منطقه جغرافیایی لرستان به عنوان یکی از سرزمین های کهن فلات ایران از لحاظ ساختار شناسی فرهنگی و آداب رسوم همیشه مورد توجه بوده است که عمده ترین دلیل آن تاریخ کهن و دست نخورده این منطقه در طول حیاتش بوده است .

لرستان یکی از سرزمین هایی بود که نخستین ساکنان فلات ایران در مسیر مهاجرت خود از شمال به جنوب در این منطقه سکنی گزیدند که در نهایت موجب بوجود آمدن تمدن های بزرگی همچون ماد ، هخامنشیان و . . . شد که به تاثیرگذار ترین حکومت های زمان خود در تحول تاریخی تبدیل شدند .

در راستای توجه تمدن های کهن به آداب و رسوم و فرهنگ مناطق مختلف سرزمین لرستان به یکی از مناطق مهم و کلیدی در تمدن های حاکم قبل از میلاد مسیح (ع) تبدیل شد که این مهم در مکتوبات تاریخی به وضوح یافت می شود .

شاید بتوان گفت که بیشترین مجسمه های مربوط به تمدن کهن ایران در مناطق لرستان امروزی کشف شده است که هر کدام بیانگر مطالبی ارزشمند در خصوص نوع زندگی مردمان آن زمان و آداب رسوم آنها است .

انواع و اقسام مجسمه های مردان ساز بدست از جنس سفال ، برنز ، نقره و طلا در مناطق باستانی این سرزمین کشف شده است که به نوعی توجه به موسیقی در میان مردمان این سرزمین را تصدیق می کند ، از طرفی دیگر جنس مجسمه ها نشان می دهد که این اشیا هم به دست مردمان عادی و هم به سفارش اقشار سطح بالای حکومتی ساخته شده است که این مهم نیز تاید می کند موسیقی در سطح گسترده ای در بدنه اجتماع مورد توجه بوده است .

و اما کمانچه که مهمترین ساز ملودیک منطقه لرستان به شمار می رود در میان مردمان این سرزمین به یکی از ابزار کلیدی برای برگزاری مراسم مختلف و اجرای بخش اعظمی از رپرتوآر موسیقی لرستان تبدیل شده است .

کمانچه لرستان که در میان اقوام این سرزمین به آن (تال) می گویند خصوصیات ظاهری مختص به خود را دارد ، این ساز همچون دیگر انواع خود در فلات ایران از آرشه ، کاسه ، پوست و دسته تشکیل شده است با این تفاوت که کاسه این ساز پشت باز و سیم هایش نیز ۳ عدد هستند .

این الگوی ساختاری ساز با توجه به نیازهای صدایی مردمان این سرزمین طراحی شده که در طول تاریخ نیز تکامل یافته است ، برای مثال می توان دریافت که علت پشت باز بودن کاسه این ساز امکان تولید صدای بیشتر با دینامیک بالاست که معمولا برای نوازندگی در دشت و صحرا و خارج از مکانهای سربسته بسیار مناسب است .

رپرتوآر اجرایی این سرزمین نیز منحصر به فرد است به طوریکه تمام انواع موسیقی از جمله شادیانه ها ، موسیقی آداب و رسوم ، سوگ ها ، موسیقی کار و موسیقی رزمی را نیز در بر می گیرد .

موسیقی رزمی منطقه لرستان یکی از ارکان قدرتمند رپرتوآر این سرزمین به شمار می رود که بر گرفته از حس میهن پرستی و حفاظت از ارزشهای کهن اقوام خود است.

فرهنگ بختیاری ، لک ها ، لر و مردمان زاگرس نشین هر کدام نقش بسزایی در شکل گیری رپرتوآر موسیقی منطقه لرستان داشته اند ، آوا ها ، نغمات ، سوگ ها و شادیانه ها بخش ویژه ای را به خود اختصاص داده اند .

بسیاری از تکنیک های کمانچه شهری برگرفته از این نوع نواحی کمانچه است ، در بسیاری از خانه های مردمان این سرزمین کمانچه وجود دارد به طوریکه حد اقل یکی از اعضای خانواده کمانچه می نوازد که همین امر موجب پیشرفت های تکنیک های اجرایی این ساز شده است .

بسیاری از برزگانی که امروز یکی از نوازندگان تاثیگذار این ساز در موسیقی سنتی به مشار می روند از منطقه لرستان برخواسته اند .

با وجود پیشرفت زندگی شهر نشینی مردمان سرزمین لرستان همچنان به آداب و رسوم خود پایبندند با سفر به این مناطق بکر همچنان می توان مردانی را در دشت ها مشاهده کرد کمانچه می نوازند و صدای سازشان در کوه می پیچید