اگر در گذشته آگهی‌‏های خرید و فروش کلیه را بر روی برخی دیوارها یا باجه‌‏های تلفن می‌‏دیدیم و گاهی در برخی سریالهای فانتزی فروش کلیه از سوی یکی از اعضای خانواده دلمان را ریش می‌کرد، حالا دیگر حتی از دیدن دلالان کلیه در خیابان هم متعجب نمی‌‏شویم.

کافی است چند ساعتی مقابل یکی از بیمارستان‌‏ها بمانیم یا از خیابانی معروف به این عنوان چند بار بالا و پایین رویم تا فروشندگان و دلالان کلیه به سراغمان بیایند و پیشنهادهایشان را بدهند.

نزدیکی‌های میدان ولی عصر در خیابانی که انجمن حمایت از بیماران کلیه همه، کسانی که به دنبال کلیه هستند و از درد نداشتن آن رنج می‌برند، می‌شناسند.

این خیابان برای بیماران کلیوی و بارها به آنجا رفته‌اند و از روی آگهی‌های نصب شده بر روی دیوار با فروشندگان تماس گرفته‌اند و بر سر قیمت پایین تر بحث کرده‌اند.

این خیابان تبدیل به پاتوق حرفه‌‏ای‌‏های خرید و فروش کلیه شده و محل مناسبی شده برای معاملات این‌‏چنینی. وارد این خیابان که بشوی تا چشم کار می‌کند آگهی هایی است با این مضمون: «کلیه فروشی‌+Aفوری زیر قیمت۲۱ ساله سالم ۰۹۳۸...» «کلیه فروشی -ABسالم ورزشکار ۰۹۳۶..،کلیه o+ سن ۳۳ سال قیمت توافقی و....»

اگر مجبور نبودم کلیه‌ام را نمی فروختم
جعفر.م جوان ۳۵ ساله‌ای است که به دلیل بیکاری حاضر شده تا کلیه‌اش را به قیمت ۲۰ میلیون تومان بفروشد.وی که به سختی اعتماد می‌کند، تا سخن بگوید، می‌گوید اگر مجبور نبودم کلیه‌ام را نمی‌فروختم.

او ادامه می دهد: به تازگی ازدواج کرده‌ام اما به دلیل نا بسامانی وضع بازار کار دوزندگی را رها کردم چرا که درآمد ناچیزی داشت.خیلی تلاش کردم تا وام بانکی تهیه کنم و با آن یک ماشین بخرم و مسافرکشی کنم اما نشد.الان یکسال است که بیکارم و خانواده‌ام در معرض فروپاشی است.به همین دلیل تنها راه چاره را فروش کلیه‌ام دیده ام.

به او می‌گویم آیا قیمتی که پیشنهاد می‌دهد خریدار دارد یا خیر، می‌گوید دلالان کلیه از این بیشتر هم به من قیمت داده‌اند اما من فقط به دنبال رفع مشکلم هستم و پول بیشتری نمی‌خواهم.

تورم است انتظار ندارید که کلیه‌ام را حراج کنم
با برخی شماره‌های آگهی‌های نصب شده بر دیوار به صورت تصادفی تماس می‌گیرم. در تماس با بیشتر این فروشندگان بیکاری، نیاز به پول، پرداخت مهریه ، هزینه تحصیل و حتی ازدواج از علل فروش کلیه عنوان شد.

جالب اینکه قیمتها هم تنوع بسیاری دارد اگر به قیمتهای ۲۰ تا ۳۰ میلیونی فروش کلیه معترض شوی می‌ گویند. تورم است همه چیز گران شده توقع ندارید که این عضو حیاتی را ارزان حراج کنیم.

در سالهای نه چندان دور پیوند و اهدای کلیه از سوی افراد آشنا،خانواده یا خیرین انجام می‌‏شد اما امروزه سوداگری، فشارهای اقتصادی و نبود سیستم مراقبتی قوی سبب شده تا بازار خرید و فروش کلیه داغ شود و با افزایش روزافزون بیماران کلیوی، پای دلالان نیز به این عرصه باز شود.

رقم هدیه اهدای کلیه مربوط به ۱۰ سال پیش است
حسن امامی رضوی، معاون درمان وزارت بهداشت در این زمینه افزود: سیاست اصلی ما در بحث پیوند کلیه گسترش پیوند از مرگ مغزی است که هم اکنون به عدد ۵۰ درصد اهدا از مرگ مغزی نزدیک شده‌ایم و باید آن را به ۸۰ درصد افزایش دهیم.

وی ادامه می دهد: اما در بحث پیوند از زنده دولت سیاست درستی را در نظر گرفت و هدیه‌ای را تصویب کرد که متأسفانه عدد آن مناسب نیست و نقش نامناسبی را برای اهداکنندگان ایجاد کرده که ما نیز از آن ناراضی هستیم.

معاون درمان وزارت بهداشت با بیان اینکه به دنبال اصلاح رقم هدیه به اهداکنندگان کلیه هستیم می‌افزاید: با تنظیم بخشنامه و ابلاغ سیاست‌ها و برنامه‌ریزی جدید باید این برنامه اصلاح شود.

امامی رضوی می‌گوید: آنچه که از طرف بنیاد امور بیماران خاص و انجمن حمایت از بیماران کلیوی به بیماران پرداخت می‌شود یک میلیون تومان است اما این رقم مربوط به ۱۰ سال گذشته است و دیگر کارایی ندارد.

وی ادامه می‌دهد: قبول داریم که این رقم ناچیز است اما باید به سمت پیوند از جسد برویم چرا که در این شرایط اهداف انسانی کمتر مطرح است و باید کاری کنیم تا اهداف انسانی پررنگ‌تر شود و هم اهداکننده و هم گیرنده کلیه از حقوق معنوی و مادی برخوردار شده و دست دلالان کلیه کوتاه شود.

از طرفی هر سال حدود ۲۰ درصد به تعداد بیماران دیالیزی در کشور اضافه می‌شود و اگر گران شدن هزینه پیوند کلیه را نیز به آن اضافه کنیم بازار سیاه و غیرقانونی خرید و فروش کلیه برای دلالان و سودجویان داغ‌تر هم می شود.

این در حالی است که قیمت کلیه را اغلب، اهدا کنندگان تعیین می کنند.چرا که با توجه به نیاز بیمار دیالیزی برای پیوند، شرایط به گونه‌ای رقم می‌خورد که قیمت کلیه سقفی نداشته باشد و این شرایط تا آنجا پیش رفته که حتی اهداکنندگانی بوده‌اند که برای خرید یک کلیه حاضر شده‌اند یک واحد مسکونی به فروشنده بدهند. در نتیجه بیماران نیازمند پیوند کلیه چشم انتظار افرادی هستند که در فروش کلیه خود انصاف بیشتری دارند.

مصطفی قاسمی، رئیس انجمن حمایت از بیماران کلیوی در این زمینه می‌گوید: با توجه به نرخ تورم بانک مرکزی و سال‌های پس از انقلاب تحقیق دانشگاهی را انجام دادیم تا بر اساس آن قیمت واقعی اهدای کلیه را تعیین کنیم.

قیمت اهدای رسمی کلیه ۲ میلیون تومان گران شد
وی ادامه می‌دهد: در این زمینه بازار منفی کاذب وجود دارد و اگر بخواهیم روند رو به رشد داشته باشیم دو راه بیشتر نداریم یا روند سابق را دنبال کنیم و هر کس که می‌خواهد کلیه اهدا کند از مسئولان درمانگاه مجوز گرفته و به انجمن مراجعه کند یا اینکه بر اساس تحقیق انجام شده مبلغ کلیه را بالا ببریم.

قاسمی می‌افزاید: در سال گذشته مبلغ اهدای کلیه ۷ میلیون تومان بود که با توجه به افزایش هزینه آزمایشهای ضروری آن، این مبلغ را به ۹ میلیون افزایش دادیم این در حالی است که بسیاری از اهداکنندگان به دلیل زمانبر بودن آزمایشها و هزینه‌های اضافی به صورت رسمی اقدام با اهدای کلیه نمی‌کردند.

رئیس انجمن حمایت از بیماران کلیوی می‌گوید: بنابراین افرادی که آزمایشهای خود را انجام داده و داوطلب اهدای کلیه هستند می‌توانند با مدارک به انجمن مراجعه کنند و ۹ میلیون تومان پاداش بگیرند.

وی ادامه می‌دهد: ۷۰۰ هزار تا یک میلیون تومان هزینه آزمایشهای اهدای کلیه است که اکثر افراد نمی‌توانند آن را پرداخت کنند و در همان ابتدا از ادامه اهدا باز می‌مانند بنابراین برای رفع این مشکل تمام هزینه‌ها را سرجمع کردیم.

حراج ۴۰ میلیون تومانی کلیه
قاسمی با بیان اینکه هزینه آزمایشهای گرانقیمت باعث می‌شد تا از هر ۱۰ نفر ۸ نفر نتوانند هزینه‌ آزمایشها را تأمین کنند، ادامه می‌دهد: نرخ اهدای کلیه در بازار غیر رسمی بسیار متفاوت است گاهی حتی افرادی را دیده‌ایم که تا ۴۰ میلیون تومان نیز کلیه خود را حراج کرده‌اند.

وی ادامه می‌دهد: برخی اهداکنندگان کلیه به دلیل اینکه هزینه آزمایش را نداشته‌اند و نیاز فوری به پول آن داشته‌اند خارج از انجمن اقدام کرده‌اند تا هزینه این آزمایشها برعهده گیرنده باشد.

رئیس انجمن حمایت از بیماران کلیوی می‌افزاید: مبالغ اضافه در این بازار وجود دارد و هرکس به دلخواه خود مبلغی را تعیین می‌کند حتی من با یکی از فروشندگان کلیه تماس گرفتم و اعلام کردم که قیمت پیشنهادی بسیار بالا است که وی در جواب می‌گوید :«من این قدر احتیاج دارم دیگران هرچقدر می‌خواهند بگویند.»

قاسمی در مورد هدیه ایثار نیز می‌گوید: از ریاست جمهوری چندین بار تقاضا کرده‌ایم تا هدیه یک میلیون تومانی ایثار را که حدود ۲۰ سال پیش تعیین شد افزایش دهد.

وی می‌افزاید: اگر نرخ تورم را محاسبه کنیم این یک میلیون تومان هیچ پولی برای بیمار نیست و بیمار مجبور است هزینه‌های اضافی را خود به گردن بگیرد. اگر به جای این یک میلیون تومان سالانه این رقم افزایش می‌یافت یا بر مبنای نرخ تورم و به صورت اهدای سکه در نظر گرفته می‌شد هم‌اکنون تا حدی این بازار دلالی را کنترل می‌کرد.

شاید در پشت این قضایا اراده‌ای وجود دارد
قاسمی ادامه می‌دهد: این موضوع را حتی با مجلس نیز در میان گذاشته‌ایم اما پس از ۳ سال که از قول آنها می‌گذرد هنوز به نتیجه مثبتی نرسیده‌ایم و در نتیجه انجمن حمایت از بیماران کلیوی به فکر سروسامان دادن به اهداکنندگانی است که با بن‌بست مواجه شدند.

رئیس انجمن حمایت از بیماران کلیوی در پاسخ به اینکه آیا این یک میلیون تومان به موقع پرداخت می‌شود، می‌گوید: سال گذشته هدیه ایثار پرداخت شد اما همیشه با تأخیر سه ماهه همراه است. به نظر می‌رسد مشکلات پیش‌رو به دلیل مشکلات مدیریتی باشد چرا که نباید رفع این مشکل آن قدرها سخت باشد این همه هزینه متفرقه وجود دارد و تأمین هدیه ایثار کار سختی نیست.

قاسمی می‌افزاید: عدم هماهنگی بین مراکز تصمیم‌گیرنده که تعداد آنها کم است از دیگر دلایل مشکلات این حوزه است اما شاید در پشت این قضایا اراده‌ای وجود دارد که نمی‌خواهد مشکلات حل شود.