پزشکیان بار دیگر استانداران را به ابتکار عمل، اقتدار هماهنگی و همگرایی اجرایی دعوت کرد و از وزیران خود خواست به استانداران در این زمینه کمک کنند و اجازه ناهماهنگی در دولت را ندهند.

روزنامه ایران نوشت: «تمرکززدایی اداری آری، اما فدرالیسم هرگز.» این «تفسیر» را می‌توان عصاره دیدگاه رئیس‌جمهوری مسعود پزشکیان درباره رابطه مرکز و مرزهای ایران دانست که پس از چند هفته بحث و بررسی در قالب «راهبرد» دولت در جلسه روز چهارشنبه یکم اسفندماه ۱۴۰۳ هیأت وزیران اعلام شد.

رئیس‌جمهوری در این جلسه رسمی با اشاره به برداشت‌هایی که از سخنانش در سفر به استان بوشهر انجام شد و گروهی از روشنفکران و حتی حامیان دولت آن را به فدرالیسم تعبیر کردند، گفت: «این یک استنباط نادرست است و ما هرگز از فدرالیسم حرف نزده‌ایم. آنچه من از آن دفاع می‌کنم، تمرکززدایی همه امور در پایتخت و تفویض امور اجرایی به استان‌هاست. قانونگذاری، سیاست‌گذاری و نظارت با مرکز است اما استانداران باید برای اجرای قوانین و سیاست‌ها اختیار عمل داشته باشند.»

رئیس‌جمهوری با تأکید بر اینکه این «اختیار» باید در چهارچوب قانون باشد، افزود: «نباید استاندار برای اجرای قانون گرفتار مراحل اداری و هماهنگی مضاعف با این یا آن وزارتخانه شود. وقتی قانون ابلاغ و سیاست تصویب می‌شود، استاندار در مقام نماینده عالی دولت که از هیأت وزیران رأی می‌گیرد، باید بتواند میان مدیران کل استان‌ها هماهنگی ایجاد کند و با ابتکار عمل اجرای قانون را سرعت ببخشد.»

پزشکیان با اینکه «استاندار مدام اجازه می‌گیرد» مخالفت کرد و گفت: «استاندار به‌عنوان فردی که از تک‌تک وزرا رأی می‌گیرد و با ابلاغ و نظر رئیس‌جمهوری منصوب می‌شود همان نقشی را در استان دارد که در پایتخت برای هماهنگی میان همه وزیران ضرورت دارد و آن هماهنگی برای اجراست، چون مدیران کل استان در تماس دائمی با مقامات استان هستند.»

رئیس‌جمهوری به مسأله تحریم‌ها اشاره کرد و افزود: «در شرایط خاص کشور و تحریم‌ها باید همه استانداران بخصوص استانداران مرزی کشور بتوانند در دیپلماسی اقتصادی ایران نقش مؤثری ایفا کنند. ایران کشور بزرگی است و همسایگان بسیاری دارد و به علت تجزیه‌طلبی‌های استعماری در گذشته در استان‌های مرزی ایران جدایی‌ها و فاصله‌هایی ایجاد شده است که از لحاظ تاریخی و فرهنگی و حتی تجاری بی‌معناست. چه ایرادی دارد ما از ظرفیت‌های تجاری و مردمی این پیوندهای تاریخی و فرهنگی برای عبور از تحریم‌های ظالمانه علیه کشورمان استفاده کنیم؟ ایران به‌عنوان یک تمدن فراتر از جغرافیای موجود - که البته غیرقابل خدشه و مورد احترام است - می‌تواند یک بازار بزرگ منطقه‌ای باشد که از نظر خاک و آب به ۱۵ کشور می‌رسد و با هر یک از این کشورها چه در دین یا مذهب یا زبان یا تاریخ یا فرهنگ پیوندهای عمیق دارد و عمق راهبردی و حوزه تمدنی ایران به حساب می‌آید.»

پزشکیان بار دیگر استانداران را به ابتکار عمل، اقتدار هماهنگی و همگرایی اجرایی دعوت کرد و از وزیران خود خواست به استانداران در این زمینه کمک کنند و اجازه ناهماهنگی در دولت را ندهند.

رئیس‌جمهوری در عین حال از روشنفکران، اقتصاددانان، جامعه‌شناسان و سیاستمداران خواست درباره روش‌های تعامل بهتر مرکز و مرز بحث و بررسی و گفت‌وگو کنند و به دولت در این زمینه مشورت دهند و در انتها افزود: «باز هم تأکید می‌کنم هیچ‌کس نمی‌تواند مدعی شود که چون مثلاً من رئیس‌جمهوری‌ام از همه بیشتر حق دارم، حق من از رأی ملت است و ما همه از هر قوم یک ملت هستیم و یک دولت داریم و یک وطن به نام ایران که در آن تنوع و تکثر فرهنگ‌ها همواره به رسمیت شناخته شده است اما سیاست‌ها یکی است و آن یکی هم با رأی ملت به اجرا درمی‌آید.»

مواضع صریح رئیس‌جمهوری در توضیح برنامه تمرکززدایی اداری دولت درواقع آبی بر آتش تفرقه‌افکنی و فاصله‌گذاری میان ملت و دولت ایران است.

رئیس جمهوری خود از دیاری برخاسته که همواره مدافع و پرچمدار وحدت ملی ایران در قدیم و جدید از عهد شاه اسماعیل تاکنون بوده است و از صفویه تا مشروطه و از مشروطه تا انقلاب اسلامی و به‌ویژه در جنگ تحمیلی رهبران، سرداران و روشنفکران بزرگی از آذربایجان برای حفظ وحدت ملی ایران برخاسته‌اند. بدین‌ترتیب در تداوم راهی که ستارخان و باقرخان گشوده‌اند، ریاست‌جمهوری نماینده سابق مردم تبریز مسعود پزشکیان می‌تواند فرصتی تاریخی برای تحکیم پیوند مرز و مرکز در ایران باشد.

رئیس‌جمهوری در راهبرد اخیر خود مسئولیتی ملی برعهده استان‌ها و استانداران مرزی گذاشته است که فراتر از پاسداری امنیتی از حدود ایران در زمینه مبارزه با تحریم‌ها را فراهم سازند و با استفاده از ظرفیت‌های فرهنگی و تاریخی تمدن ایران مانع از حصر کشور در حصار بیگانه شوند. جوامع پیرامون کشورمان از نظر ملی و تمدنی امتداد فلات قاره ایران هستند و می‌توانند کلید عبور از تحریم به حساب آیند. از این نظر راهبرد رئیس‌جمهوری پزشکیان نه فقط غیرملی نیست، بلکه راهبردی ملی و تمدنی به حساب می‌آید که نه تنها وحدت ملی را در درون تقویت می‌کند، بلکه اسباب همگرایی بیشتر را در بیرون وطن نیز تقویت می‌کند.

از یاد نبریم گرم‌ترین سفر رئیس جمهوری از زمان پیروزی در انتخابات، دیدار از تاجیکستان بود، آنچه او دست در دست رئیس‌جمهور این کشور از زبان رودکی اولین شاعر زبان فارسی گفت:

بوی جوی مولیان آید همی / یاد یار مهربان آید همی.

و چندی بعد در تهران در روز تبریز به یاد شهریار، ابیاتی از حیدربابای او را خواند.  این رئیس‌جمهوری ایران است؛ از مرکز تا مرز و از مرز تا مرکز.