جشن بزرگ "درخت دوستی" در حالی شب گذشته با شعار دوستی و مودت میان هنرمندان برگزار شد که برخی شواهد و قرائن، اهداف ظاهری این مراسم را با ابهاماتی مواجه کرده‌است.

مهر:"ورود ناگهانی مشایی به جشن هنرمندان ایران" این تیتری بود که برخی رسانه‌ها برای انتشار گزارش مشروح جشن "درخت دوستی" برگزیدند. تیتری که البته بهترین توصیف برای کیفیت ورود اسفندیار رحیم‌مشایی به سالن اجلاس سران، آن هم در میانه اجرای موسیقی توسط سالار عقیلی بود. اگرچه ظواهر امر نشان از حضور ناگهانی و سرزده رئیس دفتر رئیس جمهور در جشن بزرگ هنرمندان داشت اما با مروری بر کیفیت برگزاری جشن و نیز توجه به فهرست میزبانان اصلی مراسم، شاید دیگر نتوان با قطعیت درباره ناگهانی بودن این حضور سخن گفت.
جشن "درخت دوستی" چرا برگزار شد؟
روزهای پایانی بهمن بود که جشن "درخت دوستی" با ارسال پیامک‌هایی حاوی گفت‌وگو با هنرمندان درباره لزوم مهر و محبت در دنیای هنر، به اهالی رسانه معرفی شد. پیامک‌هایی که هیچ نشانی از ماهیت این جشن نداشت و تنها حاوی جملاتی درباره لزوم محبت و دوستی در میان هنرمندان بود.
با برگزاری نشست رسانه‌ای و نیز انتخاب روز درختکاری برای برگزاری جشن‌ تا حدودی ماهیت آن نمایان شد اما جالب اینکه در روز برگزاری جشن مجید اخشابی به‌عنوان دبیر، درباره انگیزه برگزاری این جشن تنها به این جملات بسنده کرد: "متاسفانه جدا از برگزاری جشنواره‌ها و مراسم‌های خیلی کوچک و همچنین هنگام از دست دادن یکی از اهالی هنر، هنرمندان دیگر بهانه‌ای برای با هم نشستن نداشتند به همین علت ما تصمیم به برگزاری چنین جشنی در روز درخت کاری گرفتیم تا تنها شادی، بهانه با هم نشستن و با هم بودن هنرمندان باشد."
بیایید کمی خوش‌بین باشیم و بپذیریم برگزاری جشنی با این مختصات و تبلیغات گسترده تنها به بهانه "دورهم نشینی" اهالی فرهنگ و هنر در روز درختکاری بوده‌است اما بد نیست مروری بر منابع تأمین هزینه میلیاردی این "دورهم نشینی" داشته باشیم.
میربانی جشن "درخت دوستی" برعهده که بود؟
ترکیب حامیان مالی یا همان اسپانسرهای برگزاری یک مراسم از مهمترین شاخصه‌ها برای قضاوت درباره خاستگاه اصلی آن مراسم است. جشن "درخت دوستی" هم از این قاعده مستثنی نیست. به استناد سایت رسمی این رویداد حامیان مالی برگزاری این جشن عبارتند از؛ سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور، کانون جهانگردی و اتومبیلرانی جمهوری اسلامی ایران، شرکت خدمات مسافرتی و جهانگردی ستاره مس ایرانیان و ماهنامه فرهنگی و اجتماعی زیر و بم.
در فضای رسانه‌ای از میان این حامیان سهم ماهنامه زیر و بم به صاحب‌امتیازی مجید اخشابی که هم دبیری جشن را برعهده داشت و هم از اهالی هنر محسوب می‌شد بیش از سایرین بود. سهمی که طبیعتاً نسبت معکوسی با درصد مشارکت مالی در برگزاری این جشن داشته‌است.
سه حامی دیگر اما داستان متفاوتی دارند. به‌غیر از سازمان میراث فرهنگی که با کمی اغماض می‌توان حمایت از هنرمندان را در راستای اهداف سازمانی آن گنجاند، دو حامی دیگر اساسا هیچ نسبتی با دنیای فرهنگ و هنر ندارند. این سه نهاد اما حلقه اتصال دیگری دارند که احتمالاً بی‌ارتباط با "حضور ناگهانی" مورد اشاره در ابتدای این گزارش نیست.
محمدشریف ملک‌زاده، نعمت‌الله پوستین‌دوز و مجید ابوالفتحی سه فردی هستند که در صورت مواجهه بی‌مقدمه با نام‌شان در فضای خبری، احتمالاً "فرهنگ و هنر" آخرین گزینه‌ای است که درباره دغدغه‌هایشان به ذهن خطور می‌کند. چهره‌های ثابت اخبار حاشیه‌ای پیرامون "جریان خاص" در یکی دو سال اخیر که اگرچه بارها تغییر پست و مقام را تجربه کرده‌اند اما هیچگاه مسیرشان از جغرافیای فرهنگ و هنر عبور نکرده بود.
پوستین‌دوز، ملک‌زاده و ابوالفتحی
حال یکی در مقام رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، یکی به‌عنوان مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران (که شرکت خدمات مسافرتی و جهانگردی ستاره مس ایرانیان از زیر مجموعه‌های آن است) و دیگری در مقام مدیرعامل کانون جهانگری و اتومبیلرانی جمهوری اسلامی ایران حامی مالی برگزاری جشنی برای "دورهم نشینی" هنرمندان شده‌اند!
خروجی جشن "درخت دوستی" چه بود؟
در میان اخبار و گزارش‌های منتشر شده از جشن شب گذشته نکته‌ای قابل توجه است. اگر بپذیریم حضور اسفندیار رحیم‌مشایی در این جشن ناگهانی و بدون برنامه‌ریزی قبلی بوده‌، امروز کدام جنبه از جشن قرار بود در فضای رسانه‌ای بازتاب یابد؟
ترکیب مهمانان حاضر در این مراسم به غیر از چند هنرمند پیشکسوت از حوزه‌های مختلف هنری، هیچ نشانی از گردهم‌آیی بزرگ هنرمندان نداشت. حضور این بزرگواران و اهدا جوایز به آن‌ها هم نه سروشکل تقدیر داشت و نه به بزرگداشت می‌مانست. گویی مجری برنامه از میان حاضران بزرگان و پیشکسوتان را روی سن دعوت می‌کرد تا دقایقی با ایشان گپ زده و با اهدا جوایز عجیبی همچون "گواهینامه بین‌المللی کانون اتومبیلرانی"(!) آن‌ها را به سمت صندلی‌هایشان بدرقه کند. همه این برنامه‌ها گویی صورتی کاملاً حاشیه‌ای داشت.
کماینکه ستاد خبری جشن هم در گزارش برگزاری این مراسم تأکید کرده‌است: "اجرای دلچسب موسیقی سنتی با حضور سالار عقیلی و گروهش،‌ سرنا و دهل نوازی در استقبال از بهار، اجرای حرکات موزون سنتی اقوام، رونمایی از تمبر یادبود هنرمندان برجسته ایران و تمبر یادبود جشن درخت دوستی و... از بخش‌های حاشیه‌ای این مراسم بود." اگر تمام این برنامه‌های حاشیه‌های جشن بوده‌است پس متن جشن چه بود؟ ستاد خبری "درخت دوستی" در ادامه گزارش خود به‌این سوال هم پاسخ داده‌است: "در انتهای مراسم حضور ناگهانی آقای اسفندیار رحیم مشائی رییس دفتر رییس جمهور و سخنان ایشان در ستایش از مقام هنرمند و ایران قابل توجه بود."
جشن "درخت دوستی" برگزار شد و مروری کوتاه بر اخبار و گزارش‌ها موید این واقعیت است که تنها خروجی قابل توجه آن سخنان و موضع‌گیری‌های رئیس دفتر رئیس جمهور بوده‌است. سخنانی که مانند دیگر موضع‌گیری‌های این روزهای پاستورنشینان محور اصلی آن "استقبال از بهار" بود. پس از همایش "وحدت و انسجام ملی جوانان ایران اسلامی در بندرعباس" و جشن "درخت دوستی" برنامه بعدی در فهرست اولویت‌های مدیران میراث و گردشگری برای یادآوری فرارسیدن "بهار" چه خواهد بود؟