کفش تبریزهمواره به خاطر کیفیت بالا در تمامی نقاط کشور شناخته شده است اما در چندین سال گذشته تولید کنندگان این عرصه با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می کنند و ورود کفش های ترکیه ای و چینی به قلب پایتخت کفش کشور باعث بی ثباتی این صنعت شده است.

کفش تبریز همواره به عنوان برند در بازارهای کشور و همچنین جهان مطرح بوده است و در سالیان نه چندان دور کیفیت کفش این شهر زبانزد همه مردم بوده اما هم اکنون تمامی صنعتگران و تولیدکنندگان این عرصه از وضعیت بازار گله مند هستند.

کمبود مواد اولیه و مشکلات گمرکی و امور مالیاتی مواردی است که تولیدکنندگان از آن ناراضی بوده و از سوی دیگر نیز ورود کفش های چینی و ترکیه ایٰ وضعیت این بازار را با آشفتگی هایی مواجه کرده است.

محمد اسماعیلی که برای خرید کفش تمام چرم به بازار آمده، اظهار داشت: شنیده ام که در کشورهای اروپایی تمامی کفش های تولید شده از برند در زیره شان برخوردارند که مشخصات کلی کفش و مواد استفاده شده در آن به طور کامل برای مشتری توضیح داده شده است که اگر این کار در ایران نیز رواج پیدا کند، کار برای مشتریان آسان می شود.

وی ادامه داد: هم اکنون نمی توان چرم مصنوعی را از چرم طبیعی تشخیص داد و این کار نیازمند یک فرد کارکشته در این زمینه است اما در زمانی که مشتریان به فروشگاه ها مراجعه می کنند در بسیاری اوقات نمی توانند این تفاوت را تشخیص دهند و این امر زمینه ساز انتخاب نادرست از سوی آن ها می شود.

اسماعیلی افزود: وقتی پا به بازار کفاشان تبریز می گذاشتم توقع داشتم تمامی کفش ها تولید داخل باشد اما به آسانی می توان کفش های خارجی از جمله کفش های چینی و ترکیه ای را در این بازار به وفور مشاهده کرد که این امر از شهر تبریز که خود مرکز کفش کشور محسوب می شود، عجیب است.

اشتغال ۴۰ هزار نفر در صنعت کفش تبریز

رئیس انجمن صنعت کفش تبریز با اشاره به اشتغال مستقیم بیش از ۴۰ هزار نفر در صنعت کفش استان گفت: این صنعت توانسته است با هزینه حداقلی اشتغال پایداری را در استان ایجاد کند که در صورت سرمایه گذاری مناسب در این صنعت می توانیم شاهد حل مشکلات بیکاری بسیاری از جوانان در این زمینه باشیم.

احمد خادم با بیان اینکه سالانه ۱۵۰ میلیون جفت کفش در کشور تولید می‌شود، گفت: ۶۰ درصد این تولیدات مربوط به تبریز است و با وجود مشکلات پیش روی تولید کنندگان، آمار تولید کفش تبریز در چهار سال اخیر ۵۰ درصد افزایش یافته که این نشان از وجود ظرفیت های عظیم در این حوزه دارد.

وی ادامه داد: ۱۶۵ واحد بزرگ تولید کفش در تبریز فعالیت می کند و بیشترین آمار تولید کفش چرمی کشور مربوط به تبریز است.

خادم افزود: با این وجود میزان صادرات کفش تبریز در سال های اخیر به دلیل تأمین نشدن زیرساخت ها به شدت کاهش یافته که باید برای حل این مشکل برنامه ریزی به عمل آمده و صنعت کفش تبریز به صورت جدی و عملی حمایت شود.

ماشین آلات فرسوده در صنعت کفش از مشکلات این بخش است

خادم با اشاره به مشکلات این صنعت گفت: عدم وجود شبکه‌های مدرن و به روز یکی از نقاط ضعف صنعت کفش کشور است که باید با نگاه کارشناسی و تخصصی به این موضوع پرداخته شود.

وی ادامه داد: سرمایه در گردش مولفه دیگری است که صنعت کاران کفش همچون بسیاری از صنعتگران در این خصوص با مشکل روبرو هستند، از سوی دیگر نیازمند یاری دولت و مجلس به تولیدکنندگان کفش در بخش مالیات هستیم زیرا متاسفانه موضوع مالیات بر ارزش افزوده در کنار بیمه کارکنان و مالیات بر مشاغل موجب ناتوانی صنعتگران این عرصه در پرداخت مالیات‌ها شده است.

رئیس انجمن صنعت کفش تبریز افزود: بالا بودن نرخ مالیات عامل دلسردی بسیاری از کارفرمایان فعال در این صنعت شده است چرا که به دلیل بالا بودن نرخ مالیات و هزینه‌های دارایی و ایجاد موانع مختلف بر سر راه تولید، بسیاری از تولید کنندگان ورشکسته، بدهی کلانی به این ادارات دارند و این موضوع سبب شده تا آن‌ها رغبتی برای فعالیت نداشته باشند.

وی با اشاره به فرسوده بودن ماشین آلات موجود این صنعت نیز گفت: متاسفانه ماشین‌آلات این صنعت داری عمر ۴۰ سال بوده که رفع آن بستگی به پرداخت تسهیلات بانکی و کمک به تولید کنندگان برای بهسازی خط تولید کارگاه‌ها دارد تا تولید کنندگان بتوانند خود را به فناوری روز مجهز کنند.

خادم با بیان ضرورت استفاده از تجربیات کشورهای صاحب سبک در این زمنیه گفت: باید از تجربه و الگوهای مناسب جهانی برای توسعه صنعت کفش کشور استفاده کنیم زیرا هم اکنون در بازار کفش دنیا تنوع و کیفیت حرف اول را می‌زند و از آنجایی که ما نتوانستیم خود را با این آهنگ هماهنگ کنیم ناگزیر از چرخه بازارهای دنیا عقب مانده ایم.

طراحی خوب حلقه گمشده کفش تبریز

علی سجادی از کارشناسان صنعت کفش با اشاره به اینکه تولید داخلی تنوع لازم را ندارد، گفت: سه مولفه اصلی کفش مرغوب، قیمت مناسب، طراحی نو و دوام آن است که در بحث طراحی کفش در سطح کشور به دلیل نبود مواد اولیه مرغوب و عدم تنوع مواد اولیه، در برخی موارد نمی‌توانیم پاسخگوی نیاز مشتری باشیم.

وی افزود : با وجود پتانسیل خوب ایجاد اشتغال در صنعت کفش، هنوز تحصیل کرده‌ها جذب این صنعت نشده‌اند به همین دلیل باید کارگاه های مناسبی برای طراحی کفش در دانشکده های هنر ایجاد شود.

سجادی ادامه داد: مشتریان طرح های نو و جوان پسند می خواهند و در این میان افراد جوان و تحصیلکرده بهتر می توانند از نیازهای بازار مطلع شوند.

وی افزود: باید با سیاست های جدید تنوع جنس داخلی افزایش یابد زیرا هم اکنون به بازار تبریز که می رویم، مشاهده می کنیم کفش های تولید داخل تنها در دو رنگ سیاه و قهوه ای هستند و این امر سبب می شود رغبت خریداران به خرید محصول داخلی کاهش یابد.

این کارشناس صنعت کفش با بیان اینکه یکی از تهدیدهای صنعت کفش مدل‌سازی‌های محض از مدل‌های خارجی است، گفت: این موضوع حتی تولیدکنندگانی را که برای مدل هزینه‌های هنگفتی را اختصاص می‌دهند دلسرد می‌کند، در حالی که ایجاد تنوع در مدل و طراحی به اعتلای این صنعت کمک خواهد کرد.

ایجاد دانشگاه کفش قولی که به فراموشی سپرده شد

این کارشناس با اشاره به ضرورت ایجاد دانشگاه کفش گفت: چندین سال گذشته تفاهمنامه هایی با کشور ترکیه برای احداث دانشگاه کفش در تبریز صورت گرفته بود اما هم اکنون پس از گذشت چندین سال از آن خبری نیست و این پتانسیل شهر که می تواند ارزآوری خوبی داشته و کشور ایران و تبریز را در سراسر جهان معروف کند روز به روز در حال افول است.

وی افزود: با وجود اینکه در زمان های گذشته از تجربیات تبریزی ها در زمینه کفش و چرم استفاده می شد اما هم اکنون این شیوه تغییر یافته و ما باید از اساتید مجرب این حرفه در ترکیه بهره مند شویم.

سجادی با بیان اینکه حضور جوانان در عرصه تولید کفش کاهش یافته، گفت: در صنعت کفش افراد مجربی در تبریز وجود دارند اما این افراد به تدریج رو به افزایش سن گذاشته و نیاز است که نیروهای جوانی در این زمینه تربیت کنیم و بهترین کار در این خصوص می تواند ایجاد دانشکده هایی برای آموزش تولید کفش با امکانات صنعتی روز دنیا باشد.

رقابت کفش های ترکیه ای و چینی در بازار تبریز

محمد علیپوری از کارشناسان عرصه کفش تبریز نیز با اشاره به اینکه زمانی تبریز مهد کفش ایران و حتی منطقه بود، گفت: متاسفانه امروزه سرمایه گذار کمی به تبریز می آید، جای تاسف دارد که برخی تولید کنندگان تبریزی رفته رفته از کیفیت کارهای خود زده و باعث شدند مشتری برای خرید کفش با قیمت مناسب به تبریز آمده و برای خرید کفش با کیفیت به تهران برود.

وی ادامه داد: در یک دوره، کفش های چینی درجه چهار و پنج با قیمت و کیفیت پایین و تنوع و مدل های متنوع باعث شد اکثر مردم به خرید این کفش ها رو آورند که این مسئله تاثیر زیادی در بازار فروش داخلی گذاشت.

علیپوری با بیان اینکه امروزه کفش های ترکیه ای در بازار حرف اول را می زنند، گفت: ترکیه حتی توانسته گوی رقابت را از چین در بازار کفش ایران برباید زیرا در حال حاضر پوشاک و کفش ترکیه به صنعت مادر تبدیل شده است و این کشور دارای دانشگاه کفش و چرم است، چیزی که جای خالی آن در ایران و به خصوص تبریز خود را نشان می دهد.

وی با اشاره به وجود طراحان ماهر در زمینه کفش در تبریز گفت: طراحان بزرگ و صاحب نامی در این عرصه وجود دارند اما تا زمانی که مواد اولیه و رنگ های متنوع به دست این طراحان نرسد کار آنها نیز به جایی نخواهد رسید.

کارشناس عرصه کفش ادامه داد: از سوی دیگر مردم به دلیل مشکلات اقتصادی به دنبال کفش ارزان قیمت بوده و در این میان کیفیت قربانی هزینه کفش می شود و تولیدکنندگان انگیزه خود را برای تولید کفش با کیفیت از دست می دهند زیرا به میزانی که کیفیت بالا رود، هزینه نیز بالا می رود.

نبود مواد اولیه و گرانی آن مشکل عمده این بخش است

علیپوری نبود مواد اوليه مرغوب را از مشکلات تولیدکنندگان این بخش دانست و گفت: اگر دولت محترم زمينه را براي واردات مواد اوليه با كاهش تعرفه گمركي فراهم سازد، مي توانيم با استفاده از مواد اوليه مرغوب كفش هاي با كيفيتي توليد و با كشورهاي همطراز خود همچون تركيه رقابت كنيم.

وی ادامه داد: تولیدکنندگان کفش تبریز به دلیل بالا بودن تعرفه های گمرکی برای واردات مواد اولیه با چالش اساسی مواجهند و نمی توانند آنچنان که شایسته ظرفیت ها و سابقه طولانی کفش این شهر است در بازارهای جهانی حضور مؤثر داشته باشند.

این کارشناس کفش ادامه داد: نبود مواد اوليه و گراني بيش از حد آن موجب شده تا بسياري از توليدي هاي كوچك و حتي بزرگ تعطيل شده و يا با پايين ترين ظرفيت ممكن توليد كنند كه تداوم اين روند، خطري بزرگ براي توليد كشور خواهد بود.

وی افزود: مسئولان محترم توجه داشته باشند كه در شرايط فعلي كشور، براي نجات صنعت ريشه دار و قديمي كفش بايد براي نبود مواد اوليه و گراني بيش از حد آن فكري كرد.

به هرحال تمام شواهد این موضوع را نشان می دهد که تبریز که در زمانی نه چندان دور پایتخت کفش ایران و حتی منطقه به حساب می آمد هم اکنون با جایگاه اصیل خود در صنعت کفش فاصله زیادی گرفته و مسئولان باید برای بازگشت این شهر به جایگاه واقعی خود فکری بکنند.