مردم سالاری آنلاين - لبه های قیچی چین و آمریکا

وقتی در سال 1991 شوروی دچار فروپاشی شد، آمریکا در عرصه بین المللی برای توجیه و تداوم هژمونی خودش با نوعی خلاء روبرو شد. کاراکتر کمونیسم، هدف خوبی بود که با آن آمریکا گلوله های سیاست جهانی اش را با آن موجه جلوه می داد.
آشناترین کاربردِ این توجیه برای ایرانیان، همکاری آمریکا با بریتانیا در کودتای 28 مرداد 1332 و برانداختن دولت ملی مصدق بود. آنها دست آخر با سعایت بریتانیا قانع شدند که مصدق کشور را به توده ای ها می سپارد. روایت تلخ قصه اینجاست که مصدق هم با همین حربه در تلاش بود تا از آمریکا برای تقابل با بریتانیا بهره ببرد اما عکس قضیه اتفاق افتاد.
بعد از فروپاشی شوروی، آمریکا در تلاش برای داشتن حریف فرضی دست به دامان خلق مفاهیمی مانند تروریسم شد. قبل از آن اروپا بر تلی از خاکسترهای جنگ جهانی دوم چنبره زده بود. اروپا هنوز هم در چمباتمه ی اشتباهِ مرگبار ناشی از جنگ جهانی دوم به سر می برد. بعد از جنگ آنها یکی دو پله سقوط کردند.
چین زمانی متحد شوروی بود و آمریکا را «ببر کاغذی» می نامید. بعداً کمونیسم چینی متفاوت از برادر بزرگ شد و در نگاه او شوروی در کنار آمریکا در بلوک استعمار قرار گرفت. فاصله چین از شوروی برایش گران تمام شد. برنامه آمریکا برای فاصله این دو کشور به نتیجه رسید. نهایتاً دیپلماسی «پینگ پنگ» با هنرنمایی کیسینجر، چین را در مسیر همسویی با جهان غرب قرار داد. از همین زمان نیز چین برای ابرقدرت شدن خیز برداشت. او همه چیز را تحت لوای اقتصاد تعریف کرد. فقط اقتصاد اولویت داشت. دوست و دشمن با خط کش اقتصاد معیارسنجی می شدند. اژدهای زرد افتان و خیزان و با مهارت تمام، غول اقتصادی دنیا شد. شالوده ی پاها و ستون فقرات اقتصادی که به اندازه ای کافی مستحکم شد، حرف از آقایی در دنیا زد! چین با انجامِ تمریناتِ مقدماتی و هوازی، وارد گود مسابقات جهانی شد! دیگر کشورها که دلخوش به کالاهای ارزان و بنجل چین بودند، زمانی متوجه شدند که همگی در دام چین تبدیل به شرکای استراتژیکش شدند! دیگر به سادگی نمی شد چین را نادیده گرفت و کنار زد!
الان هر مشتی که روانه ی چین شود، کارساز باشد یا نه، بخشی از آن کمانه می کند و به صاحب مشت برمی گردد. به عبارت روشن تر چین اقتصادش را با اقتصاد تمام کشورهای دنیا قفل کرده و به سادگی نمی توان آن را زمین زد. بدون تردید هم اکنون آمریکا، چین را خطرناک ترین رقیب استراتژیک خودش می داند. اما سرشاخ شدن با آن سخت است و هزینه های طاقت فرسایی را می طلبد. چین همه ی آیتم های ابرقدرت استراتژیک را دارد. عقلانیت ابزاری چین در بهره برداری از سازو کارهای قدرت جهانی به مراتب از آمریکا بروز تر است.
چینی ها بهتر می توانند خود را منطقی نشان دهند. آنها شمشیر دارند ولی مانند آمریکایِ مستِ زنگی آن را بالای سر خودشان نمی چرخانند. شمشیر آنها غلاف است و جز به ضرورت بیرون نمی آید! پنبه برای آنها کارسازتر است.
چین فارغ از «ماهیت حکومت» به «حاصل کار» می اندیشد! بر همین مبناست که چین همانقدر که شریک اقتصادی قابل اتکایی برای کره شمالیِ توتالیتر است، شریک استراتژیکی برای کشورهای دموکراتیک هم هست! اگر یک خط ممتد از کشورهای توتالیتر تا دموکراتیک کشیده شود، ردِ پای اقتصادی چین در طول خط استمرار دارد.
سیاست، فرهنگ، ایدئولوژی و همه و همه خودشان را حول دال مرکزی اقتصاد مفصل بندی کردند. بدرستی اقتصاد در زیربنا قرار گرفت. زیربنای اقتصادِ چینی متفاوت از زیربنایی در شوروی، کره شمالی و کوبا تعریف شد! اول دنیا را مسخر کرد بعد خودش را آماده نشان داد و پوزیشن رقابت گرفت! برخلاف کشورهایی مانند ایران که اول هماوردی طلبید، بعد به فکر فراهم آوردنِ ساز و برگ این هماوردی افتاد! به همین علت رقیبان دستِ او را خواندند، به همین خاطر ما همچنان در بادیِ امر سر در گریبانِ آمادگی داریم و البته دست از رجزخوانی هم برنمی داریم! گویی صرفِ رجزخوانی برایِ ما اهمیت دارد و حاصل کار مهم نیست.
اکنون لبه های قیچیِ رقابت استراتژیک عقاب و اژدها از همیشه به هم نزدیک تر شده است. کرونا فایلِ جدید مناقشه است. آمریکا قصد دارد در راندی حیاتی با دستکش کرونا، چین را به گوشه رینگ ببرد. ترامپ بازیِ جدیدی را شروع کرد. او در اقدامی که بااعتراض رقبایش نیز مواجه شد، بودجه سازمان بهداشت جهانی را معلق کرد! کرونا گذشته از صدمات انسانی، آسیب های جدی به اقتصاد آمریکا وارد کرده است. در این لبه های قیچی که ترامپ (با خشونت) و چین (با ظرافت) دسته هایش را فشار می دهند، معجونی از فرصت و تهدید فراهم می شود. عقلانیت حکم می کند که از فرصت تخاصم اقتصادی و رقابت شدید با درایت استفاده کرد و اگر خوش فکریِ بهره برداری وجود ندارد از لبه های قیچی تا جای ممکن فاصله گرفت. باید کناری ایستاد و تلاش کرد از آبِ گل آلودِ ماهی گرفت.