به آمارهای بانک مرکزی نرخ دلار در بازار آزاد (بازار غیررسمی) ۴۰۴۵ تومان بود. این بدان معناست که در سال ۹۶، معادل دلاری حداقل دستمزد در ایران حدود ۲۳۰ دلار در ماه بود.
اگر در حال حاضر نرخ دلار در بازار آزاد را ۱۳ هزار تومان درنظر بگیریم، حداقل دستمزد در ایران به حدود ۸۶ دلار در ماه رسیده است. در واقع، معادل دلاری حداقل دستمزد در ایران در یک سال گذشته حدوداً ۶۳ درصد کاهش یافته است. این شاخص، اهمیت بسیار زیادی دارد، چرا که افزایش نرخ ارز در ایران همواره افزایش شدید قیمت کالاها را درپی دارد و در واقع، کاهش دلاری دستمزدها، میزان کاهش قدرت خرید کارگران را انعکاس می‌دهد.
اگر بخواهیم با کشورهای همسایه مقایسه کنیم، حداقل دستمزد در ایران در اثر تورم و افزایش نرخ ارز، چنان سرکوب شده که حتی از حداقل دستمزد در افغانستان نیز کمتر شده است. برای این‌که مقایسه راحت‌تر صورت گیرد، حداقل دستمزد در ایران و کشورهای همسایه را به دلارِ آمریکا تبدیل کرده‌ایم. حداقل دستمزد در ایران در حال حاضر ۸۶ دلار در ماه است، اما در افغانستان حداقل دستمزد برای کارگران غیردائمِ بخش خصوصی، ۹۵ دلار در ماه و برای کارمندان دائم بخش دولتی ۱۰۳ دلار در ماه است.
تا همین سال گذشته، حداقل دستمزد در عراق کمتر از ایران بود اما در حال حاضر حداقل دستمزد در این کشور ۲۱۴ دلار در ماه است که بسیار بیش از ایران است.
حداقل دستمزد در ترکیه ۳۳۸ دلار و در ترکمنستان ۱۵۶ دلار در ماه است. در آذربایجان نیز که نیروی کار ارزان است، حداقل دستمزد بیش از ایران و ۱۰۵ دلار در ماه است. حداقل دستمزد در ارمنستان نیز ۱۰۷ دلار در ماه است. در شرق ایران، پاکستان به‌عنوان کشوری فقیر با جمعیتی بسیار زیاد شناخته می‌شود، اما حداقل دستمزد در این کشور نیز بیش از ایران و ۱۰۷ دلار در ماه است.
برخی کشورها نظیر عربستان سعودی در بخش خصوصی‌شان حداقل دستمزد را تعیین نمی‌کنند. اما مشخص است که دستمزد پرداختی در کشورهای ثروتمند حاشیه جنوبی خلیج فارس در مجموع بیش از ایران است. حداقل دستمزد برای کارگران بخش عمومی در عربستان ۸۰۰ دلار در ماه است که بنا استانداردهای خاورمیانه، رقم قابل توجهی محسوب می‌شود.
در کل باید گفت که تورم و افزایش نرخ ارز، دستمزد کارگران را شدیداً کاهش و نیروی کار را به شدت ارزان ساخته است. کمترین میزان دستمزد کارگران در چین (در این کشور حداقل دستمزد به‌صورت منطقه‌ای تعیین می‌شود) ۱۶۱ دلار در ماه است. چین کشوری است که به‌عنوان مهد نیروی کار ارزان در جهان شناخته می‌شود؛ با این حال، بحران ارزی در ایران دستمزدها را چنان سرکوب کرده که نیروی کار ایرانیان از چینی‌ها نیز ارزان‌تر شده است.