فراهم‌آوری زمینه‌های حضور اتباع افغانستان چه آنان که در خاک خود زندگی می‌کنند و چه گروهی که مقیم ایران هستند برای شرکت در مراسم اربعین از جمله مواردی بوده که تهران در سال‌های متمادی نقش مهم و برجسته‌ای در سازماندهی آن داشته است.

روزنامه جوان نوشت: در واقع، حضور اتباع افغانستان در مراسم اربعین در کربلا و فراهم‌سازی تسهیلات برای شرکت در این مراسم از جمله رویدادهایی است که بخش بزرگی از مسئولیت آن را ایران نه به واسطه انجام وظیفه صرف بلکه حسن‌نیت برعهده گرفته است. قبول این مسئولیت درحالی است که تغییر نظام سیاسی در افغانستان و پیامدهای برآمده از آن، منجر به دشواری کار و سنگین‌تر شدن آن شد. در اربعین حسینی که بهانه‌ای است برای تجدید بیعت با سرور و سالار شهیدان، جمهوری اسلامی در کنار تمامی مشکلات ساری و با چالش‌هایی که از تعداد قابل‌توجه پناهندگان در کشور داشته، تلاش کرد با برنامه‌ریزی و انسجام‌بخشی به ساختارها، فارغ از نگرانی‌های موجود اقداماتی را صورت دهد. از جمله آنکه پس از صدور دستورالعمل چگونگی دریافت روادید اربعین برای زوار افغانستانی نمایندگی‌های پنجگانه آمادگی خود را برای اعطای روادید اختصاصی به مردم افغانستان اعلام کردند. در اقدامی دیگر، ایران جلسه‌ای با بزرگان شیعه در افغانستان تشکیل داد. در این جلسه مشکلات زوار نظیر نبود وسایل حمل و نقل کافی، بضاعت مالی کم زوار، مسیر و ده‌ها مورد دیگر بررسی شد. 

همچنین، در هماهنگی که سفارت ایران در افغانستان با ستاد اربعین صورت داد، حداکثر خدمات ممکن در شرایط موجود جهت تسهیل روند به کار گرفته شد. این خدمات در قالب تأمین سوخت برای اتوبوس‌های افغانستانی و تمدید زمان صدور روادید در هماهنگی با دولت عراق بوده که می‌توان بیش از ۱۰۰ مورد آن را بیان نمود. 

این خدمات درشرایطی ارائه شد که علاقه برای عزیمت به سفر اربعین به چهار برابر رسید که طبیعی است اگر در سال گذشته ۳۰ هزار نفر موفق به کسب «روادید رایگان» اربعین شدند، در سال جاری انتظار صدور ۱۲۰هزار نفر نه منطقی و نه امکان‌پذیر بود؛ ولیکن در همین حال نمایندگی‌های پنجگانه کشور در افغانستان صرفاً بر احساس حسن نیت و نه بر اساس وظایف در چند شیفت کاری اقدام به صدور روادید کرده‌اند که عدد تعلق یافته دوبرابر سال گذشته است و عیناً طبق تعهدی است که نماینده ایران در افغانستان اعلام کرد. 

براساس آمارهای اولیه تاکنون بیش از ۶۰ هزار ویزا از سوی نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در افغانستان برای زائران اربعین صادر شده است. افزون بر این ده‌ها هزار نفر از مهاجران افغانستانی مقیم ایران از تسهیلات حضور در مراسم اربعین بهره‌مند شده‌اند. 

با وجود افزایش دوبرابری تقاضای ویزای ایران، جمهوری اسلامی امکان حضور اکثر متقاضیان افغانستانی در مراسم اربعین را تسهیل کرد و پنج نمایندگی کنسولی ایران در کابل، قندهار، هرات، مزارشریف و جلال‌آباد با حداکثر ظرفیت به طور شبانه‌روزی خدمت‌رسانی کردند که از آن جمله می‌توان به صدور ۶۶ هزار ویزا حتی بعد از اربعین، تسهیلات حمل و نقل و توافق با دولت عراق برای پذیرش زائران افغانستانی تا آخر صفر اشاره کرد. همچنین جمهوری اسلامی در تلاش بود با رایزنی با دولت عراق تاریخ صدور ویزا را تا ۳۰ صفر برای اتباع افغانستان تمدید کند. 

سردار رضاییان، رئیس سازمان اطلاعات فراجا در گفت‌وگوی اختصاصی با ایراف گفته بود: «ما به دنبال توافقی با دولت محترم عراق هستیم تا اتباع خارجی بتوانند تا ۳۰ صفر به کشور عراق مسافرت کنند. در حال تلاش برای تحقق این موضوع هستیم، البته هنوز این توافق صورت نگرفته است.»

با این حال جمهوری اسلامی در تلاش بوده است با مدیریتی صحیح و فراتر و ارائه خدمات مراسم اربعین به زائران افغانستان زمینه حضور اتباع افغانستان را با کمترین چالش فراهم سازد. 

همه این‌ها در شرایطی است که در روزهای اخیر اخباری ناعادلانه از عدم همکاری سفارت جمهوری اسلامی در کابل برای زوار اربعین که جا مانده‌اند، منتشر شده، در حالی که به نظر می‌رسد، استمرار روندهای تمدنی در همدلی و قدردانی است؛ همانگونه که در پایان مراسم اربعین، به نشانه سپاسگزاری از میزبانی دولت عراق «کمپین تشکر» از سوی زوار ایرانی راه‌اندازی می‌شود. اقدامی که نه به معنای نبود کاستی بلکه در راستای اعتقاد به لَئِن شَکَرتُم لَأَزِیدَنَّکُم است. 

همانگونه که همواره جمهوری اسلامی با افغان‌هراسی مقابله کرده و به دنبال ایجاد فضایی امن و آرام بوده، در برابر مطالبه نابجا هم سکوت جایز نیست. هرگونه مطالبه یا درخواست برای تسهیل روند حضور در مراسم اربعین از سوی اتباع افغانستان مانند صدور ویزای هوایی باید از حکومت افغانستان به عنوان مسئولان اصلی باشد.