رعایت حقوق شهروندی و اثر ان بر پیشرفت جوامع برای اولین بار بوسیله «توماس همفری مارشال» جامعه شناس انگلیسی و رییس گروه اجتماعی یونسکو بین سالهای 1956و 1957 همزمان با جنبش ملی ایرانیان به رهبری شادروان دکتر محمد مصدق مطرح شد که بر توسعه مدنی، سیاسی و اجتماعی تاکید داشت.

رعایت حقوق شهروندی و اثر ان بر پیشرفت جوامع برای اولین بار بوسیله «توماس همفری مارشال» جامعه شناس انگلیسی و رییس گروه اجتماعی یونسکو بین سالهای 1956و 1957 همزمان با جنبش ملی ایرانیان به رهبری شادروان دکتر محمد مصدق مطرح شد که بر توسعه مدنی، سیاسی و اجتماعی تاکید داشت.
این اندیشه حکومتها را به رعایت حقوق اجتماعی تشویق واز خودکامگی منع می کرد تا منافع بلندمدت  سازمان و تشکیلاتشان را که بقاء آنان را همراه با قانونمندی در پی داشت با توجه به منافع و نقش جامعه در تصمیمات در نظر بگیرند.
قبل از آن  «جان مینارد کینز» اقتصاددان و نظریه پرداز انگلیسی ( 1883 – 1946) بر ضرورت نقش فعال دولت در عرصه اقتصاد ملی، قدرت گیری دولتها در تامین آسایش مردم،دستیابی به رفاه و خلاقیت انسانها را مطرح ساخت تا «انحراف از اصول اخلاقی» بدلایل مالی و تامین نشدن نیازهای اولیه، به حداقل ممکن کاهش یابد و  تدریجا با نظارت دولتها «رفاه اجتماعی» در جامعه مشاهده و با رعایت فرمولهای مناسب اقتصادی، فقر و تنگناهای معیشتی از میان برداشته شود!
بررسی تاریخ سیاسی صد ساله اخیر کشورمان نشان میدهد  بدون اغراق اثر گذار ترین چهره  در زمینه آشنا ساختن مردم به حقوق خود «که رعایت حقوق شهروندی نام گرفته » شادروان دکتر محمد مصدق بوده که  68 سال قبل  با  حضور فعال توده مردم در صحنه  30 تیر و تکیه بر نظر آنان     از پایه گذاران دمکراسی در منطقه بشمار میرود بطوریکه جنبش عدم تعهد یکی از دستاوردهای این بینش است.
این چهره ملی و ماندگار برنامه های مناسبی برای آینده این مرز و بوم را بشرح زیر درآن زمان مطرح کرد:

• استقرار حکومت بر مبنای قانون اساسی که دولت خود را ملزم به رعایت آن میدانست و میراث مشروطیت ایران شناخته میشد.
  برنامه ریزی در چارچوب ضوابط مدون علمی در دسترس.
  مبارزه برای ایجاد موازنه منفی در روابط بین المللی.
  حرکت در جهت رشد، توسعه صنعتی و اقتصادی برای فراهم سازی بستر مناسب سرمایه گذاری ملی که توانمندشدن را همراه و طبقات اجتماعی را به همکاری، پویائی، خلاقیت و احساس مسئولیت تشویق میکند.
  بیمه های اجتماعی یعنی تامین امنیت شغلی برای نیروی کار، توسعه عدالت اجتماعی و مبارزه با فقر.
  تشویق به حضور سیاسی و اجتماعی تشکل های مردمی و مشارکت واقعی و جدی مردم در اداره امور کشورشان.
  آزادی مطبوعات و رسانه ها با تعریف آن زمان و....
   مصدق  تلاش برای ملی کردن صنعت نفت را در مسیر نجات منابع کشور و در تعقیب آن استقلال واقعی را با جلوگیری از غارت منابع ملی بوسیله بیگانگان، اساس مبارزات قانونمند خود قرار داد .

• این بزرگمرد نهادینه کردن نظام پارلمانی از طریق حرکت گام به گام در مواجهه با استبداد سیاسی با برگزاری انتخاباتی سالم و بدون دخالت دربار و دول خارجی، گزینش و پیشنهاد  بهترین ها برای داوطلبی مجلس شورای ملی،  برنامه ریزی  در مسیر توسعه و رشد اقتصادی کشور، رویکرد فعال در عرصه سیاستگذاری اجتماعی و.... را مهمترین برنامه های دوران زمامداری خود میدانست.
   تشکیلاتی قوی و مردمی تحت عنوان «جبهه ملی ایران» را  بنیانگذاری کرد که در زمینه مشاورت گروهی و اتخاذ تصمیمات اصولی در اطاق فکر و اقدام بعد از تصویب اکثریت، احترام به حزب و تحزب گرایی، همراه با قبول مسئولیت و پاسخگویی نقش اساسی را ایفاء کند و در مسیر اعتلاء میهن و ارتقاء مقام و منزلت جهانی کشورمان، اعتدال، قانونمندی، عمران و آبادانی کشور و عزت هم میهنانمان با نگاه به آینده  گام بر دارد.