با وجود جمعیت زیاد زنان تحصیل کرده اما تعداد کمتری از آن‌ها جذب بازار کار می‌شوند، این وضعیت در رده مشاغل مدیریتی بیشتر است، طوری‌که به‌گفته سخنگوی دولت میان ۵ هزار منصب مدیریتی ۵۰ زن هم وجود ندارد. به‌نظر می‌رسد قوانین و مسائل فرهنگی دست به دست هم دادند تا مانند سقفی نامرئی مانع پیشرفت شغلی زنان شوند.

 این روزها بیشتر از هر موقعی تبعیض میان زنان و مردان مورد توجه قرار گرفته است، نه این‌که در گذشته درباره این تبعیض‌ها کمتر صحبت می‌شد اما انگار برای همه تبدیل به مسئله نشده بود، بدون تردید حوادث سال ۱۴۰۱ سبب شد مسئله زنان در میان مسائل مهم جامعه قرار بگیرد.

زنان و مردان برای پیشرفت به‌خصوص در حوزه اشتغال و تحصیل با موانعی مواجه هستند، وقتی درباره موانع موجود برسر راه زنان صحبت می‌شود اصلاً به معنای محدود کردن یا نادیده گرفتن موانع پیشرفت شغلی و تحصیلی مردان نیست، اما باید پذیرفت جنس موانع سد راه زنان متفاوت است، هم از نوع فرهنگ است و هم از نوع قانون، خیلی مواقع هم قوانین نانوشته چیزی‌که از آن به‌عنوان سقف شیشه‌ای نام برده می‌شود نقش مانع را برای پیشرفت زنان ایفا می‌کنند.


دانشجویان مرد هیچ‌گاه به‌واسطه ازدواج یا فرزندآوری از ورود به مقاطع بالاتر محروم نمی‌شوند اما زنان...
بخشی از صحبت‌های سها قمریان عضو شورای مرکزی انجمن اسلامی دانشگاه تهران در همایش تجلیل از مقام زن مقابل مسعود پزشکیان به‌همین تبعیض‌ها اشاره دارد، او گقت: «محدودیت‌ها برای زنان در دسترسی به مدارج بالای تحصیلی وجود دارد، دانشجویان مرد هیچ‌گاه به‌واسطه ازدواج یا فرزندآوری از ورود به مقاطع بالاتر محروم نمی‌شوند اما سقف‌های شیشه‌ای یعنی همین محدودیت‌های غیرعلنی دانشجویان دختر را از ورود به مقاطع بالاتر محروم می‌کند، نتیجه‌اش را می‌توانید در نسبت هیات علمی زن به کل اعضای اعضای هیات علمی ببینید، جایگاهی که برای رسیدن به آن باید از هفت‌خوان گذشت.»

محدودیت‌های گزینش در دانشگاه و نظام اداری یک پیشنهاد مشخص است که از ایران عزیزمان مهاجرت کنیم؟
اوا ادامه داد: «اگر زنی بتواند همه محدودیت‌هایی که بر او روا داشته شده را رد کند تازه محدودیت‌های گزینش عمومی است که از پوشش او در فضای مجازی تا جهت‌گیری سیاسی و غیره را شامل می‌شود، آقای دکتر(مسعود پزشکیان) شما بگویید که آیا محدودیت‌های گزینش بر سر دانشگاه به صورت خاص و نظام اداری و کارشناسی کشور امکان استفاده از متخصصان را فراهم می‌کند یا یک پیشنهاد مشخص است که از ایران عزیزمان مهاجرت کنیم؟ ما نمی‌خواهیم ایران را ترک کنیم اما مجموعه‌ای از سیاست‌هایی که در کشور شکل گرفته است این امر را برای بسیاری ناگزیر کرده است، شما به‌جای آن‌که آن سیاست‌ها را محکوم کنید گاهاً دانشجویان و متخصصان را مقصر می‌شمارید.»

زنان دندانپزشک بعد از ازدواج به‌دلیل اجازه ندادن همسر شغل دندانپزشکی را کنار می‌گذارند
به نمونه‌ای دیگر از این سقف شیشه‌ای در صحبت‌های علی تاجرنیا، رئیس سابق هیات مدیره جامعه دندانپزشکی ایران توجه کنید، او قبل‌تر به خبرآنلاین گفته بود: «متأسفانه در بخش عمده‌ای از خانم‌های دندانپزشک بهره‌وری مورد نیاز را نمی‌بینیم. بخشی از خانم‌ها بعد از ازدواج به دلیل اجازه ندادن همسر، درگیر شدن در کارهای خانوادگی یا علل دیگر، شغل دندانپزشکی را کنار می‌گذارند. با توجه به افزایش تعداد قبولی‌های خانم در رشته دندانپزشکی طی سال‌های اخیر، شاهد یک عدم تناسب میان ورودی‌ها به دانشگاه و ورودی‌ها به حوزه درمان هستیم. این در حالی است که خانم‌ها در حوزه درمان بسیار موفق عمل می‌کنند؛ هم دارای دانش هستند و هم توانمندند، ولی مسائلی از این قبیل، که اغلب ریشه فرهنگی دارند، باعث می‌شود بهره‌وری لازم را نداشته باشیم.»


سقف شیشه‌ای اجازه پیشرفت شغلی به زنان نمی‌دهد
شهلا کاظمی‌پور، جمعیت‌شناس و استاد دانشگاه قبل‌تر به خبرآنلاین گفته بود سقف شیشه‌ای اجازه پیشرفت شغلی به زنان نمی‌دهد: «زنان در بخش‌ اشتغال رسمی بیشترین تلاش را می‌کنند اما آن سقف شیشه‌ای اجازه پیشرفت به آن‌ها را نمی‌دهد. همه مدیران مرد معتقدند زنان بهتر کار می‌کنند، برای همین هم مدیران تمام کارهای کارشناسی را به زنان می‌دهند چراکه زنان، هم دقیق‌تر کار می‌کنند و هم علیرغم خوب کار کردن امکان پیشرفت ندارند و نمی‌توانند بعدا جای مدیر مرد را بگیرند.»

۵۰ زن هم میان ۵ هزار منصب مدیریتی نیست!
صحبت‌های شهلا کاظمی‌پور را آمار سخنگوی دولت هم تایید می‌کند، یعنی حتی اگر زنان در مشاغل دولتی و مدیریتی حضور داشته باشند، اما از یک جایی به بعد دیگر امکان پیشرفت ندارند. فاطمه مهاجرانی گفته که: «مخرج کسر حضور زنان در عرصه‌های مختلف کم است، حدود ۵ هزار منصب مدیریتی داریم و بعید می‌دانم بیشتر از ۵۰ نفر خانم در این مناصب باشند.»

تبعیض در اشتغال/ طبیعی است که زنان پتانسیل خشونت داشته باشند
آمارها هم نشان دهنده تبعیض شغلی میان زنان و مردان است، درحالی‌که زنان جمعیت بیشتری میان تحصیل‌کرده‌ها دارند، درهمین‌باره اردشیر گراوند، پژوهشگر اجتماعی به خبرآنلاین گفته بود: «هر جامعه‌ای که زن و معلم در آن عزیز شوند جایگاه بلندی دارد، جامعه‌ای که در آن به زن بی‌توجهی شود وضعیت ضعیفی پیدا می‌کند. ما در جامعه زنان باسواد داریم، امروز نرخ زنان باسواد در گروه سنی جوان به ۹۵ درصد رسیده و نرخ زنان تحصیل کرده به بالای ۵۰ درصد رسیده است اما نرخ بیکاری همین زنان تحصیل کرده ۷۰ درصد است، بنابراین طبیعی است که زنان پتانسیل خشونت داشته باشند، خیر جامعه در این است که زندگی زنان را توسعه بدهیم که بتوانند با توجه به توانایی‌های‌شان به جایگاه واقعی برسند، شر برای جامعه این است که آن‌ها را در همین وضعیت نگه داریم.»


ایران از نظر وضعیت اشتغال زنان از بدترین کشورهای جهان است
آمارهای جهانی هم نشان می‌دهد حال و روز اشتفال زنان در کشور چندان مناسب نیست، سیمین کاظمی، جامعه‌شناس قبل‌تر با اشاره به گزارش‌های جهانی به خبرآنلاین گفته بود: «در آمارهای بانک جهانی میزان مشارکت زنان در نیروی کار در سال ۲۰۲۳ در ایران ۱۴.۴ درصد بوده است. در حالی که در جهان میزان مشارکت زنان در نیروی کار  ۴۸.۷ درصد بوده است. در کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا هم ۱۹ درصد بوده است. جالب است که در عربستان سعودی ۳۴.۵ درصد و در امارات متحده عربی ۵۵.۴ درصد و در ترکیه ۳۵.۳ درصد بوده است. همه این‌ها کشورهای اسلامی و در نزدیکی ایران هستند. در شاخص شکاف جنسیتی که سالانه توسط مجمع جهانی اقتصاد منتشر می شود هم از نظر مشارکت اقتصادی زنان، رتبه ایران در بین ۱۴۶ کشور ۱۴۴ بوده است. تمام آمار و دادها نشان می‌دهند که ایران از نظر وضعیت اشتغال زنان از بدترین کشورهای جهان است.»