کمتر از 40 سال است که پولشویی به عنوان یک جرم اقتصادی مطرح شده است. پولشویی ابتدا از دهه هشتاد میلادی در ایالات متحده آمریکا جرم انگاشته شد و بعد در سایر کشورها شاهد جرم انگاری این پدیده بودیم.
نگاه ایران و کارگروه ویژه پولشویی
مجید سلیمی بروجنی
23 تير 1395 ساعت 19:33
کمتر از 40 سال است که پولشویی به عنوان یک جرم اقتصادی مطرح شده است. پولشویی ابتدا از دهه هشتاد میلادی در ایالات متحده آمریکا جرم انگاشته شد و بعد در سایر کشورها شاهد جرم انگاری این پدیده بودیم.
کمتر از 40 سال است که پولشویی به عنوان یک جرم اقتصادی مطرح شده است. پولشویی ابتدا از دهه هشتاد میلادی در ایالات متحده آمریکا جرم انگاشته شد و بعد در سایر کشورها شاهد جرم انگاری این پدیده بودیم. در ایران جرم انگاری پولشویی خیلی دیر انجام شده است، به گونهای که این موضوع همواره از سوی دیگر کشورها و موسسات و نهادهای مالی بینالمللی مورد اعتراض قرار گرفته است. پدیده پولشویی، از پدیدههای قدیمی در اقتصاد کشورهاست. با وجود این جرم انگاری پولشویی قدمت زیادی ندارد. طی سه دهه اخیر قضیه پولشویی به طور جدی در سطح جهان دنبال میشود. بانکهای بینالمللی انتظار دارند. شرایط کنترل و نظارت بر هر گونه پرداختی فراهم شود و میخواهند از این بابت که آن پول چگونه کسب شده است، اطمینان حاصل کنند. مساله مبارزه با پولشویی با جدیت زیادی از سوی نهادهای مالی بینالمللی دنبال میشود و به همین ترتیب مورد پیگیری واقع شده اما این روند هنوز در ایران مرسوم نشده است در اکثر قریب به اتفاق کشورهای دنیا مبارزه با پولشویی و شناسایی منابع کسب درآمد مرسوم بوده و مبارزه با پولشویی در آنها به صورت قانون در آمده است. اما در ایران قانون مبارزه با پولشویی عمر زیادی ندارد و هنوز در عمل اجرایی نشده است. بدین جهت این مساله همواره از سوی دیگر کشورها و موسسات و نهادهای مالی بینالمللی مورد اعتراضهای جدی قرار گرفته است. همین چند سال پیش و به دنبال فشارهای اتحادیه اروپا و تهدید به قطع ارتباط بانکهای اروپایی با بانکهای ایرانی، بالاخره در اسفند ماه سال 1386 قانون مبارزه با پولشویی در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید. قانون مصوب مذکور در جهت مبارزه با پولشویی یک قانون مختصر 12 مادهای است که ضمانت اجرایی آن هم، سنگین نیست. مجازاتی که برای پولشویی در این قانون در نظر گرفته شده است، مجازات نقدی است و بر طبق قانون شامل یک چهارم مبلغ پولشویی شده است.
سازمان بینالمللی گروه ویژه اقدام مالی (FATF) که پولشویی در جهان را رصد میکند، در آخرین جلسهاش در کره جنوبی که با حضور 37 کشور برگزار شد، ایران را از نظر مبارزه با پولشویی مورد بررسی قرار داد. گروه ویژه اقدام مالی، محدودیتهای ایران را به عنوان کشوری که باید آن را با احتیاط در زمینه مبادلات مالی و پولی نگاه کرد، لغو کرده است، این محدودیتها به مدت یک سال و به دلیل تلاشهای ایران برای مقابله با پولشویی لغو شده است، اما اسم ایران همچنان در لیست سیاه کشورهای مسالهدار در زمینه پولشویی باقی مانده است. این مساله نشان میدهد که مجموعه اقدامات ایران در زمینه مبارزه با پولشویی کافی نبوده و بایستی تلاشش در این زمینه را تشدید نماید. این تغییر رویه و لغو محدودیتها بدون شک تاثیری زیادی بر رفتار سازمانها و نهادهای مالی دنیا در مراودات بینالمللی پولی و بانکی با ایران خواهد داشت. برای خروج همیشگی ایران از لیست سیاه کشورهای پرخطر در حوزه پولشویی باید با تدبیر عمل کرد و با روشهای مختلف از جمله اطلاعرسانی و کنترل و مراقبت دائمی در داخل اعتماد جامعه بینالمللی را جلب کنیم تا از تشکیل هر نوع اتحاد علیه ایران در این زمینه خودداری کنیم. موضوع مهم دیگری که کار خروج ایران از لیست سیاه کشورهای پرخطر در زمینه پولشویی مساله شود، بحث تامین مالی تروریسم است. این سوال وجود دارد که به واقع کمکهای ایران به حزبالله لبنان و جنبشهای آزادیبخش که از نظر غرب، کمک به تروریسم به حساب میآید، تا چه اندازه ادامه این مسیر را میتواند دچار چالش کند. ایران یک بازیگر اصلی در عرصه سیاست و اقتصاد دنیاست و دشمنان آن هم اگر بخواهند، این قدرت را ندارند که این بازیگر مهم را کنار بگذارند. از آن طرف ایران هم باید نگاه مثبت دنیا را به سمت خود جلب کند و روند شفافسازی اقدامات پولی و بانکی، باید در مسیر قانون باشد. موضوع پولشویی و حل مشکلات مربوط به آن نه فقط از منظر جلب اعتماد داخلی و تسهیل روابط بانکی با دیگر کشورها بلکه از نظر پویایی اقتصاد داخلی هم ضرورت دارد. شفافسازی یک اصل مهم در کار مالی است و اجرای کامل قانون مبارزه با پولشویی میتواند به بهبود وضعیت نظام بانکی کشور از این منظر کمک کند.
کد مطلب: 58144