انتخاب نوشت: اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی حماس که مهمان مراسم تحلیف مسعود پزشکیان بود، در تهران ترور شد. محمدحسین عادلی، دیپلمات ارشد سابق معتقد است که هدف این ترور کشیدن پای ایران به یک جنگ مستقیم است.
سید محمد حسین عادلی سفیر اسبق ایران در انگلیس، کانادا و ژاپن بود او همچنین در فاصله سال‌های ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۳ رئیس‌کل بانک مرکزی و از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ نیز به‌عنوان دبیرکل مجمع کشورهای صادرکننده گاز فعالیت می‌کرد.
متن گفتگو با محمدحسین عادلی به شرح زیر است:
ترور هنیه در تهران و پاسخ احتمالی ایران تا چه حد منطقه را تحت تأثیر قرار می‌دهد و تنش پس از آن تداوم می‌یابد؟
ترور هنیه یک عملیات خرابکارانه تروریستی بوده که هدفش افزایش تنش در منطقه و کشیدن پای ایران به یک جنگ مستقیم است. هدف این بوده که ایران پاسخ بدهد و نتانیاهو پای ایران و آمریکا را به یک جنگ بکشاند و ایران و آمریکا را مستقیماً درگیر کند. این کار به نفع نتانیاهو است زیرا موضوع آتش بس دایمی در غزه و طرح دو دولتی به محاق می‌رود و از طرف دیگر تشنج بین ایران و آمریکا باعث شکست احتمالی دموکرات‌ها و پیروزی احتمالی ترامپ می‌گردد. بنابراین به نظر می‌رسد همه نشانه‌ها حکایت می‌کند که این ترور یک توطئه بر علیه منافع ملی ایران در آستانه تشکیل دولتی است که شعارش تعامل بین‌المللی و تنش زدایی است. خنثی کردن توطئه با عمل متقابل نظامی در شرایط کنونی که اسرائیل تعیین کرده نیست. پاسخ ایران می‌تواند بگونه‌ای باشد که این توطئه را خنثی کند.
دولت چگونه می‌تواند از حواشی این ترور عبور کند و به سیاست‌های اصلاحی و تنش زدایی با غرب بپردازد؟
این اقدام تروریستی اسرائیل گرچه تهدیدی برای به آتش کشیدن منطقه است ولی دو گروه از کشور‌ها را در شرایط سختی قرار داده است. اول کشورهای اسلامی که با اسرائیل رابطه برقرار کرده‌اند و آن‌ها که در حال مذاکره برای ایجاد رابطه بوده‌اند. این دسته از کشور‌ها در موقعیت بدی قرار گرفته‌اند. اسرائیل رهبر فلسطینی را که طرفدار مذاکره و توفق بر سر آتش بس بود را با نقض حاکمیت ملی یک کشور مسلمان ترور کرده است. در واقع اسرائیل با این کار ماهیت قداره کشی خود را در منطقه بوضوح نشان داده است. و این باعث شرم این کشور‌ها حد اقل در خفا می‌شود. گروه دوم کشورهای غربی و آمریکا است. این کشور‌ها که همواره از اسرائیل حمایت می‌کنند و در برابر مردم خود که بر علیه نسل کشی و جنایات آن چالش دارند اکنون با این اقدام آتش افروزانه اسرائیل در شرایط سختی قرار گرفته‌اند. این کار اسرائیل نوعی یاغی‌گری آشکار و آتش افروزی در منطقه‌ای است که همه قدرت‌های جهان در آن منافع استراتژیک دارند. اکنون بیش از هر زمان دیگر اسرائیل یاغی‌گری خود را آشکار‌تر به اثبات رسانیده است. به گمان من این شرایط یک فرصت طلایی برای دولت و حکومت است برای برملا ساختن استراتژی نتانیاهو در ایجاد جنگ و آشوب در منطقه. اکنون زمان آن است که ایران از یک سو با کشورهای اسلامی و از سوی دیگر با کشورهای غربی طرفدار اسراییل و در رأس آن‌ها آمریکا رایزنی کرده مظلومیت ما و فلسطین را برجسته کند و فضای سیاسی بین‌المللی را بر علیه جنگ افروزی‌ها و کشتار‌های دسته جمعی و نسل کشی اسراییل بسیج کند. لذا فضای آمریکا و کشورهای غربی برای رایزنی سیاسی بر علیه جنایات نتانیاهو مناسب است. کشورهای اسلامی هم در این فضا با ایران می‌توانند همراه شوند. فرصت و فضای اتحاد کشورهای اسلامی خصوصاً عربستان با ایران در امر معرکه‌گیری بر علیه ترور هنیه و جنایات نتانیاهو مناسب به نظر می‌رسد. به عکس اگر ایران اکنون وارد جنگ شود همه این فضا‌های مناسب برای اتحاد بر علیه توطئه اسراییل از بین می‌رود و فضا بر ضد ایران چرخش پیدا می‌کند.
چه کشور‌ها و گروه‌هایی از ترور هنیه منتفع شدند؟ آیا می‌توان ادعا کرد که پوتین بیشتر ااز همه منتفع شد؟ هم جلو ارتباط ایران با غرب گرفته شد و هم آتش بس غزه امضا نشد و حالا آمریکا بیشتر از قبل گرفتار خاورمیانه است؟
این اتفاق در شرایط کنونی نیمه تمام است! و نمی‌توان با فعل ماضی گفت به نفع چه کشوری تمام شد. اگر ما در دام این بازی بیافتیم آنوقت است که منافع سرشاری برای نتانیاهو، تندرو‌های اسرائیل، مخالفین فلسطین، تندرو‌های روسیه، گروه‌های تندروی ضد سیاست خارجی متوازن ایران و رقبای ایران سرازیر خواهد شد. اتفاقاً اگر در زمین و فضای اسرائیل بازی نکنیم فرصت برای نزدیکی با کشورهای منطقه و تعامل متوازن با غرب و حتی آمریکا فراهم می‌شود و توطئه خنثی می‌گردد.
اهمیت این اتفاق در تهران را در چه مواردی ارزیابی می‌کنید؟
شکی نباید کرد که ترور در تهران شلیک به رویکرد جدید کشور برای تعامل متوازن با جهان و عزم برای رفع مشکلات اقتصادی بوده است. دشمنان پیدا و پنهان ایران از بیرون آمدن کشور از انزوا و فراهم شدن زمینه‌های توسعه کشور نگران هستند زیرا می‌دانند که ایران توانایی بازسازی خود را دارد و می‌تواند مشکلات خود را به تدریج رفع کند و به یک کشور قدرتمند و صلح دوست تبدیل شود. لذا اهمیت این اتفاق در تهران و در این زمان در این است که دشمنان ما نگرانند که مبادا حاکمیت ایران جهت خود را به سمتی تغییر دهد که مآلا ایران از انزوا درآید و راه توسعه را در پیش گیرد و قدرتمند‌تر شود.
نکته آخر
این اتفاق در حالیکه جنایتی نابخشودنی از سوی نتانیاهو و اسرائیل است ولی اگر بخواهیم از دل تهدید یک فرصت بسازیم باید بگوییم که این اتفاق فرصتی بسیار مناسب برای اتحاد با کشورهای منطقه و اسلامی از یک سود و رایزنی مثبت با کشورهای غربی است که در صورت استفاده می‌تواند برخی مشکلات بین‌المللی ما را حل کند. در عین حال بسیار مناسب و منطقی است که با هماهنگی کشورهای اسلامی و محور مقاومت در زمان و فضایی که خود تعیین می‌کنیم برای نوع پاسخ تصمیم‌گیری نماییم.
دریافت صفحه با کد QR