در روزهایی که تولید گاز در کشور، پاسخگوی نیاز نبود و علاوه بر قطع گاز اغلب صنایع و پتروشیمی‌ها، شاهد کاهش فشار گاز در شمال غرب کشور بودیم، بحث‌هایی درباره ذخیره‌سازی گاز در گرفت. حامیان دولت رئیسی، دولت روحانی را متهم می‌کردند که شرکت ذخیره‌سازی گاز را منحل و پروژه‌های ذخیره‌سازی را از دستور کار خارج کرد. صرفنظر از این موضوع که شرکت ذخیره‌سازی گاز منحل نشد بلکه در شرکت مهندسی و توسعه گاز ادغام شد و طبیعتا ماموریت‌ها و وظایف آن به قوت خود باقیست، یک نکته مهم در این میان ناگفته ماند تا اصل موضوع را پنهان کند؛ نکته مهمی که ناگفته ماند این بود که مگر ذخیره‌سازی گاز تا چه حد می‌تواند مشکل گاز را حل کند؟ و اصل موضوع که پنهان ماند، دلایل افزایش مصرف و همچنین عدم افزایش تولید گاز کشور بود.
بگذارید موضوع را به طور ساده مرور کنیم: ایران دارای دو مخزن ذخیره‌سازی گاز است که در نیمه نخست سال که مصرف گاز خانگی کمتر است می‌توان حجم مشخصی گاز را در آن ذخیره کرد تا در نیمه دوم سال مورد استفاده قرار گیرد. یکی، مخزن سراجه در نزدیکی قم که حدود یک میلیارد مترمکعب ظرفیت ذخیره‌سازی سالانه آن و ۱۰ میلیون مترمکعب توان برداشت روزانه از آن است که قرار است در آینده ظرفیت برداشت روزانه از آن به ۱۵ میلیون مترمکعب برسد. دیگری مخزن شوریجه در استان خراسان که ظرفیت ذخیره‌سازی سالانه آن ۲ میلیارد متر مکعب و توان برداشت روزانه از آن ۲۰ میلیون متر مکعب است که قرار است در پنج سال آینده، ظرفیت ذخیره‌سازی و برداشت از آن دو برابر شود. وقتی بدانیم میزان تولید و مصرف گاز در فصل زمستان، روزانه تا مرز یک میلیارد متر مکعب است، متوجه می‌شویم که حجم ذخیره‌سازی گاز و توان این حجم برای رفع مشکل، بسیار کم است.
در این‌که ذخیره‌سازی گاز، اقدامی مناسب در جبران کمبودهای مقطعی گاز در کشور است تردیدی نیست. اما نه حجم این ذخیره‌سازی و نه توان برداشت روزانه از آن، به حدی نیست که بتواند نیاز کشور به گاز در روزهای سرد سال را برطرف کند. توجه داشته باشید که کمبود گاز در هفته‌های اخیر، تنها برای بخش خانگی، آن هم منهای بخش‌هایی از شمال غربی کشور جبران شد و بسیاری از صنایع، نیروگاه‌ها و مجتمع‌های پتروشیمی، یا تعطیل شدند یا از گازوئیل و مازوت استفاده کردند. پس نیاز کشور به گاز در زمستان به مراتب بیش از میزانی است که اعلام می‌شود.
اینجاست که باید به موضوع اصلی توجه کنیم؛ یعنی افزایش میزان مصرف گاز در کشور همزمان با توقف افزایش تولید. سیر صعودی مصرف گاز به‌گونه‌ای است که حتی در تابستان امسال میزان مصرف گاز نسبت به سال گذشته بیشتر بود و این هشدار را ایجاد کرد که با توجه به افزایش مصرف گاز در نیروگاه‌ها و صنایع، در تابستان هم میزان گاز مصرفی بیشتر شود. این موضوع، اصل ذخیره‌سازی را با مشکل مواجه می‌کند.
ذخیره‌سازی، اقدامی مفید، اما برای زمانی است که همه برنامه‌های افزایش تولید و بهینه‌سازی مصرف در دست اجرا باشد و نقش مکمل را دارد.
وقتی:
1- برنامه‌های گازرسانی به نقاط مختلف کشور همچنان ادامه دارد و مصرف گاز هر سال افزایش می‌یابد،
2- هیچ گام موثری برای بهینه‌سازی مصرف انرژی، از افزایش راندمان نیروگاه‌ها و صنایع تا افزایش راندمان موتورخانه‌ها و حتی بخاری‌های گازسوز و همچنین ساماندهی ساختمان‌ها برای بهینه‌سازی مصرف برداشته نمی‌شود،
3- به دلیل تحریم‌ها امکان جذب فناوری و سرمایه‌گذاری خارجی برای توسعه میادین گازی جدید و همچنین جلوگیری از کاهش بازدهی میادین در حال تولید وجود ندارد،
4- سالانه ۱۴ میلیارد دلار گاز در صنعت نفت و گاز در فلرها هدر می‌رود و ایران از این نظر رتبه چهارم دنیا را دارد،
5- استفاده از منابع تجدیدپذیر و تنوع‌بخشی به منابع انرژی در دستور کار قرار ندارد و همه تخم‌مرغ‌ها در سبد گاز چیده شده،
سخن گفتن از ضرورت ذخیره‌سازی برای جبران کمبود گاز در زمستان و دعوا بر سر این که چه کسی شرکت ذخیره‌سازی گاز را منحل کرد، مانند گریه کردن بر سر گوری است که در آن مُرده‌ای نیست! ابتدا این مشکلات اصلی را حل کنید، بعد به دعوا بر سر اهمیت ذخیره‌سازی گاز بپردازید.
دریافت صفحه با کد QR