کتقرمزهای مغرور دچار سرگیجه شدهاند. آنها که خود را تافته جدابافته از اروپا میدانستند با «برگزیت» میخواستند و میخواهند از بروکسل طلاق بگیرند اما این اقدام آنچنان هم ساده نیست. با گذشت دو سال و اندی از همه پرسی ، صف مخالفان برگزیت منسجم تر شده است.
حالا، یک روز مانده به رأیگیری درباره توافقنامه خروج در مجلس بریتانیا (برگزیت)، خانم نخست وزیر در مقالهای بار دیگر از نمایندگان خواسته آن را تصویب کنند. «ترزا می» در یک هفتهنامه حامی برگزیت و دست راستی «ساندی اکسپرس» نوشته است که «اگر مجلس ... این توافق را به خاطر منافع ملی تصویب نکند، ما با خطر خروج بیتوافق مواجه میشویم و همه تردیدی که برای مشاغل و امنیت به دنبال دارد. چنین کاری زیر پا گذاشتن فاجعهبار و نابخشودنی اعتماد به دمکراسی ماست. پیام من به مجلس این است: وقت آن رسیده که بازی را کنار بگذارید و کار درست را برای کشورمان انجام دهید.»
این مواضع می در حالی صورت گرفته که همه پیشبینیها حاکی از رد شدن این توافقنامه در مجلس است. دو تن از حامیان مالی اصلی برگزیت میگویند به نظر آنها دولت در نهایت برگزیت را رها کرده و بریتانیا در اتحادیه اروپا باقی خواهد ماند.
«پیتر هارگریوز» و «کریسپین اودی» در مصاحبه ای اختصاصی با خبرگزاری رویترز گفتند با وجود پیروزی کارزار آنها در حمایت از برگزیت اکنون به نظر میرسد که دولت و تصمیم گیران سیاسی کشور در نهایت برگزیت را رها خواهند کرد.
بدبینی آنها در شرایطی عنوان میشود که پارلمان بریتانیا در مورد توافق« ترزا می» با اتحادیه اروپا برای برگزیت به نوعی بن بست رسیده و در نتیجه خروج بریتانیا از اتحادیه و چگونگی آنرا زیر سئوال برده است. نخستوزیر بریتانیا، هشدار داده که خارج نشدن این کشور از اتحادیه اروپا، عواقبی فاجعهبار برای اعتماد عمومی مردم به سیاستمداران خواهد داشت.
حمله تند حزب کارگر
رهبر حزب کارگر بریتانیا که رهبر حزب اصلی مخالف دولت است نیز میگوید ترزا می خیلی چیزها را فدای رؤیای پیمان تجارت آزاد با آمریکا کرده است: «مشکل این است که دولت و نمایندههای محافظهکار تمام مدت فکر توافق با دونالد ترامپ یا یکی دیگه بودهاند؛ به جای اینکه روی رسیدن به توافقی جامع با اتحادیه اروپا تمرکز کنند. در نتیجه به توافقنامه برگزیتی رسیدهایم که در درازمدت برای حقوق مردم، مبادلات تجاری و مخصوصاً وضعیت در ایرلند شمالی به شدت ضرر دارد.»
«جرمی کوربین» گفت ترجیح میدهد به جای برگزاری یک همهپرسی دیگر و توقف برگزیت، نخستوزیر شود و برای رسیدن به توافق جدیدی با اتحادیه اروپا مذاکره کند.
او تاکید کرد که «ترزا می دو سال و نیم گذشته رو با سه تا وزیر برگزیت مختلف، صرف مذاکره کرده است. نه کنترل کابینهاش رو در دست دارد، نه کنترل حزبش؛ چه برسد به کنترل مجلس. وقتی دولت چیزی به بزرگی این رأیگیری سهشنبه رو میبازد، در شرایط عادی باید کناره برود و انتخابات برگزار کند. قطعاً مردم این کشور حق دارند تصمیم بگیرند چه کسانی باید نماینده پارلمان باشند، دولت دست کی باشد و مذاکره بر چه اساسی انجام بشود.»
همزمان با این انتقادات، صدها نفر از مردم انگلیس در اعتراضات ضد ریاضت اقتصادی در لندن به خیابانها آمده و خواستار برگزاری انتخابات زود هنگام شدند. بسیاری از معترضان لندن جلیقه زرد پوشیده بودند.
براساس ویدئویی که توسط انجمن «مردم علیه ریاضت اقتصادی» منتشر شد، مردم پیش از حرکت به سمت پارلمان، زیر بنری با عنوان «بریتانیا شکسته است» تجمع کرده بودند. در این تظاهرات اعضای «کمپین آرای مردم بریتانیا» نیز حضور داشتند که خواستار برگزاری رفراندوم درباره توافق پیشنهادی بریگزیت ترزا می، نخست وزیر انگلیس هستند.
قطعیت در رد برگزیت
سهشنبه (۱۵ ژانویه/۲۵ دی) مجلس با اکثریت قابل توجهی آن را رد کند. پیتر هارگریوز گفت صاحب امتیازان و تصمیم گیران سیاسی کشور مصمم هستند از عملی شدن برگزیت جلوگیری کنند و این به یک نسل بی اعتمادی به سیاستمداران بریتانیا منجر خواهد شد.
به گفته او به احتمال فراوان دولت بریتانیا ابتدا از اتحادیه اروپا درخواست خواهد کرد تا مهلت رسمی برای خروج بریتانیا را تمدید کند و بعد یک همه پرسی دیگر برگزار خواهد کرد.
پیتر هارگریوز ۷۲ ساله یکی از ثروتمندترین شهروندان بریتانیاست که حدود ۴ میلیون دلار به کارزار برگزیت کمک مالی کرد. او افزود:«من کاملا امیدم را از دست داده ام و به نظرم برگزیت هیچگاه عملی نخواهد شد. طرفداران اتحادیه اروپا روی این موضوع سرمایه گذاری کرده اند که مردم آنقدر از این وضعیت کلافه خواهند شد که در نهایت باقی ماندن در اتحادیه اروپارا میپذیرند. و موضوع این است که اگر عملی شدن چیزی مدتها به تاخیر بیافتد مردم دیگر خیلی عصبانی نخواهند شد.»
پس از رد برگزیت
حال،سؤال این است که اگر توافق رأی نیاورد، برنامه دولت چیست؟ «استیو بارکلی» وزیر برگزیت، تلویحاً میگوید مجلس دیر یا زود، بالاخره تصویبش میکند: «پارلمان باید تصمیم بگیرد. ولی فکر کنم چیزی شبیه همین توافق تصویب میشود. چون این توافقی است که خواسته خروجطلبانی مثل من برای کنترل مهاجرت، توقف پرداختهای سنگین و در دست گرفتن اختیار ماهیگیری و کشاورزی رو برآورده میکند. همزمان به خواستههای کسب و کارها هم احترام میگذارد.»
خبرگزاری رویترز مینویسد وارونه کردن برگزیت یکی از خارق العاده ترین تغییرات معکوس در تاریخ سیاست بریتانیا خواهد بود و در حال حاضر برگزاری یک همه پرسی دیگر با موانع جدی روبرو است. هر دو حزب سیاسی اصلی به اجرای نتیجه همه پرسی سال ۲۰۱۶ و خروج از اتحادیه اروپا متعهد هستند.
اما کریسپین اودی که حدود یک میلیون دلار به گروههای طرفدار برگزیت کمک مالی کرده میگوید به نظر او همه پرسی دیگری برگزار نخواهد شد ولی در عین حال برگزیت نیز عملی نمیشود.او میافزاید:«به نظرم با توجه به ترکیب پارلمان فعلی بریتانیا برگزیت عملی نخواهد شد.»
پارلمان بریتانیا طرفدار اتحادیه اروپا قلمداد میشود چون در همه پرسی سال ۲۰۱۶ حدود سه چهارم از اعضای آن به باقی ماندن در اتحادیه اروپا رای دادند. هم آقای هارگریوز و هم آقای اودی گفتند یکی از دلایل اصلی ناامیدی آنها فقدان رهبری مشخص است.
کریسپین اودی گفت:«متاسفانه هیچکس طرفداران برگزیت را رهبری نمیکند، بدون رهبری است و این مشکل بزرگی است.»
آقای اودی افزود که در صورت برگزاری یک همه پرسی دیگر باز هم به طرفداران برگزیت کمک مالی خواهد کرد ولی آقا هارگریوز گفت هنوز تصمیم نگرفته است.
سایر حامیان مالی کارزار برگزیت در مورد موفقیت این طرح خوشبین ترند. به عنوان مثال پل مارشان گفت رها کردن برگزیت اشتباه و بسیار زیانبار خواهد بود.
گزارش: علی ودایع