شهروندان هر کشور فارغ از نژاد ، مذهب و قومیت منطبق بر قانون اساسی از حقوق برابر برخوردارند . در قانون اساسی جمهوری اسلامی نیز به صراحت براین امر تاکید شده است. در قانون اساسی ما علاوه بر این مساله در اصول ١٢، ١٥، ١٩ و٢٠ حقوق ذاتی و قانونی اقشار مختلف جامعه و اقوام گونا گون به رسمیت شناخته شده است.

شهروندان هر کشور فارغ از نژاد ، مذهب و قومیت منطبق بر قانون اساسی از حقوق برابر برخوردارند . در قانون اساسی جمهوری اسلامی نیز به صراحت براین امر تاکید شده است. در قانون اساسی ما علاوه بر این مساله در اصول ١٢، ١٥، ١٩ و٢٠ حقوق ذاتی و قانونی اقشار مختلف جامعه و اقوام گونا گون به رسمیت شناخته شده است.

گاهی از سر غفلت و گاهی نیز عمدا حقوق شهروندان کشور نادیده گرفته می شود اما نتیجه عمل، در هر دو حالت؛ مخدوش شدن منافع و امنیت ملی و آسایش همگان است. از این رو در چند محور ؛ اصول اساسی و حقوق شهروندان مورد اشاره قرار می گیرد. آشنایی شهروندان و کارگزاران با این اصول و بکار گیری آنها ضامن تامین منافع شخصی، ملی و عمومی است و می تواند زمینه ساز رشد و تعالی جامعه شود.

١.قانون اساسی میثاق ملی و محور پیوند همه جامعه با یکدیگر است و التزام به آن برای زندگی مشترک اجتماعی یک ضرورت انکار ناپذیر است و تعهد همگان به آن امری عقلانی و الزامی است.

٢.قانون اساسی ما حاصل اندیشه های بزرگان و اندیشمندان این کشور است که پس از سالها مبارزه، برای رسیدن به جامعه آزاد و عاری از ظلم و بی عدالتی تدوین و تنظیم شده است.

٣.همه شهروندان کشور در برابر قانون مساوی هستند و هر آنچه خلاف این اصل باشد نقص قانون اساسی کشور محسوب می شود. ملاک برتری افراد بر یکدیگر قوم ،نژاد، مذهب و زبان نیست بلکه به سفارش قرآن فقط تقوای الهی ملاک تمایز است. رنگ، قوم و نژاد و زبان صرفا عامل و ملاکی برای شناخت جامعه بشری از یکدیگر است.

٤.همه اقوام و اقلیت های دینی و مذهبی در چارچوب قانون اساسی از حقوق برابر با سایر شهروندان برخوردارند و منع آنها از برگزاری مناسک دینی و مذهبی بر خلاف قانون و نقض اصول مصرح قانون اساسی و حقوق شهروندی محسوب میگردد.

٥.تبعیض و نابرابری در استخدام ها ، و اعمال سلیقه های فردی در و اگذاری پست ها و مناصب، با عناوین و بهانه های مذهبی و قانونی و محروم کردن شایستگان ملت از دستیابی به فرصت های سیاسی، اجتماعی، اداری و اقتصادی خلاف قانون اساسی و نقض حقوق شهروندی است.

٦.همه اقوام ایرانی جزء لاینفک ایران اند و قومیت های ایرانی فارغ از نژاد، زبان و مذهب از حقوق مساوی برخوردارند و قانون اساسی متضمن حقوق آنهاست .

٧.آزادی بیان و پس از بیان از حقوق مسلم همه ایرانیان است و نباید کسی به بهانه حفظ استقلال و امنیت این حق را از شهروندان کشور سلب کند.

٨.توهین و تحقیر خلاف قانون و شرع مقدس اسلام است و هیچ رسانه ؛ مقام و اشخاصی ، نباید گروه ها، شخصیت ها و اقوام مختلف را تحقیر و یا به آداب و رسوم و اعتقادات آنها توهین نماید.

٩.از دیگر حقوق شهروندان، زندگی در محیطی سرشار از صلح و صفاست. بنابراین وظیفه حکومت تلاش برای ایجاد محیطی آرام و به دور از نزاع و تنش است .مردم نیز بایستی در جهت تثبیت چنین آرامشی کمک کنند.

١٠. برخورداری از رفاه، آسایش، شادی و امنیت اجتماعی از حقوق مسلم شهروندان است. حق دارند در یک محیط امن و با آرامش از مواهب عالم خلقت بهره مند گردند.

١١.اگر مردم و حکومت، حقوق یکدیگر را پاس ندارند، وحدت کلمه از میان می رود ، نشانه های ستم آشکار می شود، نیرنگ بازی در دین فراوان می گردد، راه گسترده سنت پیامبر متروک و هواپرستی فراوان، احکام دین تعطیل و بیماری دل ها فراوان می شود.(برگرفته از سفارشات امام علی(ع) )

١٢.یکی از حقوق شهروندان رفتار درست و انسانی با آنان است. در دیدگاه امام علی (ع) فرمانروایان و حاکمان خادمان مردم هستند. چنانچه به درستی ، امور مردم را انجام دهند به وظیفه ی خود عمل نموده اند. هیچ گونه منتی بر شهروندان ندارند حاکمان وظیفه دارند با مردم مدارا کنند و نرم خو باشند و پیوسته در رفع حوائج آنان بکوشند .

اگر همه کارگزاران در اجرای این اصول بکوشند و به سفارشات امام علی( ع) نیز توجه عملی داشته باشند ، بسیاری از ناهنجاری و نارضایتی ها از میان برداشته می شود و در نتیجه جامعه ای آرام، و متمدن خواهیم داشت. 
*معاون دستیار ویژه رئیس جمهور در امور اقوام و اقلیت های دینی و مذهبی