از زمان شروع به کار دولت یازدهم مسئله احیای دریاچه ارومیه بر سر زبان‌ها افتاد، دریاچه‌ای که حالا به‌نظر می‌رسد کمترین مقدار آب در آن وجود دارد. حالا استاندار آذربایجان غربی دبیر کارگروه نجات دریاچه شده است، تصمیمی که برخی کارشناسان با آن مخالف هستند و معتقدند از آن‌جایی که استان آذربایجان غربی در مصرف آب حوضه آبریز دریاچه ذینفع است، استاندار آن نمی‌تواند نقش مفیدی در مقام دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه داشته باشد.

دریاچه ارومیه آب ندارد، دریاچه‌ای که اگر خشک شود حداقل زندگی ۱۰ میلیون نفر را مختل می‌کند. با روی کار آمدن دولت یازدهم تلاش‌هایی برای احیای دریاچه انجام شد، تلاش‌هایی که به‌نظر می‌رسد حداقل در سه سال گذشته وضعیت عقب‌گرد داشته است، سطح آب این دریاچه از ۳.۹ میلیارد متر مکعب در مهر سال ۱۴۰۰ حالا به حدود یک میلیارد متر مکعب رسیده است. آن‌طورکه به‌نظر می‌رسد صدای زنگ خطر برای خشک شدن این دریاچه بیشتر هر وقت دیگری به‌صدا درآمده، دراین وضعیت برخی تصمیم‌گیری‌ها سبب نگرانی کارشناسان شده است، تصمیمی مانند انتخاب استاندار آذربایجان غربی به‌عنوان دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه از این قبیل است، طوری‌که به‌عقیده رئیس سابق سازمان حفاظت از محیط زیست: «باید فاتحه دریاچه خواند.»

عیسی کلانتری در گفت‌وگویی با خبرآنلاین ضمن انتقاد از انتخاب استاندارد آذربایجان غربی عواقب آن را به‌عهده محمدرضا عارف، معاون اول دولت چهاردهم می‌داند؛ او معتقد است رضا رحمانی، بنابر وظیفه حقوقی‌اش به‌عنوان استاندار آذربایجان غربی یک ذینفع محسوب می‌شود و قدرت چانه‌زنی زیادی در برابر وزارتخانه‌ها برای گرفتن حقابه دریاچه ارومیه ندارد.

متن کامل گفت‌وگو با رئیس سابق سازمان حفاظت از محیط زیست و ستاد احیای دریاچه ارومیه در ادامه آمده است.

آب دریاچه ارومیه از ۳.۹ به یک میلیارد متر مکعب رسیده است

*از وضعیت دریاچه ارومیه اطلاعی دارید؟

آب دریاچه در پایین‌ترین سطح خودش طی سال‌های گذشته قرار دارد.

*قبل‌تر اطلاعات مربوط به تراز دریاچه به‌صورت روزانه و گزارش ماهانه در دسترس عموم بود اما الان نیست.

از زمان دولت آقای رئیسی اطلاعات محرمانه شد.

*چرا؟

برای این‌که هیچ کاری برای احیای دریاچه انجام ندادند.

*امروز چقدر آب در دریاچه وجود دارد؟

وقتی دولت روحانی شروع به کار کرد آب دریاچه حدود ۷۰۰ میلیون متر مکعب بود، زمانی‌که دولت از آقای روحانی به آقای رئیسی تحویل داده شد، دریاچه در مهر سال ۱۴۰۰ حدود ۳.۹ میلیارد متر مکعب آب داشت، امسال که سال اول دولت پزشکیان هست دریاچه در اول مهر حدود یک میلیارد متر مکعب آب داشت، یعنی در تمام آن سال‌ها آب دریاچه ارومیه را از ۳.۹ به یک میلیارد متر مکعب آب رساندند.

انگار اجازه نمی‌دهند آب به دریاچه ارومیه برسد

*اگر با همان روال پیش می‌رفت امروز دریاچه ارومیه باید چقدر آب می‌داشت؟

حداقل باید ۵.۵ میلیارد مترمکعب آب در دریاچه می‌بود، این درحالی است که سالانه ۶۰۰ میلیون متر مکعب از تونل زاب آب وارد دریاچه می‌شود. زمانی که ما مسئولیت داشتیم هنوز تونل به بهره‌برداری نرسیده بود و ما توانستیم فقط با مدیریت مصرف کشاورزی و گرفتن حقابه از وزارت نیرو آب دریاچه را به ۳.۹ میلیارد متر مکعب برسانیم. اما الان با وجود انتقال آب از تونل زاب آب دریاچه به حدود یک میلیارد متر مکعب رسیده است، انگار آب انتقالی تونل را فروخته‌اند و اصلاً اجازه نمی‌دهند آب به دریاچه برسد.

یک مسئله ملی به‌نام احیای دریاچه ارومیه تبدیل به مسئله محلی می‌شود

*در خبرها داشتیم که با حکم آقای عارف، رضا رحمانی استاندار آذربایجان غربی دبیر کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه شدند، نظرتان درباره این انتخاب چیست؟

با این انتخاب مسئله احیای دریاچه ارومیه از مسئله اول محیط زیستی شمالغرب کشور خارج می‌شود، و یک مسئله ملی به‌نام احیای دریاچه ارومیه تبدیل به مسئله محلی می‌شود، به نظرم آقای عارف در این تصمیم‌گیری مقصر هستند.

استاندار نمی‌تواند مسئول ستاد احیای دریاچه باشد

*چرا مخالف این انتخاب هستید؟

طبق وظیفه استانداری، اولین وظیفه یک استاندار حل مشکلات استان خودش است، بنابراین ممکن است بخشی از بیکاری استان را با مصرف آب دریاچه حل کند، چنین مسئولی چه‌طور می‌تواند مجری احیای دریاچه ارومیه باشد؟

جدا از شخصیت آقای رحمانی که با من هم دوست هستند، اما استاندار نمی‌تواند مسئول ستاد احیای دریاچه باشد، به نظرم این انتصاب فایده‌ای برای دریاچه نخواهد داشت، آقای رحمانی هنوز دبیر نشده مدیر آب آذربایجان غربی ۴۰۰ هزار مترمکعب آب انتقالی از تونل زاب که باید وارد دریاچه شود را به کارخانه قند مهاباد فروخته است، بنابراین بدون توجه به شخصیت حقیقی آقای استاندار، شخصیت حقوقی ایشان اجازه نمی‌دهد که دریاچه ارومیه احیا شود، چراکه خودش ذینفع و مصرف کننده است، خودش می‌خواهد بیکاری استان را با توسعه کشاورزی حل کند، درحالی‌که برای احیای دریاچه باید کشاورزی متوقف بشود، سطح زیر کشت آب متوقف شود، گیاهان آب‌بر در حوضه دریاچه نباید توسعه پیدا کنند، این‌ها مواردی هستند که استانار آذربایجان غربی در جایگاه رئیس ستاد احیا نمی‌تواند آن‌ها را انجام بدهد.

دولت فعلی از تجربه بد دولت رئیسی درس نگرفت

*تصمیم دولت فعلی مشابهه تصمیم دولت سیزدهم است، طوری شما در آمارها اعلام کردید نتیجه ان تصمیم کاهش سطح آب دریاچه بود، اینطور نیست؟

دولت فعلی از تجربه بد دولت رئیسی درس نگرفت، استاندار آدم خوبی است اما شرح وظیفه او طوری نیست که بتواند مسئولیت احیای دریاچه ارومیه را بپذیرد، استاندار باید با مسئول احیای دریاچه همکاری کند نه اینکه خودش مسئول احیای دریاچه باشد. به نظرم آقای پزشکیان خودش باید به مسئله احیای دریاچه نظارت کند، وگرنه با آقای دکتر عارف کار به جایی نمی‌رسد. آقای روحانی که رئیس جمهور بود اگرچه امور را به معاون اول خودش تفویض کرده بود ولی خود ایشان مسئول بود و برخی جلسات را خود آقای روحانی اداره می‌کرد، حکم دبیر ستاد احیا را آقای روحانی امضا می‌کرد. به‌نظرم آقای دکتر عارف با این تصمیم مسئله احیا را از سر خودش باز کرده است، یعنی توجهی به تجربه دولت آقای رئیسی نداشت که استاندار آذربایجان غربی نتوانست کاری برای احیای دریاچه ارومیه انجام بدهد.  الان هم که شش ماه از دولت پزشکیان عبور کردیم فرد مناسبی برای احیای دریاچه انتخاب نشده است، به نظرم فاتحه دریاچه را باید خواند چراکه آن‌ها تمام حقابه‌های دریاچه را برای کشاورزی استان آذربایجان غربی مصرف خواهند کرد، دلیلش هم مشخص است تصمیم‌گیرنده استاندار آذربایجان غربی برای احیای دریاچه انتخاب شده درحالی‌که خودش ذینفع است.