این ۱۸ نفر
19 تير 1396 ساعت 11:33
کم‌کم به پایان دوران ماموریت‌شان نزدیک می‌شوند. ماموریتی که شاید برای بعضی‌هاشان چهار سال دیگر تمدید شود. مردان راس ۱۸ وزارتخانه دولت اول روحانی فارغ از هر جناح‌بندی و خط‌کشی، کارنامه‌ای چهارساله از خود به جا گذاشته‌اند که در پایان راه باید بررسی شود.
کم‌کم به پایان دوران ماموریت‌شان نزدیک می‌شوند. ماموریتی که شاید برای بعضی‌هاشان چهار سال دیگر تمدید شود. مردان راس ۱۸ وزارتخانه دولت اول روحانی فارغ از هر جناح‌بندی و خط‌کشی، کارنامه‌ای چهارساله از خود به جا گذاشته‌اند که در پایان راه باید بررسی شود. به گزارش ایسنا، پس از آنکه در ۱۳ مرداد ۹۲ حسن روحانی با ادای سوگند در مجلس شورای اسلامی دولت یازدهم جمهوری اسلامی ایران را تحویل گرفت ۱۸ نفر را به عنوان وزرای پیشنهادی به مجلس معرفی کرد که از این میان وزرای پیشنهادی سه وزارتخانه (علوم، تحقیقات‌وفناوری، آموزش‌وپرورش و ورزش‌وجوانان) نتوانستند از مجلس نهم رای اعتماد بگیرند اما در مهر ۹۲ تکلیف این سه وزارتخانه هم مشخص شد تا دولت یازدهم کار خود را با تمام قوا آغاز کند. در میانه راه و در آبان ۹۵ بود که سه وزیر (فرهنگ‌وارشاد اسلامی، آموزش‌وپرورش و ورزش‌وجوانان) از قطار کابینه پیاده شدند تا دولت با آمدن وزرای جدید یکدست‌تر شود. کار اداره این ۱۸ وزارتخانه در طول این چهار سال فراز و نشیب‌های زیادی داشته و هرکدام از وزرا نقاط قوت و ضعفی داشته‌اند. اما به هر حال نباید فراموش کرد هیچ وزیری دوست ندارد در دوران مسئولیتش وزارتخانه متبوعش با چالش و مشکل اساسی روبرو شود. داستان این ۱۸ وزارتخانه هم از این قاعده مستثنی نیست و هریک از وزرا در دوران فعالیت‌شان تلاش کرده‌اند وزارتخانه تحت امرشان به نحو احسن اداره شود. برجام؛ میوه وزارت خارجه ظریف محمدجواد ظریف که با ۲۳۲ رای موافق به وزارت رسید به عنوان شخصی که با تحصیلات مرتبط و سال‌ها سابقه فعالیت در زمینه سیاست خارجی شایستگی حضور در راس دستگاه دیپلماسی کشور را داشت از همان روز اول کار خود ماموریت ویژه‌ای را به عهده گرفت. به سرانجام رساندن مذاکرات پیچیده هسته‌ای که بیش از ۱۰ سال بی‌نتیجه ادامه داشت باری بود که بر دوش ظریف و همکارانش گذاشته شد. ظریف تمام تمرکز دو سال اول وزارت خود را روی مذاکرات هسته‌ای گذاشت و در طول این مدت مذاکره با آمریکا در طول برجام را به جریان انداخت (که قبل از آن مذاکره مستقیم بین وزرای دو کشور وجود نداشت) و سرانجام میوه برجام را به ثمر رساند. بعد از برجام تعامل با اروپا مجددا از سر گرفته شد که حضور حدود ۷۰ مقام خارجی از روسای دولت تا وزرای خارجه در مقطع زمانی کوتاه‌مدتی پس از برجام و حضور روسا و مقاماتی که بیش از ۱۲ سال به ایران سفر نکرده بودند از اثرات آن به حساب می‌آید. دیدارهایی که منافع سیاسی و اقتصادی زیادی برای ایران به همراه آورد. از طرفی ورود ایران به مذاکرات سوریه به عنوان یکی از محورهای گفت‌وگو، بازگشایی سفارت انگلیس که از سال ۸۸ ارتباط با آن قطع شده بود، ارتباط خوب با چین و روسیه، تمرکز در اقتصاد و سیاست روی اروپا، بهتر شدن روابط با کشورهای آمریکای جنوبی و آفریقایی که به دلیل پررنگ شدن برجام کمتر دیده شد از جمله فعالیت‌های وزارت ظریف است. از سوی دیگر کم شدن رابطه با عربستان و برخی کشورهای حوزه خلیج فارس آن هم به دلیل برخی سیاست‌های کلان و همچنین دشمنی این کشورها با ایران، رابطه پر فراز و نشیب با ترکیه که با شروع موضوع سوریه به سمت منفی شدن رفت اما گسسته نشد و کم شدن ارتباط با شرق از جمله نقاط ضعف دستگاه دیپلماسی کشور در طول چهار سال وزارت ظریف محسوب می‌شود. علوی؛ اطلاعاتی مهربان حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدمحمود علوی وزیر همیشه خندان کابینه یازدهم است که مهربانی‌اش زیاد به چهره‌های اطلاعاتی نمی‌خورد اما در طول وزارتش به‌خصوص با تهدیدات گروه‌های تروریستی-تکفیری منطقه، اقدامات موثری صورت گرفته است. البته اقدامات اخیر تروریستی در تهران باعث انتقاداتی به علوی شد که در مقابل فعالیت‌های گسترده وزارت تحت امرش کاهی در مقابل کوه به حساب می آید. علوی با ۲۲۷ رای اعتماد از مجلس وزیر شد. دستگیری عناصر تروریستی وابسته به داعش، دستگیری ۴۱ نفر از عناصر گروهک وهابی داعش در کشور، دستگیری باسرعت عناصر تروریست مرتبط با اقدام تروریستی تهران، ضربه به توطئه‌های سازماندهی‌شده جریان‌های تکفیری تروریستی در آستانه دهه فجر، دستگیری اعضای شبکه‌های جعل ویزا و مانیفست کشور عراق، متلاشی کردن تیم ۱۲ نفره اشرار تروریست در شهرستان سردشت، شناسایی و دستگیری باند بین‌المللی قاچاق پیش‌ساز مواد مخدر در استان هرمزگان، ضربه به تیم تروریستی تکفیری در غرب کشور، ضبط وکشف مخفیگاه‌های گروه‌های تروریستی و محل دپوی مقادیر قابل توجهی کیت و ریموت‌های الکترونیکی، سلاح کلاشینکف، سلاح M۶ آمریکایی، نارنجک، کمربند و جلیقه انفجاری، چاشنی الکتریکی و لوازم ساخت بمب و وسایل مرتبط که برای اقدامات تروریستی در داخل کشور مخفی شده بود، کشف و خنثی‌سازی یکی از بزرگترین توطئه‌های تروریستی گروه‌های تکفیری وهابی در روزهای منتسب به حضرت خدیجه کبری (س)، کشف طرح جنایتکارانه سلسله بمب‌گذاری‌هایی در نقاط متعددی در عمق کشور که مشخصاً برای مناسبت‌های مختلف تدارک دیده شده بود و بازداشت تروریست‌ها و ضبط تعدادی از بمب‌های آماده انفجار و مقادیر انبوهی مواد اولیه انفجاری، ضربه زدن و انهدام یک تیم تروریستی در استان سیستان‌وبلوچستان با همکاری مرزنشینان در جدار مرزهای شرقی کشور که قصد داشتند با انفجار بیش از ۱۵۰ کیلوگرم مواد منفجره در قالب ۱۰ مورد بمب در مسیرهای مواصلاتی مرزی در مناطق عمومی راسک-ایرانشهر را ناامن کنند، شناسایی و دستگیری یکی از سرشبکه‌های بین‌المللی قاچاق مواد مخدر با نام ر. ن با گذرنامه و اسناد جعلی در فرودگاه بین‌المللی امام‌خمینی (ره)، به هلاکت رساندن هشام عزیزی معروف به ابوحفص‌البلوشی فرمانده سیاسی نظامی گروهک تروریستی انصارالفرقان و دو نفر از همراهانش و بسیاری اقدامات دیگر که به قول وزیر اطلاعات حتی صدای آن‌ها هم درنیامد از جمله فعالیت‌های وزارت سربازان گمنام امام زمان (عج) بوده است. رحمانی‌فضلی و معضلی به نام انتخابات هر چقدر نسبت به برگزاری انتخابات دهم مجلس شورای اسلامی و پنجم خبرگان رهبری (سال ۹۴) از وزارت کشور عبدالرضا رحمانی‌فضلی تعریف شد در انتخابات دوازدهم ریاست‌جمهوری (سال ۹۶) از او انتقاد صورت گرفت تا انتخابات ۹۶ برای او به یک معضل تبدیل شود. هرچند برگزاری انتخاباتی با این حجم از رقابت و مشارکت نمی‌توانست بدون حرف و حدیث باشد. وزیر اصولگرای کابینه روحانی با ۲۵۶ رای موافق مجلس به وزارت رسید. راه‌اندازی مجدد خانه احزاب، پیگیری حل مساله شرکت پدیده مشهد در معاونت اقتصادی وزارت کشور، پیگیری اجلاس اقتصاد مقاومتی و مسئولیت شخص وزیر کشور در سه استان در این زمینه، پیگیری و جلسات درباره مسائل آسیب‌های اجتماعی که مورد تاکید رهبر انقلاب بود و ایجاد تسهیلات برای فعالیت احزاب با دادن مجوز به احزاب جدید در کمیسیون ماده ۱۰ احزاب از جمله اقدامات چهارساله وزارتخانه زیر نظر رحمانی‌فضلی است. دستاوردهای وزارت دفاع دهقان سردار حسین دهقان که از استادی دانشگاه تا قائم‌مقامی وزارت دفاع را در کارنامه داشت مثل سایر وزرای دفاع‌وپشتیبانی‌نیروهای‌مسلح در این چهار سال تلاش کرد به تقویت بنیه دفاعی کشور و ایجاد دستاوردهای دفاعی جدید بپردازد. او با ۲۶۹ رای موافق مجلس، سیزدهمین وزیر دفاع جمهوری اسلامی شد. وبگاه و اولین ژئوپرتال مکانی کشور، طرح کالیبراسیون ارتفاع‌سنجی ماهواره‌ای، فاز اول شبکه ایستگاه‌های دائمی مرزی، سلاح‌های انفرادی کلاشنیکف ۱۳۳، سلاح تک‌تیرانداز ۷.۱۲ میلیمتری نصر، رادیونرم‌افزارمالتی‌باند حمایلی واسع ۱ و نصر ۲، سامانه شبیه‌ساز میدان مین، رادار آتش‌یاب نوید، رادار تصویربردار شاهد، رادار مراقبت ساحلی دریادار، سامانه فرودگاهی تکن موبایل، سامانه فرودگاهی ADSB، محصولات پدافندی و لیزری جدید، جت آموزشی بومی کشور با نام کوثر، پهپاد تاکتیکی مراقبت شناسایی و مسلح مهاجر ۶، موشک کروز ضدکشتی نصیر، موشک هوابه‌هوای فکور، سامانه پیشرفته بازرسی کامیون و کانتینر، کرار نخستین تانک پیشرفته بومی کشور و بالگرد ملی صبا ۲۴۸ تنها بخشی از دستاوردهای وزارت دفاع دهقان بودند که در این دوران از آن‌ها رونمایی و بهره‌برداری شد. پورمحمدی و وزارت مجهول حجت‌الاسلام‌والمسلمین مصطفی پورمحمدی در دولت احمدی‌نژاد وزیر کشور بود و با ۲۰۱ رای موافق مجلس به وزارت دادگستری دولت روحانی رسید. پورمحمدی وزیر وزارت‌خانه‌ای است که همچنان حوزه فعالیت‌اش برای خیلی‌ها مجهول است. وظیفه اصلی وزارت دادگستری داشتن نقش رابط بین دولت و قوه‌قضاییه است و اگر لایحه قضایی وجود داشته باشد قوه‌قضاییه آن را تنظیم کرده و وزارت دادگستری آن را به مجلس می‌برد. با این حال بهتر شدن وضع تعزیرات و مبارزه با قاچاق و پرونده‌های قاچاق که زیرمجموعه تعزیرات هستند، راه‌اندازی زیرمجموعه‌هایی از جمله معاونت حقوق بشر و بین‌الملل که یکی از وظایف‌اش رسیدگی به زندانی‌های ایرانی خارج از کشور است، ایجاد کمیته مبارزه با فساد و کنوانسیون حقوق کودک که با سازمان ملل ارتباط دارد و گزارش ارائه می‌دهد و همچنین پیگیری لوایح قضایی توسط معاون پارلمانی وزارتخانه از جمله فعالیت‌های وزارت دادگستری پورمحمدی محسوب می‌شود. قراردادهای نفتی زنگنه، بازگشت پرقدرت به اوپک ژنرال نفتی کابینه هرچند تنها ۱۶۶ رای موافق از مجلس گرفت اما نشان داد که با توجه به سابقه‌اش می‌داند چطور از پس ثروتمندترین وزارت کابینه بر بیاید. بیژن نامدار زنگنه به دلیل خاستگاه اصلاح‌طلبی‌اش با مخالفت‌های زیادی روبرو شد ولی پس گرفتن سهم ایران از اوپک کاری نبود که هر کسی بتواند آن را انجام دهد اما زنگنه توانست. با مشخص شدن آثار برجام فروش نفت ایران بیشتر شد و تولیدی که به روزانه یک میلیون بشکه رسیده بود در این مدت به نزدیک سه میلیون بشکه رسیده است. با تحریم‌های بین‌المللی، اوپک سهم ایران را کم و دیگر کشورهای عضو را زیاد کرده بود اما زنگنه توانست در این مدت کشورهای نفتی عضو اوپک را راضی کند تا سهم ایران را پس بدهند. این کار با حضور عربستان کار آسانی به حساب نمی‌آمد اما امروز ایران توانسته سهم سابق خود را از بازارهای نفتی جهان را داشته باشد. صادرات میعانات هم در اواخر سال ۹۵ به ۴۰۰ هزار بشکه رسید که قابلیت رسیدن به ۶۰۰ هزار بشکه را هم دارد. برخورداری از میدان‌های مشترک نفتی و تعامل با شرکت‌های بزرگ دنیا (مثل حضور توتال و قرارداد بیست‌ساله ۵ میلیارد دلاری) همچنین رونمایی از قراردادهای جدید نفتی متفاوت با قبل که برای سرمایه‌گذاری جذابیت بیشتری دارد و البته مالکیت مخزن به غیر داده نمی‌شود و مناقصه توسعه میادین نفتی (که اولین آن آزادگان) است، از دیگر اقدامات زنگنه به حساب می‌آید. پیشرفت پارس جنوبی و بهره‌برداری از پنج فاز مهم و برابر شدن سهم ایران با قطر، بهره‌برداری از لایه‌های نفتی پارس جنوبی برای اولین بار و در فاز دوم استفاده از سیستم‌های افت فشار (مثلا در قرارداد توتال در فاز ۱۱ برای اولین بار از سیستم افت فشار استفاده می‌شود که اگر جواب بدهد تعمیم پیدا می‌کند)، ارتقای پالایشگاه‌هایی که مازوت زیادی مصرف می‌کردند و نوسازی و بهسازی آن‌ها با سرمایه‌گذاری خارجی (مثل آبادان با حضور چینی‌ها)، افزایش تولید گاز، استفاده نیروگاه‌ها از گاز طبیعی (که باعث کاهش آلودگی هوا می‌شود) از اقدامات دیگر وزارت نفت زنگنه است. البته سهم کم ایران از بازار گاز جهان با توجه به ذخایر عظیم گازی موجود در کشور انتقادی است که از وزارت نفت مطرح می‌شود ولی با این وجود تلاش برای بیشتر شدن سهم کم گاز ایران از طریق سواپ گاز تلاش صورت گرفته است. چیت‌چیان آب و برق می‌رساند حمید چیت چیان با ۲۷۲ رای موافق دومین وزیری بود که مجلس رای اعتماد بالایی گرفت. تخصص او و وزارت‌خانه‌اش رساندن آب و برق به خانه‌های ایرانیان است. برق‌رسانی به کلیه روستاهای بالای ۱۰ خانوار و برق‌دار کردن ۲۱۵۲ روستای کشور، آب‌رسانی به روستاها با هدف افزایش تعداد روستاهای برخوردار از شبکه آب مطمئن و پایداری در تامین آب شرب روستاها به میزان ۵ هزار و ۲۲۶ روستا با حدود چهار میلیون نفر جمعیت، مدیریت تامین آب شرب مطمئن و پایدار برای شهروندان و کاهش تعداد شهرهای دارای تنش آبی از ۵۷۰ شهر در سال ۹۲ به ۳۰۱ شهر در سال ۹۵، افزایش ظرفیت نصب شده نیروگاهی از طریق ساخت، نصب و راه‌اندازی ۵۴ واحد نیروگاهی در ۱۳ استان با ظرفیت ۷ هزار و ۹۲۶ مگاوات، کاهش ۴.۵ درصدی تلفات شبکه توزیع برق، مهار و تامین آب از طریق بهره‌برداری از ۲۳ سد در ۱۶ استان و آبگیری هفت سد در شش استان، ساماندهی، احیا و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی به عنوان منابع استراتژیک آب کشور، احداث ۱۸ تسویه‌خانه جدید آب با ظرفیت ۸۵۰ هزار مترمکعب در شبانه‌روز در ۱۶ استان، واگذاری و نصب ۲.۲ میلیون فقره انشعاب جدید آب شرب شهری، ۱.۶ میلیون فقره انشعاب جدید فاضلات شهری و ۶۸۰ هزار فقره انشعاب جدید آب روستایی، گشایس ال‌سی برای پنج طرح در حوزه‌های آب، برق و فاضلاب از محل تسهیلات فاینانس خارجی به ارزش ۶۳۱ میلیون یورو و تعداد ۱۰ طرح مهم با استفاده از تسهیلات بانک‌های توسعه‌ای بین‌المللی به ارزش ۹۲۲ میلیون دلار، جذب سرمایه‌گذاری غیردولتی در بخش آب و فاضلاب با انعقاد ۹۹ قرارداد به ارزش ۶۲ هزار میلیارد ریال، صادرات کالا و خدمات فنی و مهندسی صنعت آب و برق به میزان چهار هزار و ۲۰۰میلیون دلار و صادرات برق به کشورهای همسایه به میزان ۳۲ میلیارد کیلووات ساعت و به ارزش سه هزار و ۳۱۶ میلیون دلار تنها بخشی از اقدامات چهارساله وزارت نیروی چیت‌چیان به حساب می‌آید. نعمت‌زاده؛ پدر کابینه وزیر ۷۲ ساله برای وزارت‌اش از مجلس ۱۹۹ رای اعتماد گرفت. از جمله انتقاداتی که به محمدرضا نعمت‌زاده مطرح می‌شود سن بالای او برای وزارت است اما پدر کابینه با پنج دوره سابقه وزارت به نوعی پدر صنعت ایران هم محسوب می‌شود و اشراف همه‌جانبه‌ای نسبت به حوزه فعالیت‌اش دارد. کارگروه تخصیص تسهیلات به صنایع کوچک و راه‌اندازی صندوق برای پرداخت وام به آن‌ها، کاهش جرایم نابخشوده بانکی که باعث تعطیلی بسیاری از کارخانه‌های تولیدی شده بود (شش هزار که به کمتر از دو هزار رسید)، تعطیلی سایت‌های سیاسی خودرو و راه‌اندازی سایت‌هایی با بهره‌وری بالا، مشارکت و سرمایه‌گذاری در بخش خودرو از سوی طرف خارجی و حضور ایران‌خودرو و سایپا تنها با استفاده از فناوری‌های روز، تهیه دستورالعمل ساماندهی واردات خودرو (مثلا در دولت قبل یک سری از واردات با ارز دارو انجام می‌شد) که با این آیین‌نامه هر کسی خودرو وارد می‌کند باید خدمات پس از فروش به مشتری ارائه دهد، امضای قرارداد پژو و پیش‌قرارداد رنو با ایدرو و سیتروئن با سایپا (که سیتروئن تا فاز اجرایی هم پیش رفته) و اجازه واردات فقط به نمایندگی‌های رسمی از اقدامات نعمت‌زاده‌ای است که بسیاری از اتحادیه‌ها از نوع مدیریت‌اش رضایت دارند. آرامش طیب‌نیا و کاهش تورم وزیر جوان کابینه با ۲۷۴ رای موافق بالاترین رای اعتماد را در کابینه یازدهم از مجلس گرفت. علی طیب‌نیا آرامش عجیبی دارد که شاید با همین آرامش توانسته تورم بالای ۴۰ درصد ابتدای دولت را به کمتر از ۱۰ درصد برساند. هرچند این کاهش تورم باعث افزایش رکود شد که البته در اقتصاد به خصوص در شرایطی که وزارت اقتصاد و دارایی به طیب‌نیا رسید یعنی شرایط رکود تورمی این اتفاق اجتناب‌ناپذیر بود. شاخص‌ترین اقدام وزارت طیب‌نیا کنترل تورم و رساندن آن از ۴۵ درصد به ۹ درصد و رساندن رشد اقتصادی از منفی ۶.۸ به ۱۲ درصد بود که البته بخشی از این رشد مربوط به نفت است. ساماندهی بدهی‌های دولت و ایجاد بازار بدهی، افزایش چشمگیر سهم مالیات در بودجه و جایگزینی به جای نفت با اموری مانند پیش‌برد طرح جامع مالیاتی و گسترش پایه‌های مالیاتی و شناسایی برخی فراریان مالیاتی، بهبود فضای کسب و کار از طریق راه‌اندازی سامانه و کشف مجوزهای زائد (در حدود ۲ هزار و ۲۰۰ مجوز که بیش از ۵۰۰ مجوز لغو شد)، رسیدن رتبه ایران از ۱۵۲ در بانک جهانی به ۱۱۸ و مبارزه با قاچاق کالا و ارز و رساندن قاچاق از ۲۵ میلیارد دلار به ۱۲.۵ میلیارد (که پیش‌بینی تا آخر امسال زیر ۱۰ میلیارد است) از اقدامات دیگری است که می‌توان از آن به عنوان فعالیت‌های وزارت طیب‌نیا نام برد. نام آخوندی و هواپیما به هم گره خورد وقتی نام عباس آخوندی مطرح می‌شود ناخودآگاه نام هواپیما هم به ذهن می‌رسد. آخوندی از مجلس ۱۵۹ رای اعتماد گرفت و نوسازی ناوگان هوایی ایران از جمله اقدامات مهم او به حساب می‌آید که برای این کار خرید هواپیماهایی از غول‌های جهان مثل ایرباس، بویینگ، ای‌تی‌آر با ۲۶۰ قرارداد نهایی (۲۰۰ ایران ایر و ۶۰ آسمان) صورت گرفت و ۷۳ تفاهم‌نامه امضا شد. پیگیری وصل شدن استان‌های باقی مانده به شبکه ریلی (کرمانشاه و همدان وصل شد، ارومیه، رشت و خط دوم پردیس در چند ماه آینده نهایی می‌شود و کردستان و اردبیل در دولت دوازدهم پیگیری خواهد شد)، وارد کردن فناوری‌های نوین ریلی مثل خطوط سریع، برقی‌سازی، نوسازی خطوط قدیمی و راه‌آهن حومه‌ای اولویت اصلی وزارت راه‌وشهرسازی در بخش ریلی بود. در بخش بندر و دریا پیگیری طرح‌های توسعه بنادری مثل شهید رجایی، امیرآباد، امام خمینی (ره)، انزلی و پیگیری ویژه گسترش بندر چابهار (که بعد از سال‌ها هند در آن سرمایه‌گذاری نهایی کرد) صورت گرفت. با کنار رفتن تمام تحریم‌های دریایی بعد از برجام بزرگترین لاینرها در ایران حاضر شدند و حضور شرکت‌های خدمات‌رسان برای اپراتوری بنادر از دیگر اقدامات دریایی دوران آخوندی است. در بخش راه پیگیری پروژه‌های آزادراه‌های مهم مثل تهران- شمال بعد از ۲۰ سال (قطعه یک تا پاییز و زمستان و قطعه دو و سه تا پایان سال ۹۹ تکمیل می‌شود) صورت گرفت. سبک شدن بدهی چند هزار میلیاردی دولت به پیمانکاران راه‌ساز با طرح مالی انتشار اسناد خزانه هم در وزارت راه ادامه دارد. مهم‌ترین انتقاد به آخوندی در بخش مسکن است که با توجه به فروش تراکم برای سال‌های طولانی و اشباع بازار مسکن از نظر توزیع یک میلیون واحد خالی وجود داشت و با وجود اینکه دولت وام‌های مسکن را افزایش داد، بورس مسکن را فعال کرد و سود تسهیلات را پایین آورد اما مشکلات ناشی از گذشته باعث باقی ماندن رکود در این بخش شد که کارشناسان امید به رونق نسبی در آن دارند. واعظی؛ وزیر سیاسی در وزارتخانه اقتصادی محمود واعظی که از موسسان حزب اعتدال‌وتوسعه است یکی از سیاسی‌ترین چهره‌های کابینه به حساب می‌آید که با ۲۱۸ رای اعتماد در راس یک وزارتخانه اقتصادی یعنی وزارت ارتباطات‌وفناوری‌اطلاعات قرار گرفته است. موضع‌گیری‌ها و فعالیت‌های سیاسی واعظی به‌خصوص در این اواخر موجب انتقاداتی به او شد. او این روزها هم عضو کارگروهی است که در حال بررسی اعضای احتمالی کابینه آینده هستند. مهم‌ترین اقدام وزارت ارتباطات واعظی افزایش پهنای باند و سرعت اینترنت بود. اتفاقی که با توجه به گسترش شبکه‌های اجتماعی و انتقال سریع اطلاعات حتی تاثیر خود را در انتخابات اخیر هم گذاشت. رفع انحصار نسل‌های بالای اینترنتی (۳ و ۴)، ایجاد شبکه ملی اطلاعات و افزایش تعامل با بخش خصوصی از دیگر اقدامات واعظی در دوران وزارت‌اش است. حجتی همیشه پرکار محمود حجتی نجف‌آبادی یعنی کار و کار و کار. او که هشت سال خانه‌نشین بود و به پرورش شترمرغ می‌پرداخت با روی کار آمدن دولت روحانی دوباره به کابینه بازگشت تا مثل همیشه بی‌سروصدا فقط کار کند. اولین اقدام او راستی‌آزمایی آمارها و ارقام بخش کشاورزی (که به دروغ ا علام می‌شد) و اصلاح و نهایی کردن آن‌ها و برنامه‌ریزی بر اساس این آمار به جای آمارسازی بود. اقدام دوم‌اش اجرای قوانین مصوب مجلس که بلاتکلیف بودند یا ابلاغ نشده بودند و یا ابلاغ می‌شدند و اجرایی نمی‌شدند به حساب می‌آید. خودکفایی گندم از فعالیت‌های افتخارآمیز وزارت جهاد کشاورزی حجتی است. خرید تضمینی گندم از کشاورزان امروز از ۴ میلیون تن ابتدای دولت به بیش از ۱۱.۵ میلیون تن در سال ۹۵ رسیده و دوسال پیاپی ادامه داشته که برای سال آینده هم همین حدود پیش‌بینی می‌شود. از طرفی تراز بازرگانی کشاورزی (نسبت واردات به صادرات) رو به بهبود است و از هشت میلیارد دلار به حدود سه میلیارد دلار رسیده یعنی پنج میلیارد بهبود پیدا کرده است که این اتفاق ناشی از قطع واردات بی‌رویه (گندم، برنج، شکر و روغن‌خام) و افزایش قیمت مواد غذایی صادراتی بوده است. ساماندهی آبیاری و تقویت و توسعه سیستم‌های نوین آبیاری و مدیریت منابع آبی (که باعث صرفه‌جویی در مصرف آب شده) اقدام دیگر حجتی در دوران وزارت‌اش است. یکی از مشکلات بحران آب ناشی از عدم مدیریت منابع آب بود که در دولت قبل چهار برابر چاه غیرمجاز بدون حساب و کتاب حفر شد و باعث هدررفت سالانه ۲۰ میلیارد مترمکعب آب بود اما در دولت یازدهم جلوی توسعه و افزایش چاه‌های غیرمجاز گرفته شد و با هماهنگی وزارت نیرو (هرچند با روندی کند) چاه‌های غیرمجاز مسدود شدند. طرح احیای دشت‌های ۵۵۰ هزار هکتاری ایلام و خوزستان هم از دیگر اقداماتی است که در این مدت صورت گرفته است. قاضی‌زاده‌هاشمی؛ محبوب‌الوزرا وزیری که با ۲۶۰ رای به وزارت رسید خیلی زود به یکی از وزرای محبوب کابینه بدل شد. چشم‌پزشک متول در وزارت‌خانه‌اش با طرح تحول سلامت بیشترین خدمت را به مستضعفین کرد تا محبوبیت‌اش در جامعه هم بیشتر شود. هرچند این طرح به خصوص در جامعه پزشکان منتقدانی دارد اما کاهش هزینه‌های درمانی و کم شدن فشار آن بر جامعه باعث شده تا پشتیبانان پر و پا قرصی هم داشته باشد. بعد از طرح تحول سلامت و کاهش پرداخت از جیب مردم، جلوگیری از ارجاع بیمار به خارج از بیمارستان، نوسازی و هتلینگ بیمارستان‌ها، کاهش قیمت داروها و افزایش دسترسی به آن‌ها، اصلاح تعرفه‌های خدمات درمانی، تکمیل خانه‌های بهداشت با تمرکز بر حاشیه کلان‌شهرها، افزایش تخت‌های بیمارستانی و برخورداری بیش از ۸۰ درصد مردم از پرونده الکترونیک سلامت از دیگر اقداماتی است که در طول دوران وزارت قاضی‌زاده‌هاشمی صورت گرفته است. ربیعی و یک خروار کار علی ربیعی در وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی علاوه بر یک خروار کاری که بر سرش ریخته با میلیون‌ها ایرانی سر و کار دارد که هر کدام توقعات به‌حق خود را دارند. او که با ۱۶۳ رای وزیر شد هر بخش وزارت‌خانه‌اش را ساماندهی کند مشکلات در بخش دیگر سر بر می‌آورد. اما با این وجود پوشش بیمه همگانی سلامت که ۱۱ میلیون نفر بدون بیمه تحت پوشش بیمه قرار گرفتند، برگزاری سلسله جلسات هم‌اندیشی برای کودکان کار که باعث شد تعدادی از آن‌ها ساماندهی شوند و تعدادی بازمانده از تحصیل به مدرسه بازگردند، ایجاد سامانه خدمات رفاهی، ثبت‌نام کارگران ساختمانی در تامین اجتماعی، ساماندهی نسخ پزشکی و تصمیمات خاص در شورای عالی بیمه برای پوشش بیمه‌ای برخی داروهای خاص از جمله اقداماتی بوده که ربیعی در وزارتخانه شلوغ‌اش انجام داده است. فرهادی میراث‌خوار سرپرست‌ها با رای عدم اعتماد مجلس به جعفر میلی‌منفرد بعد از سرپرستی جعفر توفیقی این رضا فرجی‌دانا بود که با ۱۵۹ رای موافق به وزارت علوم، تحقیقات‌وفناوری رسید اما عمر وزارت‌اش به یک سال هم نکشید و وزیر محبوب دانشجویان، مغضوب نمایندگان و توسط مجلس نهم استیضاح و برکنار شد. بعد از او محمدعلی نجفی به سرپرستی وزارت منصوب شد و محمود نیلی‌احمدآبادی و فخرالدین احمدی‌دانش‌آشتیانی هم نتوانستند از مجلس رای اعتماد بگیرند تا سرانجام میراث سرپرست‌ها به محمد فرهادی رسید و او با کسب ۱۹۷ رای موافق توانسته تا کنون وزیر علوم باقی بماند. تصویب و اجرای طرح آمایش آموزش عالی(کاهش ظرفیت مراکز آموزشی و عدم صدور مجوزهای جدید، بازنگری رشته‌های آموزش عالی، تاسیس رشته‌های کاربردی، برنامه‌ریزی برای حرکت به سمت دانشگاه‌های نسل سوم)، ورود بخش خصوصی به حوزه تجهیز و ساخت خوابگاه‌های دانشجویی و افزایش ظرفیت خوابگاهی، افزایش سقف انواع وام‌های دانشجویی (که شاخص‌ترین آن‌ها افزایش وام‌های دکتری از ۳ میلیارد تومان به ۱۱۰ میلیارد تومان بود)، گسترش ارتباطات بین‌الملل و قرار گرفتن ۱۳ دانشگاه ایران در سطح دانشگاه‌های برتر دنیا، افزایش تعداد حضور دانشجویان خارجی در داخل کشور، افزایش میزان بورسیه‌های کوتاه‌مدت تحصیلی به دانشجویان دوره دکتری یا اعطای فرصت مطالعاتی از اقداماتی بوده که در این چهار سال در وزارت پرتلاطم علوم، تحقیقات‌وفناوری صورت گرفته است. دانش فانی نشد برای وزارت آموزش‌وپرورش ابتدا محمدعلی نجفی که هنوز هم میان معلمان محبوب است به مجلس معرفی شد اما نتوانست رای اعتماد بگیرد و این علی‌اصغر فانی بود که با ۱۸۵ رای موافق وزیر شد. دو سال بعد فانی به خاطر برخی انتصابات در وزارت‌خانه‌اش توسط نمایندگان مجلس نهم استیضاح شد اما دوباره رای اعتماد گرفت تا به کارش ادامه دهد ولی بالاخره اختلافات داخلی در وزارتخانه کار دست‌اش داد تا یکی از سه وزیری باشد که در پاییز تغییرات کابینه یازدهم کنار می‌رود. پس از او فخرالدین احمدی‌دانش‌آشتیانی که نتوانسته بود به وزارت علوم برسد با ۱۵۷ رای موافق سکان وزارت آموزش‌وپرورش یعنی پرجمعیت‌ترین وزارتخانه کشور را در دست گرفت. رتبه‌بندی معلمان مهم‌ترین طرحی بود که در دولت یازدهم در وزارت آموزش‌وپرورش انجام شد تا بالاخره معلمان ساماندهی شوند. پرداخت بخش عظیمی از مطالبات معوق معلمان (۱۰ هزار میلیارد)، استقرار نظام ۶، ۳، ۳ و پایه دهم، آوردن هدایت تحصیلی از پایه ۱۰ به ۹، پرداخت حقوق حق‌التدریس‌ها در بند حقوق معلمان (که باعث پایان معوقات آن‌ها شد) از اقداماتی بود که در این وزارتخانه پرجمعیت انجام گرفت. صالحی‌امیری به جای جنتی پسر وقتی علی جنتی با ۲۳۴ رای موافق وزیر فرهنگ‌وارشاداسلامی شد خیلی‌ها از تفاوت طرز فکرش با پدرش آیت‌الله احمد جنتی متعجب شدند اما این تنها تفاوت جنتی کوچک با بزرگ نبود بلکه بخش زیادی از کسانی که روی فرهنگ حساسیت و البته با بدنه فرهنگ فاصله داشتند سیاست‌های علی جنتی را نپسندیدند و آن‌قدر فشار آوردند تا در فصل تغییرات کابینه جنتی استعفا دهد. هرچند پا پس کشیدن‌های پی در پی جنتی در مسائل مختلف یکی از عوامل کنار رفتن او بود. بعد از جنتی معاون‌اش سیدعباس صالحی به سرپرستی وزارت ارشاد رسید و سرانجام سیدرضا صالحی‌امیری با کسب ۱۸۰ رای موافق وزیر فرهنگ‌وارشاداسلامی شد. وزیری که زیاد از عمر وزارت‌اش نمی‌گذرد. ساماندهی مطبوعات در کارگروهی با حضور مدیران مسئول و درجه‌بندی رسانه‌ها برای فعال‌تر شدن بخش خصوصی (که یارانه بر اساس آن پرداخت می‌شود و نشریات دولتی به عنوان رقیب بخش خصوصی یارانه کمتری می‌گیرند)، راه‌اندازی سیستم توزیع نشریات و اشتراک رایگان(که باعث افزایش مخاطب مطبوعات شد)، راه‌اندازی سینمای هنر و تجربه و رونق سینمای مستقل، برگزاری موفق جشنواره‌های فیلم و تئاتر فجر، افزایش چشمگیر سالن‌های سینما (که باعث رونق سینما شد)، تعویض گروه کارشناسی ممیزی‌های چاپ و آسان‌گیری در ممیزی‌ها برخی از اقدامات وزارتخانه عریض و طویل فرهنگ‌وارشاداسلامی بوده که البته به خاطر حاشیه‌های زیادش چندان به چشم نیامده است. سلطانی‌فر؛ فعلا هیچ وزارت ورزش‌وجوانان از آن وزارت‌خانه‌هایی است که گویا گره‌ای در کارش وجود دارد و شاید به همین دلیل است که رئیس‌جمهور قصد دارد ورزش و جوانان را از هم تفکیک کند. در ابتدای دولت مسعود سلطانی فر، سیدرضا صالحی‌امیری و نصرالله سجادی نتوانستند از مجلس برای وزارت رای اعتماد بگیرند تا محمود گودرزی با ۱۹۹ رای موافق وزیر ورزش‌وجوانان شود. گودرزی وقتی آمد اکثرا با او موافق بودند و وقتی استعفا داد اکثرا از استعفایش استقبال کردند! بعد از گودرزی معاون قهرمانی‌اش یعنی نصرالله سجادی به سرپرستی وزارت ورزش رسید تا سرانجام مسعود سلطانی‌فر با ۱۹۳ رای موافق به وزارت ورزش‌وجوانان برسد. عمر وزارت سلطانی‌فر هم چون صالحی‌امیری و دانش‌آشتیانی زیاد نبوده تا بتواند چیز خاصی از خود نشان دهد اما به هر حال در مدت حضورش تنش نسبت به دوره وزیر قبل با فدراسیون‌های ورزشی کمتر شده و وزیر ارتباط خوبی روسای فدراسیون ها دارد و در این مدت وضع بودجه فدراسیون‌ها هم کمی بهتر شده است. گرفتن مجوز لباس بسکتبالیست‌های دختر با نامه وزیر از فدراسیون جهانی یکی از اقدامات جالب و موثر سلطانی‌فر در این مدت بوده است. به نظر می رسد با پایان یافتن کار کابینه یازدهم، رئیس‌جمهور روحانی قصد دارد پس از بررسی نقاط ضعف و قوت وزارت‌خانه‌ها و البته تفکیک برخی از آن‌ها اعضای دولت دوازدهم را پرنشاط‌تر و کارآمدتر از دولت یازدهم انتخاب کند تا مسیری که از ابتدای سال ۹۲ با سکان‌داری خود روحانی آغاز شده در سال ۱۴۰۰ به سلامت و با موفقیت طی شود.
کد مطلب: 72240