دماوند بلندترین کوه ایران که به عنوان میراث طبیعی در فهرست آثار ملی ایران نیز ثبت شده است این روزها با مشکلات زیادی از ساخت و ساز و کوه‌خواری گرفته تا چرای بی‌رویه دام مواجه است و نیاز دارد که بیش از پیش از آن حفاظت شود. یک فعال محیط زیست با بیان اینکه متاسفانه در حال حاضر بخش‌هایی از دماوند شکاف خورده است، گفت: تصمیمات اتخاذ شده برای حفاظت از دماوند باید ضمانت اجرایی داشته باشد و یک عزم ملی برای آن ایجاد شود.

دماوند بلندترین کوه ایران که به عنوان میراث طبیعی در فهرست آثار ملی ایران نیز ثبت شده است این روزها با مشکلات زیادی از ساخت و ساز و کوه‌خواری گرفته تا چرای بی‌رویه دام مواجه است و نیاز دارد که بیش از پیش از آن حفاظت شود. یک فعال محیط زیست با بیان اینکه متاسفانه در حال حاضر بخش‌هایی از دماوند شکاف خورده است، گفت: تصمیمات اتخاذ شده برای حفاظت از دماوند باید ضمانت اجرایی داشته باشد و یک عزم ملی برای آن ایجاد شود.
کیخسرو یزدانی در گفت و گو با ایسنا، در آستانه روز ملی دماوند (۱۳ تیرماه) با اشاره به اینکه یکی از مشکلات اساسی کوه دماوند نبود مدیریت یکپارچه است، اظهارکرد: بخشی از مشکلات دماوند مربوط به منابع طبیعی و بخشی دیگر در حوزه محیط زیست و میراث فرهنگی است. علاوه بر این در ارتفاعات پایین دماوند که جامعه محلی سکونت دارند بخشداری‌ها و شهرداری‌ها نیز در مدیریت دخیل هستند. این عوامل سبب می‌شود که در اداره این منطقه مجموعه عوامل زیادی که با یکدیگر هماهنگی ندارند، وجود داشته باشند.
ارتفاع زیر ۴۰۰۰ متر بخش آسیب‌پذیر دماوند است
وی ادامه داد: ارتفاع زیر ۴۰۰۰ متر در دماوند بخش زنده آن است که گیاهان و موجودات زیادی در آن زیست می‌کنند و حتی در ارتفاعات پایین‌تر جوامع محلی حضور دارند بنابراین این قسمت بخش آسیب‌پذیر دماوند است که با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کند. ارتفاع بالای ۴۰۰۰ متر نیز بخش مرده دماوند محسوب می‌شود که رویش گیاه و موجودات زنده آن بسیار کم است.
منطقه حفاظت شده در دماوند یک منطقه مرده است
این عضو انجمن دوستداران دماوند کوه با بیان اینکه متاسفانه سازمان حفاظت محیط زیست حدود ۱۰ سال گذشته از ارتفاع ۴۲۰۰ متر تا قله را منطقه حفاظت شده در دماوند اعلام کرد، گفت: منطقه‌ای که به عنوان منطقه حفاظت اعلام شده بخش مرده دماوند است و نیاز کمتری به حفاظت نسبت به ارتفاعات پایین‌تر آن دارد. برای مثال زمین‌خواری‌، ویلاسازی، معدن‌کاوی، چرای بیش از حد دام و انواع دیگر آسیب‌های زیست محیطی در ارتفاع زیر ۳۸۰۰ متر رخ می‌دهد که متاسفانه در محدوده منطقه حفاظت شده نیست.
ضرورت تغییر ارتفاع منطقه حفاظت شده دماوند
یزدانی تاکید کرد: نمی‌توان گفت که سازمان حفاظت محیط زیست از این مشکلات آگاه نیست و نمی‌داند که چه منطقه‌ای به حفاظت بیشتری نیاز دارد بنابراین لازم است که ارتفاع منطقه حفاظت شده تغییر پیدا کند و از ارتفاع حدود ۲۵۰۰ متری به بالا به منطقه حفاظت شده تبدیل شود چرا که آسیب‌های دماوند به این محدوده مربوط است. بیشتر معادن در ارتفاع ۲۵۰۰ متری وجود دارد که بخشی از این معادن با تلاش انجمن دوستداران دماوند کوه و همراهی برخی مراکز دولتی به صورت موقت تعطیل شده‌اند ولی جواز آن‌ها هنوز باطل نشده است و این پتانسیل وجود دارد که دوباره از آن‌ها بهره‌برداری شود.
وجود رفتارهای متناقض در حفاظت از دماوند
وی با بیان اینکه انجمن دوستداران دماوند کوه کارگروهی تحت عنوان «کارگروه صیانت از دماوند» را تشکیل داده است، تصریح کرد: در این کارگروه نمایندگان ادارات مختلف حضور دارند و تلاش می‌کنند تا مدیریت یکپارچه‌ای برای حفظ دماوند اعمال کنند. وجود این کارگروه به تنهایی کفایت نمی‌کند و باید تصمیمات اتخاذ شده در این کارگروه ضمانت اجرایی داشته باشد تا شاهد رفتارهای متناقض در حفاظت از دماوند نباشیم.
این عضو انجمن دوستداران دماوند کوه با اشاره به اینکه در حال حاضر متاسفانه بخش‌هایی از دماوند شکاف خورده است، اظهار کرد: بهره‌برداری بیش از حد از معادن و تخلیه خاک‌های کوه سبب ایجاد شکاف‌هایی در آن شده و استحکام کوه را کاهش داده است. رانش و ریزش کوه نیز نتیجه این وضعیت است.
ضرورت ایجاد معیشت جایگزین به جای معدن‌کاوی
یزدانی با بیان اینکه به جای بهره‌برداری از معادن باید معیشت جایگزینی در کوه دماوند تعریف شود، گفت: در حال حاضر روی موضوعاتی مانند گردشگری پایدار و یا تولید فوم بتن میتوان کار کرد چرا که آسیب بسیار کمتری در مقایسه بهره‌برداری از معادن دارد.
وی در پایان با تاکید بر ضرورت تقویت اراده ملی در حفاظت از کوه دماوند اظهار کرد: ارتقای ارتفاعات پایین دماوند به منطقه حفاظت شده کافی نیست بلکه باید بخش دولتی و مردم با هم برای حفظ دماوند تلاش کنند. برای مثال در حال حاضر مناطق حفاظت شده زیادی مانند جنگل گلستان وجود دارند که به آن‌ها دست‌اندازی و در آن جاده احداث شده است. ما نیز به عنوان سازمان‌های مردم نهاد باید حساسیت‌های لازم برای حفاظت از دماوند را ایجاد و به مردم آگاهی‌رسانی کنیم که با تخریب دماوند زندگی خودمان به خطر می‌افتد.