تحلیلگر مسائل سیاست خارجی گفت:‌ سیاست آقای پزشکیان هم – که مبتنی بر نظریه «منطقه قوی» است – با این رویکرد عربستان همخوانی دارد. آقای پزشکیان معقتد است کشورهای منطقه نباید منابع ثروت و ارزشمند خود را در رقابت‌های فرسایشی و محدودسازی یکدیگر هدر دهند؛ بلکه باید فضایی ایجاد کنند تا بتوانند این منابع را در راستای توسعه منطقه هزینه کنند.

رضا نصری تحلیل‌گر سیاست خارجی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در ارزیابی خود پیروزی مسعود پزشکیان و بایدها و نبایدهای دولت وی در حوزه سیاست خارجی گفت: سیاست خارجی آقای پزشکیان بر سه محور استوار است؛ اول، «ایجاد تعادل در روابط با کشورها»، دوم مبادرت به «تعامل سازنده» برای تسهیل توسعه اقتصادی‌ و سوم اتخاذ سیاستی که برای زندگی روزمره مردم هزینه‌ساز نباشد. طبق مانیفست سیاست خارجی رئیس‌جمهور منتخب، این اهداف همه باید در چارچوب اصولی کُلی سیاست خارجی کشور در خدمت عزت ایران و ایرانیان باشد. به نظرم این رویکرد بسیار مثبتی است که با نیازهای کشور و جامعه کاملاُ همخوانی دارد.

وی در پاسخ به این سوال که پیش‌بینی شما از برنامه پزشکیان برای مذاکرات با دولت آمریکا چگونه است و آیا امکان توافق با دولت بایدن قبل از انتخابات آمریکا وجود دارد، گفت: مذاکره بین ایران و آمریکا مدتی است با فراز و نشیب در جریان است. در واقع، حتی اگر مسئله «هسته‌ای» را هم کنار بگذاریم، این درک در هر دو کشور – ولو با برخی مخالفت‌های داخلی - حاصل شده که باید به نحوی تنش‌ها را کنترل و مدیریت کرد. مذاکراتی که امروز در جریان است می‌تواند در دولت پزشکیان به نتیجه برسد یا دست‌کم بستری فراهم آورد تا تیم سیاست خارجی آقای پزشکیان بر مبنای آن با طرف مقابل گفت‌‌وگو کند. در هر حال، واقعیت این است که ایران و آمریکا دو بازیگر مهم در منطقه و جهان‌هستند و نمی‌توانند یکدیگر را نادیده بگیرند.

نصری در پاسخ به این سوال که در صورت پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات آمریکا برنامه سیاست خارجی ایران و دولت پزشکیان به چه صورت خواهد بود، گفت: ابتدا باید دید چینش کابینه ترامپ در حوزه سیاست خارجی به چه صورت خواهد بود. آن وقت می‌شود با داده‌های دقیق‌تر و چشم بازتری در این باره سیاستگذاری کرد. طبیعتاً نوع مواجهه ایران نسبت به دولتی که در آن افرادی از جنس پومپئو یا بولتون در مناصب مهم حضور داشته باشند با دولتی که از افراد عملگراتر و غیرایدئولوژیک‌تری تشکیل شده باشد، فرق خواهد کرد. ضمن اینکه از الان نمی‌توان در مورد شش ماه آینده نظر قطعی داد. ممکن است ظرف این شش ماه تحولات منطقه و جهان به گونه‌ای باشد که با صحنه کاملاً متفاوتی روبرو شویم. در هر حال، مسلم است که ترکیب وزارت امور خارجه و دستگاه دیپلماسی کشور باید ترکیبی از افراد قوی، با تجربه و توانمند باشد که بتوانند با هر سناریویی مواجه شوند.

این تحلیل‌گر حوزه سیاست خارجی درباره ارزیابی خود از همکاری دولت پزشکیان با کشورهای منطقه به ویژه عربستان گفت: مدتی است عربستان سعودی به دنبال ایجاد آرامش در همسایگی است تا بتواند به توسعه اقتصادی خود بپردازد. یک برنامه چشم‌انداز توسعه هم دارد که می‌خواهد تا ۲۰۳۰ به آن دست یابد. سیاست آقای پزشکیان هم – که مبتنی بر نظریه «منطقه قوی» است – با این رویکرد عربستان همخوانی دارد. آقای پزشکیان معتقد است کشورهای منطقه نباید منابع ثروت و ارزشمند خود را در رقابت‌های فرسایشی و محدودسازی یکدیگر هدر دهند؛ بلکه باید فضایی ایجاد کنند تا بتوانند این منابع را در راستای توسعه منطقه هزینه کنند. در نتیجه، بستر خوبی برای همکاری میان ایران و عربستان سعودی پدید آمده که قطعاً کشورهای منطقه از آن استقبال خواهند کرد.

وی تصریح کرد: در مورد محور مقاومت هم جناب رئیس جمهور رویکرد مشخصی دارد. او در مانیفست سیاست خارجی خود محور مقاومت را محصول رنج‌ها و دردهای انسان‌ها خوانده و به آن نگاهی فراتر از یک نگاه راهبردی دارد. ایشان معتقد است یک دیپلماسی قوی در ایران به نفع محور مقاومت خواهد بود چرا که می‌تواند این جنبش اصیل منطقه‌ای را به عنوان یک «جنبش‌ رهایی‌بخش» در مجامع بین‌المللی مطرح کند و به آن رسمیت و مشروعیت مضاعفی ببخشد. ضمن اینکه قادر خواهد بود با زبانی جدید بخشی از جامعه ایران را که چندان بر اهمیت حمایت از محور مقاومت واقف نیست با این سیاست همسو سازد. در هر حال، حقیقت این است که جوامع مدنی در همه دنیا – از دانشجویان در آمریکا گرفته تا اندیشمندان و هنرمندان و مردم عادی در کشورهای غربی و شرقی - به حمایت از مردم فلسطین و حق تعیین سرنوشت آن‌ها به پا خاسته‌اند و حمایت هوشمندانه پزشکیان از این حرکت بزرگ در افکار عمومی جهان بازخورد مثبتی خواهد داشت.

نصری در پاسخ به این سوال که آقای پزشکیان در یادداشت اخیر خودشان بر بهبود روابط با روسیه و چین تاکید داشتند لازمه حفظ منافع ملی چیست تا شاهد صدور بیانیه‌هایی علیه اراضی ملی از جمله درباره جزایر سه گانه نباشیم، گفت: یکی از محورهای اصلی سیاست خارجی آقای پزشکیان ایجاد «تعادل» در روابط بین‌المللی است. او به صراحت تاکید داشته که اتخاذ یک سیاست «تک‌گزینه‌ای» موجب خواهد شد نتوانیم روابط متوازن و سودمندی با آن گزینه برقرار کنیم. در واقع، برای اینکه بتوانیم از روابط‌مان با هر کشوری بیش‌ترین سود را عاید خود سازیم، لازم است آن کشور بداند که جز او گزینه‌های دیگری هم در دسترس داریم. این اصل فقط در مورد ایران هم صادق نیست. شما به اتحادیه اروپا نگاه کنید! چنان خود را وابسته به آمریکا ساخته‌ است که امروز کاملاً تابع سیاست «جنگ سردی» آمریکا در قبال روسیه شده‌ و بیش‌ترین زیان را نیز در این میان متحمل شده‌ است. حال اینکه اگر سیاست متعادل‌تری برقرار کرده بود، امروز هم از نظر امنیتی و هم از نظر اقتصادی موقعیت بهتری داشت و لازم نبود اینگونه از احتمال خروج دولت بعدی ترامپ از سازمان ناتو آشفته خاطر و مضطرب باشد.

نصری در خصوصبازگشایی سفارت آذربایجان در تهران و بهبود روابط دو کشور در دولت پزشکیان گفت: آقای پزشکیان در مقاله خود بر این موضوع تاکید داشت که اولویت سیاست خارجی او برقراری روابط سودمند و توسعه‌محور با همسایگان است. طبیعتا، آذربایجان هم از مهم‌ترین همسایگان ایران است و هرگونه جنگ و ناامنی در این کشور به زیان ایران نیز تمام خواهد شد. دولت پزشکیان می‌تواند با اتخاذ یک دیپلماسی هوشمند، ایران را در موقعیتی قرار دهد که بتواند بین همسایگان میانجی‌گری کند و از تشدید منازعات میان آن‌ها جلوگیری نماید. در هر حال، اگر مبنای سیاست خارجی دولت پزشکیان «توسعه اقتصادی» باشد، پیش‌نیاز آن ایجاد یک منطقه امن و با ثبات است.