درگیری های سوریه زندگی را برای ترکیه و رئیس جمهوری آن، رجب طیب اردوغان به شدت سخت کرده است. تصمیم اخیر آمریکا برای رهبری ائتلاف مبارزه علیه داعش، ترکیه را شوکه و گیج کرد. از آن سو، بی میلی آنکارا برای همراهی با جامعه بین المللی باعث شده متحدان ترکیه وفاداری این کشور را مورد سوال قرار دهند.

به نقل از فارن پالسی، برخی معتقدند که این کشور دیگر یک شریک قابل اعتماد نیست. آنها اینطور استدلال می کنند که ترکیه به متحدان ناتوی خود از پشت خنجر می زند و واشنگتن باید با بیرون کردن آن از ناتو (سازمان پیمان آتلانتیک شمالی) پیامی جدی به ترکیه دهد. (ترکیه ازسال ۱۹۵۲ یکی از اعضای ناتو بوده و دومین ارتش بزرگ این اتحاد را در اختیار دارد.)

آنچه مورد توجه بسیاری از غربی ها قرار نگرفته این ست که ترکیه نیز تردیدهای روزافزون خود را در مورد آمریکا دارد. برای مردم عادی ترکیه، آمریکا مدت ها پیش از این بحران در سوریه، اعتبار خود را از دست داد. یک نظرسنجی در سال ۲۰۰۳ – حدودا در زمان حمله به عراق- نشان داد ۷۱ درصد ترک ها معتقدند آمریکا احتمالا یک روز هم کشور خودشان را تهدید خواهد کرد.

با این حال آگوست سال ۲۰۱۳ نقطه عطف بزرگی برای دولت ترکیه بود. پس از آنکه دولت سوریه متهم به ارسال گاز اعصاب به درگیری های غوطه دمشق بود، مقامات ترکیه انتظار داشتند اوباما برای تنبیه دولت سوریه به دلیل عبور از قرمزی که خود اوباما در سال ۲۰۱۲ در مورد استفاده از تسلیحات شیمیایی تعیین کرده بود، به این کشور حمله کند. همانطور که لئون پانتا، وزیر دفاع سابق آمریکا اخیرا گفت اوباما عقب نشینی کرد و «پیامی گیج کننده نه تنها به اسد، نه تنها به سوریه بلکه به تمام جهان فرستاد.»

اردوغان که خانواده اسد را جزو دوستان خانوادگی خود می دانست و حتی پیش از جنگ سفری با آنها داشت، از همان روزهای آغازین ناآرامی های سوریه، با موضع گیری های غرب همسو شد. شاید اردوغان یک دوست را از دست داده باشد، اما در آن دوره توانست با جلب توجه یکی دیگر از بهترین دوستانش، باراک اوباما، این مسئله را جبران کند. دور نیست زمانیکه رئیس جمهوری آمریکا هنوز اردوغان را به عنوان یکی از پنج رهبر جهانی که بهترین دوستانش محسوب می شدند، معرفی می کرد.

اما این ماه عسل زیاد طول نکشید. رشد گرایش های استبدادی اردوغان باعث شد اوباما از نخست وزیری وقت ترکیه که بیش از یک سال از گفتگو با وی امتناع کرده بود، فاصله بگیرد. در عوض جود بایدن، معاون خود را به عنوان نماینده برای گفتگو با رهبر ترکیه معرفی کرد. هفته گذشته جو بایدن به دلیل افشای این نکته که اردوغان تصدیق کرده ترکیه امکان عبور و مرور آزادانه نیروهای داعش از مرزهایش را فراهم کرده، مجبور به عذرخواهی شد. همانطور که تحلیل گران فارن پالسی نیز به درستی عنوان کرده بودند، دولت اوباما اخیرا مایل به علنی کردن توافقات مشخص خود با شرکا است واین مسئله مطمئنا شرایط را برای ترکیه پیچیده تر خواهد کرد.

همانطور که برخی کارشناسان مطرح می کنند، آنکارا به واقع معتقد است که آمریکا باید مسئولیت شرایط بدی که به شکل گیری اش در سوریه و عراق کمک کرد را بپذیرد: دولت اوباما با دور نگه داشتن خود از درگیری های سوریه و از سوی دیگر خروج از عراق با محاسبات اشتباه، باعث تشدید مشکلات شد. و ترک ها تنها کسانی نیستند که سیاست این دولت در قبال سوریه را مورد انتقاد قرار می دهند. تعداد قابل توجهی از آمریکایی ها نیز بر این باورند که سیاست های محتاطانه واشنگتن شرایط زمینی را بدتر می کند.

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه هر هفته راه های جدید و خلاقانه ای برای انتقاد از غرب پیدا می کند. وی چند روز پیش به مخاطبان ترک در مورد «لورنس های جدید عربستان» که در حال حاضر در جهت نابودی خاورمیانه فعالیت می کنند، هشدار داد. توماس ادوارد لورنس که به دلیل متحد کردن قبایل عرب علیه حکومت عثمانی در طول جنگ جهانی اول شهرت دارد، «یک جاسوس انگلیسی بود که به جامه یک مرد عرب درآمده بود. این «لورنس های جدید داوطلب» اما «به جامه خبرنگاران، مردان مذهبی، نویسندگان و تروریست ها درآمده اند.»

اما شاید او همه چیز را برای خود آسان می کند. زمانیکه همه چیز خوب است، شریکی قابل اعتماد بودن چندان سخت نیست اما رابطه واقعی یعنی مسئول بودن. با توجه به آشوب فعلی در عراق و سوریه، یافتن سپربلا سخت نیست، و دولت اوباما و دولت ترکیه همچنان به سرزنش یکدیگر ادامه می دهند. کارشناسان در هر دو طرف خواستار تنبیه «متحدان غیرقابل اعتماد» خود هستند. با این حال کاملا آشکار است که عشق و دوستی مدت ها پیش از این روابط رخ بسته، نه ترکیه و نه آمریکا آمادگی قطع سریع روابط را ندارند. شاید زمان آن رسیده که هر دو کشور بازی سرزنش را رها کنند و روی یک راه حل سازنده متمرکز شوند.
منبع:فرارو