در طلاق توافقی به‌دلیل توافق زوجین، نیازی به مراجعه به داوری نیست و روند ساده‌تری دارد. به این‌صورت که، ابتدا زوجین باید در سامانه تصمیم طلاق ثبت‌نام کرده و نوبت مشاوره بگیرند. سپس در جلسات مشاوره خانواده شرکت کنند و در صورت عدم انصراف از طلاق، گواهی مربوطه را دریافت کنند.

برخلاف سایر انواع طلاق، طلاق توافقی در قانون حمایت از خانواده 1391 شرایط و قوانین خاصی دارد. در حالی‌که در سایر طلاق‌ها، مانند طلاق از طرف زن یا مرد، مراجعه به داوری الزامی است، در طلاق توافقی به‌دلیل توافق زوجین، نیازی به این مرحله نیست و روند ساده‌تری دارد. به این‌صورت که، ابتدا زوجین باید در سامانه تصمیم طلاق ثبت‌نام کرده و نوبت مشاوره بگیرند. سپس در جلسات مشاوره خانواده شرکت کنند و در صورت عدم انصراف از طلاق، گواهی مربوطه را دریافت کنند.

بعد از آن، دادخواست طلاق توافقی را در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت کنند. در ادامه نیز، دادگاه با بررسی پرونده و توافقات زوجین، رای طلاق توافقی یا گواهی عدم امکان سازش را صادر می‌کند. در نهایت، زوجین با مراجعه به دفترخانه طلاق، صیغه طلاق را جاری و ثبت می‌کنند.

در ادامه به بررسی این موضوع که برای طلاق توافقی کجا باید رفت، خواهیم پرداخت.

فرآیند طلاق توافقی

بر اساس قانون حمایت از خانواده مصوب سال 1391، طلاق توافقی برخلاف دیگر انواع طلاق، از شرایط و قوانین خاصی پیروی می‌کند که آن را متمایز می‌سازد. در سایر موارد طلاق، مانند طلاق به درخواست زن یا مرد، طرفین باید به داوری مراجعه کنند و دادگاه پس از بررسی نظرات داوران، تصمیم نهایی را اتخاذ می‌کند. اما در طلاق توافقی، به‌دلیل توافق قبلی زوجین، نیاز به ارجاع به داوری وجود ندارد و فرآیند آن به‌شکل ساده‌تری انجام می‌شود.

در این بخش مراحل طلاق توافقی را بیان خواهیم کرد:

مراجعه به مراکز مشاوره خانواده بهزیستی

بر اساس اعلام رسمی دادگستری استان تهران، از آذر ۱۳۹۷ به بعد، برای ثبت دادخواست طلاق توافقی در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، ارائه گواهی عدم انصراف از طلاق الزامی است. این گواهی توسط مراکز مشاوره خانواده تحت نظر سازمان بهزیستی صادر می‌شود و نشان می‌دهد که زوجین پس از طی مراحل مشاوره، همچنان بر تصمیم خود برای طلاق توافقی پابرجا هستند.

همچنین، برای دریافت این گواهی، زوجین باید در سامانه تصمیم طلاق ثبت‌نام کرده و روز، ساعت و مرکز مشاوره مورد نظر خود را انتخاب کنند. علاوه‌بر این، حضور زوجین در جلسات مشاوره الزامی است و عدم حضور آن‌ها می‌تواند عواقبی داشته باشد؛ از جمله اینکه ممکن است گواهی عدم انصراف از طلاق صادر نشود و در نتیجه، روند طلاق توافقی با مشکل مواجه شود. 

ثبت دادخواست طلاق توافقی در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

به‌طور کلی، روند درخواست برای طلاق توافقی مشابه سایر انواع طلاق است، به این معنا که مستلزم ثبت دادخواست از طریق دفاتر خدمات قضایی و پرداخت هزینه دادرسی مربوطه است. زوجین یا وکیل آن‌ها پس از اتمام مراحل مشاوره و اخذ گواهی عدم انصراف از طلاق، باید با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواست طلاق توافقی خود را ثبت کنند. سپس، دادخواست شما به دادگاه مربوطه ارسال و به یکی از شعب دادگاه ارجاع خواهد شد. 

البته، برای ثبت دادخواست طلاق توافقی، ارائه مدارک هویتی زوجین از جمله شناسنامه و کارت ملی به‌همراه سند ازدواج الزامی است. علاوه‌بر این، با توجه به شرایط زوجه، مدارک دیگری نیز مورد نیاز است. در صورتی‌که زوجه باکره باشد، ارائه گواهی سلامت الزامی است. این گواهی توسط پزشک متخصص زنان و زایمان صادر شده و بکارت زوجه را تأیید می‌کند. همچنین، هدف از ارائه این گواهی، ثبت دقیق وضعیت زوجه در زمان طلاق و جلوگیری از هرگونه ابهام در آینده است.

در غیر این‌صورت، یعنی اگر زوجه باکره نباشد، ارائه گواهی عدم بارداری به‌همراه گواهی عدم امکان سازش ضروری است. گواهی عدم بارداری نیز توسط پزشک متخصص زنان و زایمان صادر شده و عدم بارداری زوجه را در زمان طلاق تأیید می‌کند. این گواهی نیز به منظور ثبت دقیق وضعیت زوجه و جلوگیری از هرگونه مشکل احتمالی در آینده صادر می‌شود. 

با این وجود، درخواست طلاق توافقی با سایر طلاق‌ها تفاوت‌هایی دارد. تا زمانی‌که زوجین گواهی عدم انصراف از طلاق را از مراکز مشاوره بهزیستی نگیرند، دادخواست آن‌ها ثبت و به دادگاه ارجاع نمی‌شود. همچنین، در طلاق توافقی، زوجین یا وکلایشان باید در دفتر خدمات قضایی حضور داشته و دادخواست را امضا کنند.

حضور در جلسه رسیدگی و صدور رای طلاق توافقی

پس از ارجاع پرونده به شعبه مربوطه، دادگاه خانواده با بررسی محتویات پرونده و در نظر گرفتن فوریت آن، اقدام به تعیین زمان جلسه رسیدگی طلاق توافقی می‌کند و این زمان را از طریق سامانه ثنا یا سایر روش‌های قانونی به طرفین ابلاغ می‌نماید.

در این جلسه که با حضور زوجین و وکیل یا وکلای آنها (در صورت داشتن وکیل) برگزار می‌شود، قاضی پرونده با دقت نظر و با بررسی گزارش کارشناس مشاوره و همچنین، توافقات زوجین در خصوص مسائل مالی و غیرمالی مانند مهریه، نفقه، حضانت فرزندان و...، ضمن تلاش برای ایجاد صلح و سازش میان زوجین، در نهایت در صورت عدم امکان ادامه زندگی مشترک، گواهی عدم امکان سازش یا همان رای طلاق توافقی را صادر می‌کند. در واقع، این رای که شامل توافقات زوجین و شرایط طلاق است، مبنای مراحل بعدی برای ثبت طلاق و اجرای صیغه آن خواهد بود.

حضور در دفترخانه طلاق و اجرای صیغه طلاق

در پی صدور گواهی عدم امکان سازش که همان رای طلاق توافقی است و با توجه به اینکه، این نوع طلاق بر اساس توافق زوجین بوده و معمولا حق تجدید نظر و فرجام خواهی نیز از طرفین ساقط شده است، لازم خواهد بود که زوجین ظرف مدت سه ماه از تاریخ صدور گواهی، به یکی از دفاتر ثبت طلاق مراجعه کرده و نسبت به اجرای صیغه طلاق و ثبت آن اقدام نمایند. نکته حائز اهمیت در طلاق توافقی، لزوم حضور هر دو طرف (زوج و زوجه) در دفترخانه هنگام ثبت طلاق است و عدم حضور یکی از آن‌ها مانع از انجام مراحل ثبت طلاق خواهد شد.

طلاق توافقی با طلاق غیرتوافقی چه فرقی دارد؟

در طلاق غیرتوافقی، زوجین در مورد مسائلی مانند مهریه، شروط ضمن عقد، تعداد فرزندان، حق حضانت و صلاحیت‌های مربوط به این موارد به توافق نرسیده‌اند و باید به‌صورت جداگانه توسط دادگاه بررسی و تعیین تکلیف شوند. در مقابل، طلاق توافقی زمانی رخ می‌دهد که زوجین در مورد تمامی مسائل مربوط به زندگی مشترک، از جمله مهریه، نفقه، حضانت و سایر حقوق و تکالیف، به توافق کامل رسیده‌اند. در این‌صورت، دادگاه بدون بررسی جزئیات، گواهی عدم سازش را صادر می‌کند که همان طلاق توافقی است.

اولین قدم برای درخواست طلاق توافقی چیست؟

برای انجام طلاق توافقی، زوجین باید مراحل مختلفی را طی کنند. اولین و مهم‌ترین مرحله در این فرآیند، این است که ابتدا باید در سامانه نوبت دهی طلاق (سامانه تصمیم) ثبت نام کرده و نوبت مشاوره دریافت کنند. در واقع، این سامانه به‌منظور هماهنگ کردن و مدیریت فرآیند مشاوره طلاق ایجاد شده است.

پس از ثبت نام، زوجین باید در جلسات مشاوره خانواده که توسط مراکز مشاوره مورد تایید قوه قضاییه برگزار می‌شود، شرکت کنند. این جلسات نیز، به‌منظور بررسی علل و عوامل درخواست طلاق، تلاش برای صلح و سازش و ارائه راهکارهای احتمالی برای حل اختلافات برگزار می‌شوند.

در صورتی‌که پس از انجام مشاوره، زوجین همچنان بر تصمیم خود برای طلاق توافقی اصرار داشته باشند، مرکز مشاوره گواهی عدم انصراف از طلاق را برای آن‌ها صادر می‌کند. این گواهی نشان‌دهنده تصمیم قطعی زوجین برای طلاق از نظر دادگاه است و برای ادامه مراحل طلاق توافقی ضروری است. در واقع، این گواهی به دادگاه اطمینان می‌دهد که زوجین با آگاهی کامل از عواقب تصمیم خود، قصد جدایی دارند و از این تصمیم منصرف نخواهند شد.

برای اقدام به طلاق توافقی کجا باید رفت؟

برای طلاق توافقی، ابتدا باید در سامانه تصمیم ثبت‌نام کرده و مراحل مشاوره را طی کنید. سپس درخواست طلاق را در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت نمایید. همچنین، در صورت داشتن وکیل، می‌توانید از طریق وی خود اقدام کنید و نیازی به حضور در دفاتر خدمات قضایی نخواهید داشت. البته، حضور زوجین در جلسات مشاوره الزامی است و وکیل نمی‌تواند به‌جای آن‌ها در این جلسات شرکت کند. پس از اتمام جلسات مشاوره نیز، پرونده به دادگاه خانواده ارجاع شده و زوجین یا وکلای آن‌ها در جلسات دادگاه حاضر می‌شوند.

روند رسیدگی به طلاق توافقی

با وجود الزامی شدن جلسات مشاوره و اخذ گواهی عدم انصراف از طلاق از سال 97، روند طلاق توافقی همچنان نسبت به سایر پرونده‌های قضایی سریع‌تر است. این امر به‌دلیل روال دادگاه‌ها در رسیدگی سریع‌تر به برخی پرونده‌ها از جمله طلاق توافقی است. روند رسیدگی به طلاق توافقی پس از اخذ گواهی عدم انصراف از طلاق و ثبت دادخواست، به این‌صورت است که دادگاه با تشکیل جلسه دادرسی، زوجین را برای شنیدن آخرین توافقات دعوت می‌کند.

پس از توافق زوجین در تمام مسائل و تنظیم صورت‌جلسه، دادگاه رای طلاق توافقی یا گواهی عدم امکان سازش را صادر می‌کند. از آنجا که رای طلاق قابل تجدیدنظر و فرجام‌خواهی است، زوجین باید 44 روز (22 روز مهلت تجدید نظرخواهی و 22 روز مهلت فرجام خواهی) صبر کنند و سپس برای ثبت رای و اجرای صیغه طلاق اقدام کنند. همچنین، برای تسریع روند، زوجین معمولا حق تجدیدنظر و فرجام‌خواهی خود را اسقاط می‌کنند و پس از قطعی شدن رای، می‌توانند با مراجعه به دفتر طلاق، اقدام به ثبت رای و اجرای صیغه طلاق توافقی نمایند.