طوفان چند روز گذشته در تهران، از نظر مسئولان یک حادثه عادی تلقی می شود و می گویند نمی توان آن را در سطح بحران طبقه بندی کرد. هرچند همین حادثه جان 5 شهروند تهرانی را گرفت. مدیریت بحران پایتخت مهمترین عامل کاهش خسارات را باور مخاطره پذیر بودن تهران از سوی مردم می داند. زیرا با وجود این باور، آموزشهای همگانی می تواند موثر باشد .

مثل تمام غروب های پایتخت، خیابانهای شلوغ و پر ترافیک بود. مردم شتابان در حال بازگشت به خانه هایشان بودند . ناگهان آسمان کبود شد . انگار چیزی مانده باشد در گلوی آسمان . دقیقه ای بعد گرد بادی آمد و همه چیز را با خود کند. سرخی و سیاهی آسمان تنها ۲۵ دقیقه طول کشید اما بادی که با سرعت ۱۲۰ کیلومتر در پایتخت آمد جان ۵ شهروند را هم با خود برد . کمر ۲هزار ۶۰۰ درخت را هم شکست . شهر خاموش و تاریک بود. مانند آسمان سیاهی که یک سره می غرید.

به جز افرادی که قرار بود طوفان جانشان را با خود ببرد ده ها نفر هم زخمی و در بیمارستان بستری شدند . کم تر از یک ساعت کابوس تلخ پایتخت تمام شد .

بسیاری این حجم تلفات و خسارت را به دلیل کوتاهی هواشناسی در اعلام به موقعه طوفان می دانند . برخی دیگر هم به ضعف مدیریت بحران پایتخت تاکید دارند و معتقدند وقتی مسئولان مدیریت بحران این گونه در مقابل یک طوفان غافلگیر می شوند در مقابل وقوع زلزله چه خواهند کرد .

معصومه آباد درباره طوفان چند روز گذشته پایتخت می گوید: به گفته مسئولین امر این حادثه در میان حوادث طبیعی، تنها یک حادثه عادی به شمار می رود و به هیچ وجه در سطح بحران قابل طبقه بندی نیست ولی با این وجود تنها در مدت ۲۵ دقیقه، منجر به کشته شدن ۵ نفر از شهروندان و بروز ۳۵۰ حادثه در شهر تهران شد. علاوه بر آن قریب به ۲۰ هزار مورد تماس با سازمان آتش نشانی در حوزه­های عملیاتی سقوط درخت، دکل برق، داربست، تیر چراغ برق، چراغ راهنمایی رانندگی، تابلوهای تبلیغاتی و اجسام معلق از سوی شهروندان صورت گرفته است که خود زنگ خطری از رودرویی جامعه با دهها و صدها مورد خطری است که به طور بالقوه سلامت و ایمنی شهروندان را به شکلی جدی به چالش می کشاند و با کوچکترین حادثه ای که شاید در زمره شرایط بحرانی نیز به حساب نیاید خطر آفرین و مرگ بار می شود. هر چند تا زمانیکه به شایستگی از ظرفیت سوله های بحران، خانه های ایمنی و گروه های دوام در ۳۷۴ محله استفاده نمی شود، انتظار بیشتری از مدیریت بحران شهری نمی توان داشت.

در این میان از جمله تجارب کشورهای دیگر در حوزه مقابله با بحران های طوفان می توان به طوفان کوبا اشاره کرد. در سپتامبر سال گذشته هاريكوني از نوع پنج، ( هاريکون ايوان ) جزيره كوچك كوبا را با سرعت ۱۶۰ مايل در ساعت درنورديد. بيش از۱.۵ ميليون كوبائي قبل از وقوع طوفان به مناطق مرتفع انتقال داده شدند. گرچه هاريكون ۲۰۰۰۰ خانه را تخريب كرد اما هيچكس كشته نشد چرا که كل سيستم دفاع غير نظامي به حالت آماده با بودند. علاوه بر آن زمان بروز طوفان و نقاط ایمن برای پناه گیری در زمان وقوع آن نیز به طور گسترده توسط مسئولین اطلاع رسانی شده بود .

معصومه آباد این هشدار را هم می دهد که با توجه به جمعیت بالای شهر تهران، بافت متراکم و فرسوده در مناطق مرکزی و جنوبی آن، علاوه بر ارتقا سطح آماده باش نیروها در جهت کنترل سیلاب، بازسازی معابر، رفع خطر از دکلهای برق، لزوم آموزش همگانی برای مقابله با حوادث احتمالی منتج از طوفان محرز است .

همواره پس از طوفانهای شدید، خطر وقوع سیل و طغیان آب­های جاری و راکد نیز وجود دارد. این درحالیست که هنوز محلات زیادی از شهر تهران از سیستم زهکشی آب های سطحی مناسبی برخوردار نیستند. از سوی دیگر بالا آمدن آب در آبراهه‌های شهر در روز گذشته منجر به هجوم خیل جوندگان به سطح معابر شد که همین امر زنگ خطری برای اعلام عدم آمادگی شهر در بحران های مشابه به شمار می آید.

او با اشاره به اهمیت پیشگیری و آموزش خود ایمنی در کاهش آثار حوادث می گوید: متاسفانه اتاق های خود ایمنی در سراهای محله به قالیشویی ها کرایه داده شده اند.
باید سازه های محافظ در ساختمانها ایمن شوند و در این زمینه نظام مهندسی باید توجه بیشتری کنند.
اسماعیل دوستی عضو شورای شهر تهران هم معتقد است : در این زمینه سازمان هواشناسی در اطلاع‌رسانی قصور کرده و باید در این زمینه پاسخ بدهد. خدا را شاکر هستیم که با وجود این طوفان تعداد تلفات در تهران کم بوده و در واقع خداوند در این زمینه ما را کمک کرده است.

امامحمد سالاری دیگر عضو شورا نیز با بیان اینکه اگر چنین اتفاقی توسط هواشناسی اعلام می شد هم همین حوادث رخ می داد .





اما رئیس سازمان مدیریت بحران شهر تهران در واكنش به انتقاداتي كه در پي طوفان اخير پايتخت به سازمان و دستگاههاي ذي ربط شد می گوید: حوادثي كه در پي وقوع طوفان اخير در تهران رخ به خوبي مديريت شد و تمام سازمان و نهادها در كوتاه ترين زمان ممكن به وظايف خود عمل كردند.
احمد صادقي با بیان این که مديريت بحران شامل چندين مرحله است و پيش بيني، پيشگري و مقابله از مهمترين اين مراحل به حساب مي‌آيد اما متاسفانه وقوع طوفان اخير تهران پيش بيني نشده بود و سازمان هواشنايي در اين خصوص اطلاع رساني درست نداشت می گوید: در اين مورد بايد سازمان مذكور پاسخگو باشد و موضوع بررسي شود، چرا كه در تمام دنيا پيش بيني اتفاقات محلي به خوبي و به طور دقيق انجام شود كه شايد محقق نشدن اين مهم در كشور ما مشكل عدم به روز رساني دانش و تجيهزات در اين زمينه باشد.

وي با بيان اينكه پس از وقوع طوفان اخير تهران، مديريت بحران به خوبي انجام شد اضافه می کند:من از عملكرد سازمانها و نهادهاي ذي ربط دفاع می كنم چرا كه شهرداري تهران،سازمان آتش نشاني، اور‍ژانس، شركت آب و برق و گاز و... با تمام توان و امكانات به وظايف خود عمل كردند و پيگيري حوادث به وجود آمده در اثر طوفان سريعا مورد توجه قرار گرفت. به طور مثال براثر طوفان ۲ هزار درخت در شهر قطع و شكسته شد اما طي حدود ۳ تا ۴ ساعت با مشاركت ۷ هزار كارگر خدمات شهري نسبت به پاكساري معابر شهر اقدام شد. همچنين در اثر وقوع طوفان، هزار و ۱۲۸ مورد خاموشي و قطع برق صورت گرفت و ۱۹ پست برق فشار قوي از مدار خارج شد كه با پيگيري هاي سريع شركت برق سريعا نسبت به حل مشكل اقدام شد.

رئیس سازمان مدیریت بحران شهر تهران معتقد است: عملكرد اور‍ژانس و سازمان آتش نشاني نيز در اين حادثه قابل دفاع است چنانچه شهروندان خود شاهد رسيدگي سريع نيروهاي اين دو مجموعه به مشكلات بودند.

وي درباره علت فوت ۵ شهروند تهراني در حادثه اخير توضیح می دهد: پرت شدن از بلندي و مرگ براثر سقوط اجسام و شكسته شدن درخت علت مرگ چند تن از شهروندان بود كه اين موضوع نيز ناشي از عدم آگاهي شهروندان در مورد پناه گيري مناسب بوده است.

او در پاسخ به این پرسش که تهران در مقابل زلزله چه خواهد کرد وقتی در مقابل یک طوفان این گونه غافلگیر شد می گوید: زلزله تنها مخاطره پايتخت نيست ،براي تهران مخاطرات زيادي وجود دارد كه براي طي سالهاي اخير سازمان مديريت بحران براي مقابله با اين مخاطرات برنامه ريزي كرده و اقداماتي زيادي صورت گرفته است. آب گرفتگي، سيل، نشست زمين و... از ديگر مخاطرات پيش روي تهران است ، مساله اصلي در موضوع مديريت بحران حساسيت و مشاركت شهروندان است اما متاسفانه شهروندان تهراني نمي دانند كه تهران شهري پر مخاطره است و نسبت به مخاطرات شهر حساسيتي ندارند به همين دليل آموزشهايي كه در زمينه مديريت بحران به شهروندان شده نيز تاثير گذار نبوده است.

صادقي با تاكيد براينكه تاكنون مخاطرات تهران دغدغه اي براي مردم و مسئولين نبوده است می گوید: هريك از شهروندان اگر برف پاكن خودرويشان خراب باشد در يك روز باراني از خودرويشان استفاده نمي كنند چون مي دانند به طور حتم تصادف خواهند كرد اما متاسفانه مخاطرات شهر براي مردم ملموس نيست و پيش از هر چيز بايد شهروندان بدانند چه خطراتي آنها و خانواده هايشان را تهديد مي كند كه براي تحقق اين مهم نيازمند همكاري رسانه ها هستيم.

نوک پیکان انتقادها به سمت سازمان هواشناسی است. رحمانی فضلی وزیر کشور درباره سهل انگاری سازمان هواشناسی در طوفان اخیر می گوید:در این باره هنوز به جمع بندی نرسیده ایم و استانداری تهران مامور شده است تا بابرگزاری جلسات کارشناسی براساس مستندات و شواهد موجود و دعوت از کارشناسان به جمع بندی درباره این موضوع برسد قطعا پس از اعلام نتیجه موضوع اعلام خواهد شد و تصمیم گیری می شود که آیا سهل انگاری بوده است یا نه. مجلس نیز برای بررسی طوفان اخیر تهران وارد موضوع شده است و وزارت کشور نیز بعد از دریافت اطلاعات نقطه نظر خود را اعلام می کند.

می شد هنوز آن ۵ شهروند تهرانی زنده بودند اگر می دانستند اگر در میان طوفان گرفتار شدند چه باید بکنند . یا خیابانهای این شهر برای شهروندانش ایمن تر بود و مدیران بحران شهر تنها به گفتن یک جمله غافلگیر شدیم بسنده نمی کردند و همه مشکلات را بر گردن عدم پیش بینی هواشناسی نمی انداختند.