تصمیم جو بایدن برای صدور مجوز استفاده اوکراین از موشک‌های تاکتیکی ارتش آمریکا علیه اهدافی در خاک روسیه، تحولی قابل‌توجه در رویکرد ایالات متحده به جنگ اوکراین است که پیامدهای نظامی، دیپلماتیک و سیاسی گسترده‌ای به همراه دارد. این اقدام اگرچه به‌طور مستقیم وضعیت خطوط مقدم عرصه نبرد را دگرگون نمی‌کند، اما ظرفیت و توانایی اوکراین برای اعمال فشار بر روسیه را افزایش داده و موقعیت آن را در مذاکرات احتمالی آینده تقویت می‌کند.

فرارو نوشت:
به نقل از اکونومیست، سامانه موشکی تاکتیکی ارتش آمریکا « ATACMS» که در اواخر دهه ۱۹۸۰ طراحی شد، نامی است که هم به‌صورت مخفف و هم به‌صورت لفظی به معنای «حمله به آن‌ها» تعبیر می‌شود. تا ۱۷ نوامبر، اوکراین مجاز به استفاده از این موشک‌ها در داخل خاک روسیه نبود. در آن تاریخ، رسانه‌های آمریکایی گزارش دادند که جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده، تصمیم خود را تغییر داده و به اوکراین اجازه داده است تا از این موشک‌های پیشرفته با برد بلند علیه خاک روسیه استفاده کند. این تصمیم احتمالاً تغییری اساسی در وضعیت دشوار اوکراین در خطوط مقدم ایجاد نخواهد کرد، اما روحیه نیروها را تقویت کرده و موقعیت اوکراین را در مذاکراتی که دونالد ترامپ پس از ۲۰ ژانویه دنبال خواهد کرد، بهبود خواهد بخشید. بنابراین دو ماه پرالتهاب را در پیش خواهیم داشت.

محدودیت‌های آمریکا در استفاده از موشک‌های تاکتیکی ارتش آمریکا توسط اوکراین

در تابستان ۲۰۲۲م، ایالات متحده. سامانه های پرتاب راکتی هیمارس را به اوکراین تحویل داد؛ اما این سامانه‌ها تنها با موشک‌هایی با برد کوتاه‌تر و مجهز به سیستم هدایت جی.پی.اس ارائه شده اند. پس از یک سال بحث و مذاکره، آمریکا در اواخر ۲۰۲۳ موافقت کرد موشک‌های تاکتیکی ارتش آمریکا « ATACMS» با برد ۳۰۰ کیلومتر را در اختیار اوکراین قرار دهد. اوکراین از تسلیحات در مناطق تحت اشغال روسیه از جمله کریمه استفاده کرد؛ به‌طوری‌که در دو حمله در اکتبر، ۹ بالگرد را منهدم کرد. با این حال، به اوکراین اجازه داده نشده بود از این موشک‌ها برای حمله به خاک روسیه، به‌ویژه به پایگاه‌های هوایی، انبارهای مهمات و مراکز فرماندهی که برای حمله به آن‌ها استفاده می‌شدند، استفاده کند.

جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، محدودیت‌هایی برای استفاده از موشک‌های تاکتیکی ارتش آمریکا « ATACMS» وضع کرد که بر سه دلیل اصلی استوار است: الف) پنتاگون ذخایر محدود این موشک‌ها را برای برنامه‌های نظامی در نقاط حساس جهان، به‌ویژه در برابر تهدیدات کره شمالی، ضروری می‌داند؛ ب) کاربرد نظامی این موشک‌ها محدود تلقی شده است. بر اساس اعلام پنتاگون در ماه سپتامبر، ۹۰ درصد جنگنده‌های روسی که از بمب‌های گلاید علیه اوکراین استفاده می‌کردند، به مناطق شرقی منتقل شده و از برد این موشک‌ها خارج شده‌اند؛ ج) نگرانی از تشدید درگیری دلیل دیگر این تصمیم بوده است.

اختلاف‌نظر میان اوکراین و حامیانش با آمریکا درباره محدودیت استفاده از موشک‌های تاکتیکی ارتش آمریکا

اوکراین بارها از پهپادها و موشک‌های ساخت داخل برای حمله به خاک روسیه استفاده کرده است. یکی از این حملات در سپتامبر، منطقه توروپتس را هدف قرار داد و منجر به نابودی ذخایر مهمات سه تا چهار ماهه شد. در مقابل، حملات با موشک‌های تاکتیکی ارتش آمریکا  معمولاً با اتکا به اطلاعات و هدف‌گیری دقیق از سوی آمریکا انجام می‌شوند. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، هشدار داده که استفاده از موشک‌های غربی علیه خاک روسیه به منزله «دخالت مستقیم» در جنگ تلقی خواهد شد.

اوکراین و حامیانش با استدلال‌های آمریکا درباره محدودیت استفاده از موشک‌های تاکتیکی ارتش آمریکا  مخالف هستند. آن‌ها معتقدند که ذخایر این موشک‌ها در آمریکا کافی است و برخی برآوردها تعداد آن‌ها را بیش از ۱,۰۰۰ فروند تخمین می‌زنند. همچنین، این موشک‌ها به‌تدریج با مدل‌های جدیدتر و با برد طولانی‌تر جایگزین می‌شوند. اگرچه جنگنده‌های روسی ممکن است از برد این موشک‌ها خارج شده باشند، اما اهداف دیگری مانند انبارها، مراکز فرماندهی و مراکز لجستیکی به‌وفور وجود دارند که می‌توانند مورد حمله قرار گیرند.

تاتاریگامی، افسر سابق اوکراینی که با نام مستعار، جنگ را رصد می‌کند، تأکید می‌کند که اهداف اصلی موشک‌های تاکتیکی ارتش آمریکا « ATACMS» بالگردها و جنگنده های تهاجمی روسیه هستند که پشتیبانی نزدیک هوایی از نیروهای زمینی ارائه می‌دهند. وی معتقد است نگرانی‌ها درباره تشدید درگیری اغراق‌آمیز است. به‌عنوان نمونه، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، کریمه را بخش جدایی‌ناپذیر روسیه می‌داند، اما به حملات موشک‌های تاکتیکی ارتش آمریکا « ATACMS» در این منطقه واکنشی نشان نداد.  همچنین، ولادیمیر پوتین در برابر افزایش تدریجی کمک‌های تسلیحاتی غرب به اوکراین، از تسلیحات سبک گرفته تا موشک‌ها، تانک‌ها و جنگنده‌ها، اقدام تلافی‌جویانه چشمگیری انجام نداد.

تغییر موضع آمریکا در اجازه به اوکراین برای استفاده از موشک‌های دوربرد علیه روسیه

تصمیم اخیر جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا برای اجازه به اوکراین در استفاده از موشک‌های دوربرد آمریکا علیه اهدافی در خاک روسیه، سه پرسش اساسی را مطرح می‌کند: نخست، محدوده تغییر موضع آمریکا تا چه حد است؟ گزارش‌ها نشان می‌دهد که اوکراین، حداقل در ابتدا، مجاز به استفاده از موشک‌های تاکتیکی ارتش آمریکا در استان کورسک خواهد بود؛ منطقه‌ای که اوکراین بخشی از آن را تصرف کرده و روسیه در تلاش برای بازپس‌گیری آن است. سوال دوم، آیا این تصمیم پیامی به کره شمالی است؟ این اقدام می‌تواند هشداری به کره شمالی باشد که به روسیه در جنگ اوکراین کمک می‌کند. آیا این تصمیم به یک روند مستمر تبدیل خواهد شد؟ مقامات غربی نگران‌اند که استقرار اولیه این تسلیحات به یک جریان مستمر تبدیل شود و تلاش می‌کنند از همان ابتدا جلوی این روند را بگیرند.

بریتانیا و فرانسه نیز اکنون ممکن است از این تصمیم تبعیت کنند و به اوکراین اجازه دهند تا از موشک‌های کروز پیشرفته خود در داخل خاک روسیه استفاده کند. این موشک‌ها، همانند  موشک تاکتیکی ارتش آمریکا، برای هدف‌گیری دقیق به همکاری گسترده غرب نیاز دارند. به نظر می‌رسد مقامات بریتانیایی تا پیش از این، تمایلی به صدور مجوز استفاده از این موشک‌ها در داخل خاک روسیه نداشتند، مگر آنکه آمریکا پیش‌قدم شود و حمایت لازم را فراهم آورد. اکنون به نظر می‌رسد که این موضع تغییر کند. در چنین شرایطی، فرانسه نیز احتمالاً راه مشابهی را دنبال خواهد کرد.

این تصمیم ممکن است فشارها بر اولاف شولتز، صدراعظم آلمان، برای بازنگری در امتناع از ارسال موشک‌های کروز تائوروس به اوکراین را افزایش دهد. شولتز احتمالاً با انتقادات فزاینده فریدریش مرتس، رهبر حزب دموکرات مسیحی (مرکز-راست)، مواجه خواهد شد. با این حال، او هفته گذشته در سخنرانی بوندستاگ و کارزار انتخاباتی، بر موضع خود تأکید کرد و تلاش دارد خود را به‌عنوان سیاستمداری «محتاط»در برابر مواضع جنگ‌طلبانه‌تر مرتس معرفی کند.

سومین و شاید مهم‌ترین پرسش این است که ولادیمیر پوتین چگونه به این تصمیم واکنش نشان خواهد داد. سخنگوی کرملین اعلام کرد که آمریکا در حال «ریختن نفت بر آتش» است. او افزود: «اگر چنین تصمیمی اتخاذ شده باشد، به معنای ورود به یک چرخه کاملاً جدید از تنش است.» نگرانی‌ها درباره استفاده از تسلیحات هسته‌ای اغراق‌آمیز به نظر می‌رسند، به‌ویژه از آن جهت که احتمال فروپاشی خطوط مقدم روسیه در کوتاه‌مدت بسیار اندک است.

روسیه ممکن است حمایت خود از انصارالله یمن را افزایش دهد. این گروه اخیراً به حمله به کشتی‌ها در دریای سرخ پرداخته است. گزارش‌ها نشان می‌دهد که روسیه ، داده‌های ماهواره‌ای برای هدف‌گیری در اختیار انصارالله قرار داده است. همچنین، احتمال دارد مسکو به ارسال موشک‌های پیشرفته‌تر به این گروه فکر کند—اقدامی که مقامات غربی آن را به معنای گسترش تنش به فراتر از اوکراین می نامند.

گزارش‌ها حاکی از آن است که رئیس‌جمهور منتخب آمریکا در یک تماس تلفنی به آقای پوتین گفته که جنگ را تشدید نکند. اگر این گزارش درست باشد—هرچند کرملین وقوع این تماس تلفنی را تکذیب کرده است—پاسخ هر دو رئیس‌جمهور، بایدن و ترامپ، در ساعات اولیه ۱۷ نوامبر و در آسمان‌های اوکراین داده شد: بزرگ‌ترین حملات هوایی از سال گذشته تاکنون که شبکه برق اوکراین را فلج کرد و بر اساس گزارش‌ها، جان ۱۸ نفر را گرفت.