مرگهای ناشی از عفونت های بیمارستانی اصولا ناشی از عدم کنترل و پیشگیری از عفونت هایی است که به دلایل مختلف در بیمارستانها شیوع پیدا می کند که علت شیوع آن نیز چند عاملی است. استفاده زیاد از آنتی بیوتیک ها، رعایت نکردن بهداشت فردی در بیمارستان و انتقال بیماری از فردی به فرد دیگر، از جمله علل بروز عفونت های بیمارستانی است که آمار آن در کشورمان طی سالهای اخیر افزایش یافته است.

ماجرای بیمارستان مدرس و ابتلای تعدادی از بیماران بستری به عفونت بیمارستانی در این مرکز درمانی، در روزهای اخیر سوژه اغلب رسانه ها بود. در حالی که به گفته دکتر حسین معصومی اصل، عفونت بیمارستانی چیز عجیب و غریبی نیست که رسانه ها به یکباره در مقابل آن موضع گرفته اند.

این ادعا در حالی مطرح می شود که میزان شیوع عفونت های بیمارستانی در کشورمان به طور دقیق، قابل ارزیابی نیست و به گفته معصومی اصل، میزان شیوع عفونت های بیمارستانی ذر کشورمان بطور میانگین بین ۱۰ تا ۱۵ درصد برآورد می شود. الیته شدت شیوع عفونت های بیمارستانی در مراکز درمانی کشورمان متفاوت است، بطوریکه در برخی بیمارستانها این میزان تا ۴۰ درصد و در برخی بیمارستانها تا ۵ درصد برآورد می شود.

عبدالرحمان رستمیان عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، با عنوان این مطلب که آمار عفونتهای بیمارستانی در کشور تا حدودی افزایش یافته است، گفت: کنترل بیماریهای ناشی از عفونت های بیمارستانی می‌تواند به کاهش هزینه‌های درمان شود.

وی ادامه داد: مهارتهای پرسنل بیمارستانی و مراعات‌ فردی نسبت به شستشوی دستها بعد از معاینه افراد به ویژه کودکان بیمار عفونی، از روشهایی است که می‌تواند منجر به کاهش عفونت‌ های بیمارستانی شود.

رستمیان با یادآوری اینکه حضور همراهان بیمار در بخشهای مراکز درمانی بر معضل عفونت های بیمارستانی افزوده است، گفت: این افراد آموزشهای لازم را ندیده‌اند لذا با بی‌اطلاعی ممکن است فضای آلوده‌ای را در بخش ایجاد کنند.

وی با انتقاد از اینکه عفونت‌های بیمارستانی در کشور از متوسط جهانی بیشتر است،‌ گفت: از سوی دیگر مصرف بیشتر آنتی‌بوتیک‌ها از سوی افراد یا تجویز بی‌رویه آن به وسیله پزشک، میزان مقاومت افراد را نسبت به عفونت‌ها افزایش می‌دهد و بدن را مقابل این بیماری‌ها ضعیف می‌کند.

رستمیان درباره نبود نظام ثبت در حوزه شناسایی علت ابتلا به بیماریهای عفونی در کشور، گفت: این معضل باعث ناتوانی در شناسایی علل بیماری‌های عفونی و در نهایت کنترل آن می‌شود، از سویی دیگر آزمایشگاه‌های میکروبیولوژی نیز باید تقویت شود تا مشخص شود چند درصد عفونت ها ناشی از کدام بیماریها بوده است. البته ناگفته نماند که در هر بیمارستان کمیته کنترل عفونت بیمارستانی وجود دارد که باید با فعال کردن بیشتر این کمیته‌ها، شاهد کاهش این معضل در حوزه سلامت باشیم.

عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس افزود: متاسفانه خطاهای پزشکی و عفونت های بیمارستانی گزارش نمی‌شود که به نظر می‌رسد این ضعف حوزه سلامت است زیرا در صورت گزارش علت و چرایی خطاها، می‌توان آنها را کاهش و کنترل کرد.

بر اساس گزارش های وزارت بهداشت، سالانه ۶ میلیون بستری در بیمارستانهای کشور گزارش می شود که بر اساس آمار عفونت های بیمارستانی که ۱۰ تا ۱۵ درصد اعلام شده است، می توان ادعا داشت که عددی در حدود ۶۰۰ هزار بیمار بستری دچار عفونت های بیمارستانی می شوند که البته معلوم نیست چند درصد از این بیماران فوت می کنند.

آنچه مسلم است، شدت عفونت های بیمارستانی می تواند تبعات و هزینه های سنگینی را متوجه نظام سلامت کند. و این در حالی است که با کنترل عفونت ها، می توان از خسارات جبران ناپذیر آن تا حدود زیادی جلوگیری کرد.

۹۰ درصد عفونت های بیمارستانی قابل پیشگیری است

رئیس اداره بیماریهای منتقله از آب و غذا و عفونت های بیمارستانی وزارت بهداشت معتقد است هر بیماری که در بیمارستان بستری می‌شود در معرض ابتلا به عفونت بیمارستانی است و این در تمام دنیا وجود دارد ولی در سالهای اخیر آمار عفونی بیمارستانی در دنیا و از جمله کشورمان رو به گسترش است.

وی با بیان اینکه ۹۰ درصد عفونت های بیمارستانی قابل پیشگیری است، افزود: مهمترین اقدام شستشوی دست است، باید در بیمارستانها چه پزشک، پرستار و همراه بیمار باید قبل از انجام هر کاری دستها را بشوید. مسئولان و مدیران بیمارستانها و پزشکان باید عفونت های بیمارستانی را به دقت شناسایی و اقدامات کنترل و پیشگیری را به کار گیرند.

معصومی اصل ادامه داد: آمارهای عفونت‌های بیمارستانی در دنیا متفاوت است، در کشور‌های توسعه یافته ۶ تا ۱۱ درصد بیماران بستری در بیمارستان مبتلا به عفونت بیمارستانی می‌شود، این میزان در کشور‌هایی در حال توسعه به ۳۰ درصد هم می‌رسد.

وی با بیان اینکه ۱۰ تا ۱۵ درصد بیماران بستری در بیمارستانهای کشورمان دچار عفونت بیمارستانی می‌شوند، گفت: نظام مراقب عفونت بیمارستانی را از چند سال قبل آغاز کردیم، هدف ما صفر کردن عفونت نیست بلکه هدف کاهش این عفونت ها است.

معضل عفونت های بیمارستانی

رسول خضری عضو هیئت رئیسه کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با انتقاد از وجود معضلی به نام عفونت‌های بیمارستانی در برخی مراکز درمانی،‌ افزود: عفونت های بیمارستانی اغلب نسبت به آنتی‌بیوتیک‌ها مقاومت پیدا می‌کند و شدت آنها از عفونت‌های عادی بیشتر است و بسیار فرد بیمار را با خود درگیر می‌کند.

وی ادامه داد: از سویی دیگر درمان فردی که دچار بیماری‌های ناشی از عفونت‌های بیمارستانی می‌شود بسیار سخت‌تر از بیماریهای ناشی از عفونت های عادی است زیرا عفونت های بیمارستانی به دلیل مقاومت در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم می‌شود و آماده حمله و تهاجم هستند.

خضری با تاکید بر ضرروت نظارت و کنترل وزارت بهداشت نسبت به جلوگیری از شیوع عفونت‌های بیمارستانی، افزود: با توجه به اهمیت این حادثه، بدون‌شک کمیسیون بهداشت و درمان مجلس موضوع عفونت‌های بیمارستان مدرس را پیگیری خواهد کرد.

وی با بیان اینکه عفونت های بیمارستانی می‌تواند ناشی از تجهیزات و امکانات پزشکی یا فرسودگی بیمارستان‌ها باشد، تاکید کرد: فرسودگی بیمارستان‌ها نقش صددرصدی در بروز عفونت‌های بیمارستانی دارد که متاسفانه بیمارستان مدرس نیز از این قائده مستثنی نبوده و از فرسودگی بسیاری رنج می‌برد.

عضو هیئت رئیسه کمیسیون بهداشت و درمان مجلس گفت: در کشورهای پیشرفته یک الی دو درصد از کل بیماریهای عفونی از عفونت‌های بیمارستانی نشات می‌گیرد اما متاسفانه این آمار در کشور ما تا حدودی افزایش دارد که این امر حمایت و نظارت بیشتر متولیان امر را می‌طلبد.