دو ماه پس از گزارش بانک جهانی درباره بهبود متغیرهای اقتصادی در سه سال اخیر، صندوق بین‌المللی پول در جدیدترین گزارش خود اعلام کرد: ایران از نظر نرخ بیکاری در رتبه ۱۷ جهان قرار گرفته و این شاخص کمتر از شش کشور اروپایی از جمله اسپانیا است.

 «اسب زین شده» یکی از تعابیری است که با استناد به آمارهای مختلف درباره عملکرد دولت سیزدهم در حوزه‌های مختلف از سوی کیهان مطرح شد و خیلی زود مورد استقبال گروه بزرگی از مردم و کارشناسان قرار گرفت.

البته همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد، مدعیان اصلاحات با واکنش انکار و تخریب کور به تقابل با این واقعیت پرداختند. آنها که به تعبیر بانک جهانی، «دهه سوخته اقتصاد ایران» را در دولت حسن روحانی رقم زدند، تنها راه فرار از نتیجه عملکردشان را در تخطئه دستاوردهای دولت ناتمام رئیس‌جمهور شهید یافته‌اند. آنها با کتمان موفقیت‌های دولت سیزدهم، تقلا می‌کنند تا شاید عملکرد دهه ۹۰ را بپوشانند و روی ناتوانی‌هایشان در دولت چهاردهم سرپوش بگذارند.

   نخستین تأیید از بانک جهانی

 اما حقیقت پنهان نمی‌ماند. دو ماه قبل بود که بانک جهانی گزارشی درباره موفقیت‌های دولت سیزدهم منتشر کرد و بر گزارش اسب زین شده مهر تأیید زد.

گزارش ۲۰۲۴ بانک جهانی از اقتصاد ایران در پایان دولت شهید رئیسی که در تیرماه منتشر شد، نشان داد که رشد اقتصادی به‌صورت پایدار پنج و یک دهم درصد رسیده است؛ آن‌هم در میان تنش‌های ژئوپلیتیک منطقه. این در حالی بود که این مرجع بین‌المللی، پیش از این با اشاره به رشد سالانه منفی 6 دهم درصدی تولید ناخالص داخلی سرانه ایران در ۸ ساله دولت روحانی و دو سال قبل از آن، از این سال‌ها با عنوان دهه سوخته اقتصاد ایران یاد کرده بود.

همچنین گزارش بانک جهانی نشان می‌داد بیکاری در دولت سیزدهم به هفت و شش دهم درصد کاهش یافته، شش میلیون و 500 هزار نفر از جمعیت فقرا کاسته شده و ضریب جینی به 34 صدم درصد رسیده است که همگی نشان‌دهنده، وضعیت کاملاً متفاوت و برعکس دولت اصلاح‌طلبان در دهه 90 شمسی است.

  مهر تایید صندوق بین‌المللی پول

حالا در فاصله کمتر از دو ماه از گزارش بانک جهانی، صندوق بین‌المللی پول هم با اشاره به بهبود چشمگیر آمار اشتغال در سه سال گذشته، مهر تایید دیگری بر گزارش اسب زین شده زده است.

به گزارش ایرنا، نرخ بیکاری در حالی طی سه سال گذشته روند نزولی داشته است که صندوق بین‌المللی پول در جدیدترین گزارش خود اعلام کرده است «ایران از نظر نرخ بیکاری در رتبه ۱۷ جهان قرار گرفته و این شاخص کمتر از ۶ کشور اروپایی و ترکیه است.»

گزارش جدید صندوق بین‌المللی پول در مورد وضعیت بیکاری در ۹۹ کشور جهان نشان می‌دهد ۱۱ کشور در سال ۲۰۲۴، نرخ بیکاری دو رقمی دارند، بالاترین نرخ بیکاری با 49 و نیم درصد مربوط به سودان است. سودان جنوبی (33 و نیم درصد) و گرجستان (15 و هفت دهم) نیز در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند. رتبه چهارم متعلق به اوکراین با نرخ بیکاری 14 و یک دهم است.

یکی از شاخص‌ترین کشورهای اروپایی در میان ۱۰ کشور نخست جهان از نظر نرخ بیکاری اسپانیا با 11 و شش دهم درصد است که این کشور را در رتبه نهم قرار داده است.

مقدونیه شمالی با نرخ بیکاری 14 و یک دهم درصدی، بوسنی و هرزگوین با نرخ بیکاری 13 و سه دهم درصدی، و آلبانی با نرخ بیکاری ۱۱ درصدی سه کشور اروپایی دیگر هستند که به ترتیب در رتبه‌های پنج، شش و ۱۰ جهان از نظر بیکاری قرار گرفته‌اند. ارمنستان با نرخ بیکاری ۱۳ درصدی رتبه هفت و مراکش با بیکاری ۱۲ درصدی رتبه هشت را تصاحب کرده‌اند.

  نرخ بیکاری در ایران کمتر از ۶ کشور اروپایی

آمار صندوق بین‌المللی پول نشان می‌دهد ایران با نرخ بیکاری هشت و 9 دهم درصدی در جایگاه ۱۷ جهان قرار گرفته و از شش کشور اروپایی نیز پایین‌تر است.

مقدونیه شمالی، بوسنی و هرزگوین، اسپانیا، آلبانی، صربستان و یونان؛ شش کشور اروپایی هستند که نرخ بیکاری بیشتری از ایران دارند. صربستان و یونان نرخ بیکاری 9 و چهار دهم درصدی در این سال داشته‌اند.

ترکیه نیز با نرخ بیکاری 9 و شش دهم درصدی بالاتر از ایران و در رتبه ۱۳ رده‌بندی جهانی از نظر نرخ بیکاری قرار گرفته است.

 سوئد، ایتالیا، فرانسه و فنلاند نیز برخلاف تصوری که از وضعیت اقتصادی اروپای غربی وجود دارد نرخ بیکاری نزدیک به ایران در سال ۲۰۲۴ داشته‌اند. 

صندوق بین‌المللی پول نرخ بیکاری سوئد در این سال را هشت و چهار دهم درصد، ایتالیا هفت و هشت دهم درصد، فنلاند هفت و شش دهم درصد و فرانسه هفت و چهار دهم درصد اعلام کرده است. نرخ بیکاری در آمریکا نیز چهار درصد و انگلیس چهار و دو دهم درصد بوده است.

  رکوردهای دولت شهید رئیسی

دولت سه ساله رئیسی دولتی است که بیکاری را تک رقمی نگه داشت و بهترین عملکرد را در زمینه اشتغالزایی به جای گذاشته.

نرخ بیکاری در سه سال گذشته روند کاهشی داشته و از 9 و دو دهم درصد در سال ۱۴۰۰ به هشت و یک دهم درصد در سال ۱۴۰۲ رسید.

این روند کاهشی در بهار امسال نیز تداوم داشت به طوری که بر اساس اعلام مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری افراد ۱۵ ساله و بیشتر در نخستین فصل سال ۱۴۰۳ به ۷.۷ درصد رسیده که نسبت به فصل بهار سال گذشته به میزان نیم درصد کاهش را نشان می‌دهد.

  کاهش نرخ بیکاری جوانان

کاهش نرخ بیکاری طی سه سال اخیر در شرایطی محقق شده که در این مدت شاهد افزایش نرخ مشارکت بودیم و نرخ مشارکت از 40 و 9 دهم درصد در سال ۱۴۰۰ به 41 و سه دهم درصد در سال ۱۴۰۲ رسیده است.

جمعیت شاغلان ۱۵ ساله و بیشتر در بهار امسال ۲۴ میلیون و ۷۴۶ هزار نفر بوده که نسبت به فصل مشابه سال قبل ۴۴۰ هزار نفر افزایش داشته است. در بهار ۱۴۰۳، به میزان 41 و دو دهم درصد جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر از نظر اقتصادی فعال بوده‌اند، یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته‌اند. بررسی تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی حاکی از آن است که این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (بهار ۱۴۰۲) تغییر نیافته است.

بررسی تغییرات فصلی نرخ بیکاری جوانان ۱۵ تا ۲۴ ساله نشان می‌دهد، این نرخ هم در فصل بهار سال جاری نسبت به فصل مشابه سال قبل (بهار ۱۴۰۲) یک و شش دهم درصد کاهش یافته است.

  اقدامات دولت سیزدهم

دولت سیزدهم برای کاهش نرخ بیکاری اقدامات مختلفی را انجام داد که مهم‌ترین آنها تقسیم کار در حوزه اشتغال به شکل ملی، استانی، شهری و روستایی بود. در کنار این اقدام، تعداد اشتغال ایجاد شده هم به صورت برخط هر روز کنترل می‌شد و اگر مجموعه یا استانی در عمل به وظایف خود عقب‌تر بود، موانع را از سر راه برمی‌داشتند تا مسیر به سرعت طی شود.

اقدام دیگری که در کاهش نرخ بیکاری و افزایش ایجاد شغل مؤثر بود، برگزاری هفت جلسه شورای عالی کار به ریاست شهید رئیسی در دو و نیم سال گذشته بود که نشان از اهمیت موضوع اشتغال برای دولت داشت.

موضوع بعدی دقت و نظارت سختگیرانه بر اشتغال کشور بود که همین مسئله باعث شد دستگاه‌ها بدانند که نمی‌توانند آماری که با واقعیت مطابق نیست را به ثبت برسانند.

افزایش مؤثر حداقل دستمزد به اندازه 40 درصد، تسهیل صدور مجوزهای کسب وکار که چند دهه معطل مانده بود، احیای هشت هزار واحد راکد و نیمه فعال از دیگر اقدامات وزارت کار دولت سیزدهم برای کاهش نرخ بیکاری بود که تازه‌ترین گزارش صندوق بین‌المللی پول هم مهر تاییدی بر آن زده است.

 تحقق وعده ایجاد یک میلیون شغل

«سید صولت مرتضوی» وزیر سابق تعاون، کار و رفاه اجتماعی 31 تیرماه در جلسه هیئت دولت و در ارائه گزارش عملکرد دولت سیزدهم، اظهار کرد: در حوزه کارآفرینی و اشتغال وعده صادق شهید جمهور محقق شد و ما به تحقق ایجاد سالانه یک‌میلیون فرصت شغلی دست پیدا کردیم. تا جایی که بر اساس آمارهای رسمی ارائه شده از مراکز داخلی و خارجی نرخ بیکاری یک و 9 دهم درصد کاهش داشته و به ۷.۷ درصد رسیده که کمترین نرخ بیکاری کشور است.

وی افزود: نرخ بیکاری در ۲۶ استان تک‌رقمی و در بسیاری از استان‌ها کاهش بسیار خوبی داشته است. در حوزه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای رشد ۳۲ درصدی را داشتیم و به بیش از دو میلیون نفر آموزش فنی و حرفه‌ای داده شده است. نیاز بازار کار شناسایی و متناسب با آن آموزش داده شد. ضمن اینکه رشد ۳۰۰ درصدی مراکز کارگاهی را نیز در دولت سیزدهم شاهد بودیم.