چندی پیش به مناسبت روز هنر انقلاب اسلامی نشستی در حوزه هنری با موضوع انقلاب اسلامی و هنرهای نمایشی با حضور علی منتظری، مجید سرسنگی و رحمت امینی برگزار شد. مجید سرسنگی مدیرعامل خانه هنرمندان عنوان کرد که در هنرهای نمایشی ما نشانی از هویت اسلامی و شیعی دیده نمی‌شود؛ تئاتر قبل و بعد از انقلاب اسلامی روند خود را طی کرده است و تنها تغییری که ایجاد شده ممیزی‌ها و حجاب بانوان روی صحنه‌های نمایشی است. مهمترین دلیل این اتفاق نیز این بوده است که زیربنای فکری برای تئاتر بعد از انقلاب صورت نگرفته است که این جمله با واکنش علی منتظری مدیر اسبق مرکز هنرهای نمایشی مواجه شد.

 علی منتظری خطاب به سرسنگی این طور گفت که اگر انقلاب نشده بود قطعا پدر و مادر شما اجازه تحصیل و ورود به تئاتر را به شما نمی‌داد زیرا قبل از انقلاب تئاتر در نزد خانواده‌ها به عنوان رقاصی و غیره دیده می‌شد، حتی بعد از انقلاب نیز این سؤال مطرح بود که آیا ضرورت دارد که تئاتر عمومی شود زیرا تئاتر قبل از انقلاب برای بخش خاصی به نمایش در می‌آمد. اگر انقلاب نشده بود مطمئنم که افرادی مثل شما نمی‌توانست در تئاتر تحصیل کند. 

در ادامه قادر آشنا رئیس مرکز هنرهای نمایشی نسبت به سخنان این مدیر فرهنگی واکنش نشان داد و در گفت‌و‌گو با خبرنگار تئاتر فارس در خصوص اینکه انقلاب اسلامی هیچ تاثیری روی تئاتر نداشته است و استفاده او از تریبون رسانه برای فعالیت‌های انتخاباتی به وسیله تئاتر، گفت: از ورود به مدیریت تئاتر کشور همواره گفته‌ام که کسانی که کار سیاسی می‌کنند و به دنبال جریان‌های سیاسی و ارتقاء هستند، دست از سر تئاتر بردارند و تئاتر را وارد عرصه سیاسی نکنند. تئاتر یک هنر فرهنگی، یک کار فکری و مبنایی است. هنر را با سیاست قاطی و سیاست‌زده نکنند؛ بگذارند کارهایی که در سیاست انجام می‌دهیم به یک سر منزل برسد در نهایت اگر چیزی ماند به سراغ تئاتر بیاییم.

*سیاست هنرمند را دل‌مرده می‌کند/ افرادی که به فکر ارتقا هستند، دست از سر تئاتر بردارند

وی ادامه داد: تئاتر به این اندازه ظرفیت ندارد که بخواهیم از بدن نحیفش نبردبانی درست شود و کسانی بالا بروند. بارها گفتم، باز هم تکرار می‌کنم و روی حرف هم به جد ایستادم، هنرمندان اگر سیاسی شد با چرخش یک دولت طیفی از آنها و بخشی از تفکرات کنار می‌روند. کسانی که خالق فکر و اندیشه هستند با ورود به سیاست دچار سیاست‌زدگی و دل مردگی می‌شوند. بنابراین راه‌های دیگری برای قهرمان شدن آدم‌ها وجود دارد. هیچ نیازی نیست بیایند و روی بدن تئاتر پا بگذارند. چون در آستانه انتخابات هستیم این نکته را توصیه می‌کنم، هر کسی کار خود را انجام دهد، اگر همه چیز را با هم قاطی کنیم جامعه آسیب می‌بیند.

رئیس مرکز هنرهای نمایشی خطاب به افراد سودجو بیان داشت:‌ اگر اصرار بر این است که پا بر روی بدن نحیف تئاتر بگذارند و دیگر چاره‌ای هم نیست، حداقل دست از سر انقلاب بردارند. دیگر نگویند انقلاب هیچ کاری برای تئاتر نکرده است. اصلا این حرف به علم و تئاتر ظلم است. یعنی چی؟ ما چند نیروی تئاتر قبل از انقلاب داشتیم و حالا چقدر داریم؟ ما الان ادعایمان این است و خود این دوستان که مسئولیت داشتند، گفتند که تئاتر دارای خانواده 100هزار نفری است. بد نیست تئاتر را قبل از انقلاب با زمان فعلی ارزیابی کنیم، ببینیم رشد این جمعیت فرهنگی همان مقدار است؟ متونی که نوشته شد، دانشگاه‌هایی که ایجاد شدند، تاسیس آموزشگاه‌های تئاتری.

* «تئاتر قبل و بعد انقلاب هیچ تغییری نکرده است» قیاس مع‌الفارق است/ افراد منکر تاثیرات انقلاب بر تئاتر به واسطه همین انقلاب بورسیه تحصیل در خارج از کشور دریافت کردند

وی ادامه داد: قبل از انقلاب چند سالن تئاتری داشتیم؟ الان در تمام شهرستان‌ها بدون استثنا سالن داریم، هر چند سالن مخصوص تئاتر کم داریم. ما در حال حاضر روزانه میانگین 90 اجرای عمومی تئاتر را در سراسر کشور داریم، در فروردین ماه امسال در 5 استان 1392 اجرای تئاتر خیابانی داشتیم. من نمی‌فهمم اینکه بیان می‌شود «تئاتر قبل و بعد انقلاب هیچ تغییری نکرده است». اصلا این چه نوع قیاسی است، به نظر من قیاس مع‌الفارق است.

مدیر تئاتر ایران با بیان اینکه افرادی که منکر تاثیر انقلاب بر تئاتر هستند به واسطه همین انقلاب بورسیه تحصیل در خارج از کشور دریافت کردند و‌ تصریح کرد: ایران در حوزه علم پیشرفت کرده و در دنیا مطرح است، مگر حوزه فرهنگ و تئاتر ما بخشی از علم ما نیست. زمانی که در سی‌و‌یکمین جشنواره تئاتر فجر از 130 متن، 125 متن ایرانی است، به معنای رشد و پیشرفت است که محصول افراد جوان و دانشگاهی است، بعد افرادی این حرف‌ها را می‌زنند که از همین نظام جمهوری اسلامی بورس تحصیل خارج از کشور را گرفته‌اند و در همین نظام دبیر جشنواره تئاتر فجر بودن، مسئول فرهنگی و استاد دانشگاه بودن که همه اینها از طریق نظام جمهوری اسلامی بوده است.

*می‌گویند تاثیر انقلاب بروی تئاتر فقط حجاب بوده است/ معتقدم تئاتر کشور ما انقلابی است

آشنا افزود: اشکال ندارد، در دولت اشکال است، گفته شود اما دست از سر نظام جمهوری اسلامی بردارند. افرادی به واسطه نظام جمهوری اسلامی بورس خارج از کشور می‌گیرند سپس دبیر جشنواره و استاد دانشگاه شوند بعد بیایند بگویند تئاتر قبل و بعد انقلاب هیچ فرقی نکرده است، قیاس دیگر که وجود دارد این است که می‌گویند تأثیر انقلاب روی تئاتر فقط حجاب است، در ادامه به گونه‌ای رفتار کنیم که حجاب یک پدیده زشت تلقی شود و لحن به گونه‌ای باشد که تاثیر انقلاب تنها حجاب است.

مدیرکل هنرهای نمایشی حجاب را یک مقوله جدی و دینی در کشور  تلقی کرد و گفت: حجاب متانت، پاک‌دامنی است، نه فقط این نیست من معتقدم تئاتر کشور ما، تئاتر انقلابی است و الان در راستای انقلاب اسلامی حرکت می‌کند البته اشکالاتی وجود دارد و باید برطرف شود اما همین اشکلات در حوزه علوم انسانی نیز وجود داشته و الان هم دارد، تئاتر هم بخشی از آن. در حوزه علوم سیاسی، حقوق، روانشناسی هم این ایرادات را داریم؛ در حوزه نمایشنامه‌نویسی هم داریم مگر غیر از این است. دروسی که در حوزه علوم سیاسی می‌خوانیم عموما وارداتی و مبل‌های فکری غربی است که به آن می‌پردازیم.

وی منکر تاثیرات انقلاب را بر روی تئاتر را ظلم دانست و بیان داشت: بنابراین تئاتر هم همانند دیگر علوم است اما در مسیر تبدیل شدن به هویت و فرهنگی ایرانی و در مسیر انقلاب اسلامی است. این توهین به هنرمندان تئاتر است که فعالیت می‌کنند، بله با آرمان‌های انقلابی اسلامی فاصله داریم، در حوزه علوم اسلامی کلا فاصله داریم. همه در حال تلاش هستیم اما این تلاش لاک‌پشتی است؛ اینکه بگوییم فقط فرق تئاتر قبل و بعد از انقلاب یک مورد آن هم حجاب است، ظلم است؛ دوستان بچرخند در بین سالن و اهالی تئاتر ببینند؛ در چند سفر با بچه‌های تئاتری به خارج از کشور رفتم، مهر نمازشان در جیبشان بود.

* دوستان دبیر جشنواره بودند و جشنواره‌ها را اشکال‌دار می‌دانند

آشنا در ادامه به تعدد جشنواره‌ها اشاره کرد و خاطرنشان کرد: نکته بعدی تعدد جشنواره‌های تئاتری است؛ بله ما باید تلاش کنیم از جشنواره‌زدگی جلوگیری کنیم و همه چیز برگزاری جشنواره نشود تا در نهایت به بیلان کاری مدیران تبدیل شود. اما باید این را قبول کنیم که جشنواره‌ محلی برای تبادل اندیشه‌ها و کسب تجربه است. اگر جشنواره‌ها بد هستند پس چرا دوستان مسئولیت گرفتند. سؤال من اینجاست، چرا همان زمان که دوستان دبیر جشنواره بودند، عنوان نشد که جشنواره‌ها اشکال دارند. نباید ایرادات را متوجه دیگران کرد.

* دوستان با بیان «تئاتر قبل و بعد انقلاب هیچ تغییری نکرده است» زحمات انقلاب را زیر سوال می‌برند/ مدیران نمی‌توانند فرافکنی کنند

رئیس مرکز هنرهای نمایشی تصریح کرد: شما وقتی می‌آیید و می‌گویید که قبل و بعد از انقلاب هیچ اتفاقی در تئاتر نیفتاده، زحمات جمهوری اسلامی را زیر سؤال می‌برید، بعد می‌گویید فقط مثلا فقط تنها تاثیر حجاب بوده است سپس می‌گویید تئاتر در شأن انقلاب اسلامی نیست. این جملات با یکدیگر تناقص و تضاد دارند. آدم‌هایی که در همه رده‌ها نیز مسئولیت داشتند نمی‌توانند فرافکنی و رفع مسئولیت کنند تا به حال حدود پنج، شش مرتبه این مدل مصاحبه‌ها صورت گرفته، چون بخشی از آنها به من برمی‌گشت جواب ندادم، واقعا اگر کسی 100 بار هم علیه من مصاحبه کند جواب نخواهم داد. واکنشی نشان نمی‌دهم زیرا من خودم را سرباز نظام جمهوری اسلامی می‌دانم و هر کجا خدمتی از دست بنده برآید، باید انجام دهم، باید پاسخگو باشم و هیچ منتی هم نخواهم گذاشت. شأن و اعتباری اگر ما داریم از انقلاب اسلامی و این کشور گرفتیم. اعتبار قادر آشنا منهای ایران هیچ است و به خاطر اینکه اعتبارم را از جای دیگر گرفتم بنابراین آن دوست را واگذار می‌کنم و پاسخش را نمی‌دهم.

* در مقابل کسانی که در مورد انقلاب صحبت کنند، سکوت نمی‌کنم

وی با بیان اینکه بر علیه‌مان صحبت کردند مدارا کردم اما وقتی در خصوص انقلاب حرف زدنند، سکوت نمی‌کنم،‌ گفت: گاهی صحبتی را می‌کنیم از باب مدیر تئاتر به معنی شخصی ما نیست، چندین بار مسائلی گفته شد، سکوت کردیم، گفتیم با این رفتار مدارا کنیم. منتها زمانی که موضوع به انقلاب و تئاتر برمی‌گردد دیگر نمی‌توان مدارا کرد. ما داریم تلاش می‌کنیم برای کمیسیون فرهنگی و نمایندگان مجلس تئاتر و جایگاه آن را در جامعه روشن کنیم اما ناگهان مصاحبه‌ای منتشر می‌شود از یک مدیر که تئاتر قبل و بعد از انقلاب هیچ تغییری نکرده است. مگر قبل از انقلاب تئاتری که اجرا می‌شد در شأن مردم ایران بود، در آن زمان مشکلات زیادی وجود داشت.

* مدیری در جلسه خصوصی برخی هنرمندان را مغایر با نظام خواند؛ حال از آنها دعوت به فعالیت کرده است

آشنا صداقت را به مدیران توصیه کرد و اظهارداشت: یقین دارم صداقت، یک رنگی باعث می‌شود، مردم مطالب دورو را بشناسند. در آستانه انتخابات هستیم و باید روند آرام تئاتر را ادامه دهیم. سالن‌ها اجراهای خود را ادامه می‌دهند، شهرستان‌ها فعال هستند، شهرداری‌ها، سپاه و ... پای کار هستند. جالب است بدانید سپاه به تئاتر روی آورد و فعالیت می‌کند. ما اگر در جلسات خصوصی‌مان مسائلی را مطرح می‌کنیم باید همان حرف‌ها را نیز در عموم بیان کنیم به غیر مسائل محرمانه؛ این طور نباشد در جلسه بگوییم که فلان هنرمند و نوع کارش مشکل دارد و طرز تفکرشان با انقلاب و نظام مغایر است بعد در فضای عمومی بگوییم ما این هنرمندان را دعوت کردیم برای اینکه فعالیت کنند، این حرف‌ها با یکدیگر نمی‌خوانند و این تعارضات خوب نیست.

وی در پایان خاطرنشان کرد: یکی از بزرگترین آفت‌های جامعه ما نفاق است، اگر نفاق وارد فرهنگ شود، هویدا ترور روشن‌تر می‌شود. چون تئاتر بیان کننده اشکالات است حال خودش دچار این مشکل شوند در آن زمان ببینید چه معضلاتی در جامعه ایجاد می‌شود. باید تلاش کنیم صداقت، امید را در بین مردم تقویت کنیم.