عبدالرضا فرجی‌راد دیپلمات پیشین وزارت امور خارجه در گفت‌وگو با ایلنا، در رابطه با تغییرات خاورمیانه پس از حضور ترامپ در راس ریاست جمهوری آمریکا و نحوه مواجهه‌ی ایران و آمریکا در دوره او، تصریح کرد: کارزار انتخاباتی ترامپ در سال ۲۰۲۴ و نگرش او نسبت به ایران تفاوت‌های اساسی با سال ۲۰۱۶ داشت. در آن زمان، ترامپ به طور مداوم تهدیدهایی را مطرح می‌کرد و پس از به قدرت رسیدن، این تهدیدات را به سرعت به عمل رساند. او از توافق هسته‌ای (برجام) خارج شد و مایک پمپئو طرح دوازده ماده‌ای را ارائه داد که به نوعی به دنبال تغییر نظام در ایران بود. این طرح شامل ممنوعیت ورود ایرانیان به خاک ایالات متحده و تحریم‌هایی بود که به تدریج به تحریم‌های کلی نفت و پتروشیمی منجر شد. اما اکنون در کارزار انتخاباتی ۲۰۲۴، ترامپ از گفت‌وگو با ایران سخن می‌گوید و اعلام کرده که به دنبال توافق با ایران است. او تنها مسئله‌ای که با ایران دارد را موضوع هسته‌ای می‌داند و تأکید می‌کند که نمی‌خواهد ایران به سلاح هسته‌ای دست یابد. در مصاحبه‌هایی که با او انجام شده، خبرنگاران تلاش کرده‌اند تا از او حرف‌های براندازانه و تندی علیه ایران بگیرند، اما او بیان کرده که مشکلی با ایران ندارد و باید مشکلات داخلی آمریکا را حل کند.
نتانیاهو بدون حمایت آمریکا هرگز به ایران حمله نمی‌کند
وی ادامه داد: ترامپ همچنین در برخی موارد اشاره کرده که به دنبال برداشتن تحریم‌های روسیه و ایران است. در ماه‌های اخیر، هیچ نشانه‌ای از برخورد جدی او با ایران مشاهده نشده است. برخی رسانه‌ها گزارش داده‌اند که دست نتانیاهو در زمینه اقدام نظامی علیه ایران باز گذاشته شده، واقعیت این است که نتانیاهو بدون حمایت آمریکا هرگز به ایران حمله نمی‌کند. همکاری بین آمریکا و اسرائیل در زمان حمله واضح است؛ ناوها و هواپیماهای پیشرفته به منطقه اعزام می‌شوند و کشورهای مختلف از جمله مصر، اردن و انگلستان آماده می‌شوند تا در صورت پاسخ ایران کاری کنند که این موشک‌ها باعث ویرانی اسرائیل نشود.
ادعای ورود ترامپ به جنگ جدید در منطقه از سوی اسرائیلی‌ها مطرح می‌شود
وضعیت نتانیاهو با آمدن ترامپ بهبود نخواهد یافت
این کارشناس روابط بین‌الملل با بیان اینکه ترامپ در چند ماه گذشته همواره تأکید کرده که در هیچ جنگی شرکت نخواهد کرد، گفت: ترامپ در دوره قبل هم در هیچ جنگی دخالت نکرد. او ادعا می‌کند که می‌خواهد به جنگ اوکراین و غزه پایان دهد. ترامپ تنها در جنگ علیه داعش در خاورمیانه نقش داشته است. بنابراین این ادعا که او به دنبال جنگ جدیدی باشد، چندان منطقی به نظر نمی‌رسد. احتمالاً این حرف‌ها از سوی اسرائیل مطرح می‌شود تا از گفت‌وگوهای احتمالی بین ایران و آمریکا ابراز نگرانی کنند. به همین اندازه که برای اسرائیل، جنگ در لبنان و غزه اهمیت دارد، گفت‌وگوهای ایران و آمریکا و توافقات مربوط به برجام نیز برای نتانیاهو موضوع مهمی به شمار می‌رود. نتانیاهو اخیراً اعلام کرده که سه بار با ترامپ تماس تلفنی داشته و به توافقاتی در رابطه با ایران دست یافته‌اند. اگر چنین توافقاتی وجود داشته باشد، انتظار می‌رود که آمریکایی‌ها خودشان آن را مطرح کنند. به عنوان یک تحلیل‌گر ژئوپولتیک، تصور نمی‌کنم که ترامپ بخواهد جنگ جدیدی را آغاز کند. وضعیت نتانیاهو با آمدن ترامپ هم بهبود نخواهد یافت.
نتانیاهو در مواقع مقتضی به ترامپ نارو زده است
وی یادآور شد: خبرهای متعددی به گوش رسیده که نتانیاهو در مواقع مقتضی به ترامپ نارو زده است و ترامپ، نتانیاهو را به عنوان فردی می‌داند که می‌تواند در برابر سیاست‌های غیرجنگی‌اش در خاورمیانه، مسئله‌ساز باشد. احتمال دارد در لبنان و غزه آتش‌بس برقرار شود چراکه شرایط بهتری برای آتش‌بس در لبنان فراهم شده است. در غزه هم بایدن فشار زیادی وارد می‌کند که قبل از پایان دوره‌اش آتش‌بس محقق شود تا این امتیاز برای ترامپ محسوب نشود. اگر در غزه و لبنان آتش‌بس برقرار شود، مشکلات نتانیاهو در داخل اراضی اشغالی تازه آغاز می‌شود. به نظر نمی‌رسد ترامپ، نتانیاهو را برای ماندن در قدرت، حمایت کند.
در دو ماه آینده آتش‌بس در لبنان و غزه برقرار می‌شود
این استاد روابط بین‌الملل در پاسخ به این پرسش که برخورد نتانیاهو در برابر موضع‌گیری‌های اخیر ترامپ و برنامه آتش بس در منطقه غرب آسیا چگونه خواهد بود، عنوان کرد: به طور کلی، تصور می‌کنم در دو ماه آینده آتش‌بس در لبنان و غزه برقرار شود. احتمال دارد در روزها و یکی دو هفته آینده آتش‌بس در لبنان شکل بگیرد. اینکه نتانیاهو ظرف سه روز، سه بار با ترامپ تماس تلفنی گرفته است، بیانگر نگرانی او نسبت به رویکرد ترامپ در منطقه است. این نشان می‌دهد که او در تماس اول به چیزی که می‌خواسته نرسیده و در تماس دوم نیز موفق نبوده و به ناچار وارد گفت‌وگو در تماس سوم شده است. بنابراین، بعید است ترامپ در خاورمیانه به دنبال جنگ باشد. او در اوکراین نیز به دنبال آتش‌بس است و مشاورانش اعلام کرده‌اند که او به جزیره کریمه و حتی به شرق اوکراین اشاره‌ای نکرده است.
وی افزود: آمریکا اصرار ندارد که روسیه از شرق اوکراین خارج شود و برای ترامپ مهم است که آتش‌بس برقرار شود، چه در اوکراین و چه در خاورمیانه و می‌داند که پوتین از شرق خارج نخواهد شد، پس برای همین بر این موضوع اصرار نخواهند کرد. من اعتقاد دارم که حمایت بی‌محابای آقای بایدن از نظر نظامی و سیاسی در یک سال گذشته، از این پس ادامه نخواهد یافت و او به دنبال ادامه جنگ و حفظ قدرت خواهد بود. ترامپ به دنبال آتش‌بس است، زیرا به مردم عرب و برای رای‌دهندگان در میشیگان وعده داده است و معمولاً وقتی ترامپ قولی می‌دهد، سعی می‌کند آن را زود عملی کند. اما نتانیاهو با ایجاد آتش‌بس در داخل اراضی اشغالی با مشکلات سیاسی مواجه خواهد شد.
ترامپ علاقه‌ای به هزینه کردن برای اروپا و چین ندارد
این دیپلمات پیشین وزارت خارجه با اشاره به سابقه نحوه برخورد ترامپ با اروپا و چین، بیان کرد: روحیه ترامپ تغییر نخواهد کرد. او علاقه‌ای به هزینه کردن ندارد و به نظر من، این بار روی ناتو بیشتر از گذشته حساس خواهد بود. اگر همه‌ی کشورهای عضو به طور مساوی هزینه کردند، ناتو را حفظ خواهد کرد، اما اگر هزینه‌ها بالا برود و اعضا این هزینه‌ها را پرداخت نکنند، وضعیتش با ناتو همچنان باقی خواهد ماند. در رابطه با تعرفه‌ها، ترامپ دوباره با اروپا دچار مشکل خواهد شد و همچنین چین باید امتیازاتی به ترامپ بدهد. اگر چین حاضر به ارائه امتیاز نباشد، طبیعتاً ترامپ تعرفه‌ها را بالا خواهد برد. دعوای ترامپ با چین این بار برخلاف دموکرات‌ها که بیشتر روی دریای جنوبی چین و تایوان تمرکز داشتند، به مسائل اقتصادی و تعرفه‌ها و برگشت سرمایه‌ها به داخل آمریکا معطوف خواهد بود. اگر چینی‌ها امتیاز بدهند، تنش‌ها کاهش می‌یابد و اهمیت مسائل تایوان و دریای جنوبی چین نسبت به دوره دموکرات‌ها کمتر خواهد شد.
سیاست کشور تغییر دکترین هسته‌ای نیست
نسبت به دو هفته پیش، احتمال درگیری ایران و اسرائیل کمتر شده است
فرجی راد در رابطه با اقدام ایران به جهت حفظ منافع خود در شرایط کنونی و موضوع بازنگری در دکترین هسته‌ای ایران که این روزها از سوی برخی به ویژه در نطق برخی از نمایندگان مجلس به گوش می‌رسد، گفت: شما نمایندگان مجلس را در نظر نگیرید. نماینده‌ای اخیراً اعلام کرده که ما دنبال بمب هسته‌ای هستیم؛ این سیاست کشور نیست. آقای خرازی، اعلام کرده‌اند که اگر اسرائیل بخواهد موجودیت ما را به خطر بیندازد، ممکن است ما در دکترین‌مان تجدیدنظر می‌کنیم؛ این سیاست جمهوری اسلامی است. به نظر من، نسبت به دو هفته پیش، احتمال درگیری ایران و اسرائیل کمتر شده است. نمی‌گویم این احتمال از بین رفته، اما با پیروزی ترامپ، این احتمال کاهش یافته و ما اخبار کمتری در این رابطه می‌شنویم. حالا یک نماینده می‌آید و چیزی می‌گوید، اما باید سخنان وزیر خارجه را در نظر بگیریم که اعلام کرده است: «ما در درجه اول به رأی مردم آمریکا احترام می‌گذاریم» یعنی این انتخابات را به رسمیت می‌شناسیم. دوم اینکه ما باید ببینیم این حرف‌هایی که آقای ترامپ زده، چقدر عملیاتی خواهد شد.
در دو ماه باقی مانده تا ورود ترامپ به کاخ سفید حتماً پیام‌هایی بین ایران و آمریکا تبادل می‌شود
شاید رئیس ستاد کل ارتش سعودی در سفر به ایران حامل پیامی بوده است
وی اظهار کرد: اگر صحبت‌های ترامپ مبنی بر ارتباط گرفتن با ایران عملیاتی شود، ما هم آماده‌ایم که گفت‌وگو کنیم و به نتیجه‌ای برسیم که آن نتیجه رفع تحریم‌های ایران باشد. بنابراین سیاست ایران باید اینگونه باشد. من فکر می‌کنم تا زمانی که ترامپ به کاخ سفید برود، حدود دو و نیم ماه باقی مانده است و در این مدت حتماً پیام‌هایی تبادل خواهد شد. اولاً از سوی آمریکا، ما نمی‌دانیم که رئیس ستاد کل ارتش سعودی که در روزهای اخیر به ایران آمد، پیامی آورده یا نه. ممکن است پیامی آورده باشد یا ممکن است نیاورده باشد. چون ترامپ سعی می‌کند از راه‌هایی که دموکرات‌ها رفته‌اند، مانند عمان و قطر، استفاده نکند و به این مسیرهای دموکرات‌ها حساسیت دارد، احتمالاً در مرحله اول به این راه‌ها نخواهد رفت تا نشان دهد که به طور جداگانه عمل می‌کند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه مطمئن باشید که در دو ماه و نیم مانده تا به قدرت رسیدن ترامپ پیام‌هایی به ایران خواهد رسید، تصریح کرد: اگر این پیام‌ها مثبت باشد و نشان دهد که با حرف‌هایی که در انتخابات زده همخوانی دارد، ایران هم باید به دنبال آن برود. مگر آقای پزشکیان اعلام نکرده که ما می‌خواهیم تعادلی در سیاست با شرق و غرب ایجاد کنیم که نتیجه‌اش رفع تحریم‌ها باشد؟ نگفته‌اند که اگر ترامپ بیاید، نمی‌خواهند این سیاست را دنبال کنند و نمی‌خواهند تحریم‌ها برداشته شوند، بلکه گفته‌اند که می‌خواهند تعادل با شرق و غرب برقرار کرده و با آمریکا گفت‌وگو کنند تا تحریم‌ها را رفع کنند. تحریم‌ها را آمریکا اعمال کرده و ما می‌خواهیم مذاکره کنیم و تحریم‌ها را رفع کنیم.
نباید وقتی هنوز از طرف آمریکایی جملات منفی نشنیده‌ایم، به پیام‌های آن پاسخ منفی دهیم
وی خاطرنشان کرد: حالا باید ببینیم که آمریکایی‌ها واقعا مرد عمل هستند یا نه. طرف ایرانی نیز باید پاسخ مثبت بدهد. ما نباید وقتی هنوز از آن طرف جملات منفی نشنیده‌ایم، به پیام‌های خوب پاسخ ندهیم. از نظر اقتصادی، کشور با مشکلاتی مواجه است. رئیس‌جمهور در مجلس اعلام کرد که بودجه کسری اساسی دارد و به خاطر همین بی‌پولی، تمام کشور در روز دو تا سه ساعت بی‌برق است. این یعنی تولید کشور کاهش می‌یابد و تورم بالا می‌رود. کالایی که کم شود، قیمتش افزایش می‌یابد و با دلار ۷۰ هزار تومان، قیمت‌ها در بازار افزایش می‌یابد. بنابراین، حتماً ما باید پاسخ مثبت بدهیم البته اگر طرف مقابل واقعاً پیام‌هایش مثبت باشد.
دریافت صفحه با کد QR