کد QR مطلبدریافت صفحه با کد QR

سوریه؛ نظم موجود و چند نکته

حشمت الله رضوی

26 فروردين 1397 ساعت 8:15

دونالد ترامپ، رییس جمهوری آمریکا، که در زمان انتخابات ریاست جمهوری می‌گفت هزینه چند تریلیون دلاری در خاورمیانه بیهوده بوده و از این رو واشنگتن باید نیروهای خود را از منطقه بیرون بکشد، حالا برای حمله به سوریه آماده می‌شود.


دونالد ترامپ، رییس جمهوری آمریکا، که در زمان انتخابات ریاست جمهوری می‌گفت هزینه چند تریلیون دلاری در خاورمیانه بیهوده بوده و از این رو واشنگتن باید نیروهای خود را از منطقه بیرون بکشد، حالا برای حمله به سوریه آماده می‌شود. 
چرا چنین چرخشی؟ و چند نکته:
•  هرگونه اقدام آمریکا برای حمله به سوریه مغایر با مواد منشور ملل متحد و حقوق بین‌الملل خواهد بود. تصمیم به اقدام نظامی تنها با استناد به ماده 51 منشور سازمان ملل از مشروعیت برخوردار خواهد بود که حق دفاع از خود را برای توسل به اقدام نظامی تا زمان تصمیم مقتضی توسط شورای امنیت مجاز می‌داند.  استدلال آمریکا این است که سوریه علیه مخالفین از سلاح شیمیایی استفاده کرده است، نکته ای که تا این لحظه شورای امنیت آن را تایید نکرده و پنج عضو دارای حق وتو در باره آن به اجماع نرسیده‌اند.
•  سه کشور آمریکا، فرانسه و انگلیس اعضای دایم شورای امنیت هستند. این هر سه کشور به عنوان قدرت‌های پیروز جنگ جهانی دوم در بنای نظم جهانی پس از جنگ و به تبع آن نظم منطقه ای در خاورمیانه نقش تعیین کننده‌ای ایفا کرده‌اند. این نظم اکنون در معرض تهدید است. نظم منطقه خاورمیانه شامل چینش دولت- ملت‌ها به گونه‌ای است که در آن امنیت اسراییل تضمین شده باشد. پیروزی دولت سوریه علیه مخالفان یعنی این که نظم موجود در معرض تهدید است چرا که جایگاه روسیه، ایران و حزب الله را در کنار مرزهای اسراییل تقویت می‌کند و این یعنی تهدید وضع موجود منطقه‌ای خاورمیانه پس از جنگ جهانی دوم. بنابر این کشمکش در سوریه بر سر تغییر وضع موجود یا حفظ آن تا تعیین تکلیف نهایی ادامه خواهد یافت.
•  حدود سه هفته است که محمد بن سلطان، ولیعهد سعودی، سفر خود را به کشورهایی که بازیگران اصلی نظام جهانی هستند، آغاز کرده است. این سفر از انگلیس شروع شد، دو هفته‌ای در آمریکا به درازا کشید و وی اکنون در فرانسه است.  عربستان که خود به عنوان دولت-ملت و حاکمیت آل سعود بر آن زاده توافق‌های دوران فاصله دو جنگ جهانی است، صدها میلیارد دلار قرارداد با سه کشور یادشده به امضا رسانده است. ریاض در پس این هزینه‌های هنگفت انتظار پاداش دارد و حمله به سوریه از سوی سه کشور یاد شده برای خوشایند ریاض پاداش خوبی است.
•  غرب نه تنها در پی تثبیت نظم موجود منطقه ای بلکه در پی تحکیم سیادت جهانی و تمدنی خود نیز هست. منازعات منطقه‌ای و جهانی کنونی هاله‌هایی از برخوردهای تمدنی، نظیر آنچه ساموئل هانتینگتون در دهه نود میلادی گفته بود، را در خود دارد. در سوریه تمدن اسلاو-ارتدوکس و تمدن اسلامی در برابر تمدن غرب قرار دارد و جنگ تجاری چین و آمریکا نیز جلوه دیگری از کشمکش تمدن غرب و تمدن زرد-کنفوسیوسی است.
•  روسیه در تلاش برای سلطه بر «قلب جهان» است و منطقه خاورمیانه نیز انرژی جهان را تامین می‌کند. از نظر غرب چنین تلاش‌هایی برای برهم زدن نظم موجود قابل تحمل نیست، همچانکه قدرت گرفتن چین در مناطق وسیعی از آسیا-اقیانوسیه نگران کننده است. 
•  جنگ تجاری آمریکا علیه چین همزمان بود با راه اندازی بازار معاملات نفت در شانگهای و براساس واحد پول چین، یوان. یوان نمی‌تواند به عنوان یک واحد پولی تهدیدی باشد برای حاکمیت دلار، همچنانکه راه اندازی یورو چنین نبود. اما حتی دورنمای وجود یک ارز رایج بین‌المللی در معاملات نفت نیز از نظر آمریکا بی‌نزاکتی در نظم موجود جهانی است و شایسته تنبیه. 
•  از نظر غرب، نظم جهانی و منطقه‌ای که پس از جنگ جهانی ایجاد شده است باید دست نخورده باقی بماند و این کشمکش بر سر تغییر یا حفظ وضع موجود باید در جایی به تعادل برسد، اما کی و چطور؟ باید منتظر ماند و دید.
•  سرنوشت برجام نیز با موضوع حفظ و یا تغییر نظام منطقه ای و جهانی پیوند خورده است و از این رو ایران تا زمانی که بخشی از معادله برای تغییر وضع موجود باشد تحت فشار خواهد بود. موضوعاتی مانند برجام، نقش منطقه‌ای ایران و توان موشکی کشور در چارچوب جایگاه ایران در نظم موجود منطقه ای قابل بررسی است.  به نظر می‌رسد کشمکش بر سر این موضوعات به سرانجام نخواهد رسید مگر زمانی که نسبت آن با حفظ وضع موجود مورد نظر غرب مشخص شود.


کد مطلب: 84826

آدرس مطلب :
https://www.mardomsalari.ir/note/84826/سوریه-نظم-موجود-چند-نکته

مردم سالاری آنلاين
  https://www.mardomsalari.ir