در پنج مناظره‌ی برگزار شده برای چهاردهمین انتخابات ریاست جمهوری، کاندیداها آمار و ارقامی ارائه دادند که بعضا برخی با حقیقت همخوانی نداشت.

به گزارش مردم سالاری آنلاین ؛ سعید جلیلی، کاندیدای چهاردهمین انتخابات ریاست‌جمهوری خود در این نشست خطاب به رقیبش، پورمحمدی گفت شما چون داده‌های اشتباه دارید نتیجه اشتباه می‌گیرید.

این در حالی است که سعید جلیلی خود در این مناظرات آمارهایی اشتباه را مطرح کرد تا بتواند نتایجی اشتباه از وضعیت بگیرد و برنامه‌ها و راهکارهایی اشتباه را ارائه دهد.

یکی از مهمترین اشتباهات فاحش صورت گرفته، از سوی این منتقد جدی برجام، به آمارهای مرتبط با رشد اقتصادی برمی‌گشت. وی در یکی از نشست‌های مناطره گفت: در همان سال‌هایی که برجام امضا شد رشد اقتصادی ما صفر و منفی شد.

این در حالی است که در سال‌های اجرای برجام یکی از بالاترین رشدهای اقتصادی سال‌های اخیر به گواه امارهای رسمی محقق شده است.

بر اساس گزارش‌های مرکز آمار ایران نرخ رشد اقتصادی ایران در سال‌های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ که فاصله زمانی امضای برجام تا خروج آمریکا از این توافق است، به ترتیب، ۱۴.۲ درصد و ۸.۴ درصد اعلام کرد.بر اساس گزارش‌های بانک مرکزی ایران نرخ رشد اقتصادی در سال ۱۳۹۵ به ۱۲.۵ درصد رسید، این بانک نرخ رشد اقتصادی ایران در سال ۱۳۹۶ را نیز ۷.۳ درصد گزارش کرد.

روشن نیست سعید جلیلی به استناد کدام آمار رشد اقتصادی ایران را در دوره‌ی اجرای برجام منفی اعلام کرده است.

مساله صادرات نفت

در بیست و دوم خرداد ماه امسال سعید جلیلی اعلام کرد از قبل از دولت شهید رییسی ادعا می‌شد ما نمی‌توانیم نفت بفروشیم اما راهکارهای فروش نفت را تهیه کردیم و به دولت دادیم و پس از ان فروش نفت آغاز شد. وی مدعی شد: ما صادرات نفت را از ۳۰۰ هزار بشکه در روز به یک میلیون و نیم بشکه در روز رساندیم.

وی البته اعلام کرد که صادرات نفت به دو میلیون بشکه نفت رسیده است. زنگنه، وزیر اسبق نفت با عدد و رقم به جلیلی پاسخ داد و اعلام کرد: وزیر نفت موظف است هرماه گزارش صادرات و تولید نفت را برای رهبری، سران سه قوه و یک مراجع دیگر بفرستد؛ من طبق قانون عمل کردم. گزارشات من هم در این مراجع هست هم در وزارت نفت. بر اساس این گزارشات ما در سال ۹۹ تولید نفت ۲.۶ میلیون بشکه در روز بوده و صادرات ما در اسفند ماه ۸۷۱ هزار بشکه نفت و ۱۱۸ هزار میعانات که می شود نزدیک یک میلیون بشکه؛ در دی ماه نیز این عدد حدود یک میلیون و سه هزار بشکه است. ما در این ماه‌ها ۶۰۰ هزار بشکه صادرات فرآورده داشتیم.

آقایان به اشتباه می گویند که ۳۰۰ هزار بشکه صادر شده و الان ۱.۳ یا ۱.۴ ما صادر میکنیم؛ شما بفرمایید با فرآورده چقد صادر می کنید تا مقایسه کنیم.

وی تاکید کرد: بعد از برجام ظرف مدت کمتر از ۴ ماه تولید نفت ایران به تولید نفت ایران را به نزدیک ۳.۹ میلیون بشکه رساند.

آقایان شما نمی‌توانید بیشتر از ۳.۳ و ۳.۴ میلیون بشکه نفت تولید کنید چرا تولید نمی‌کنید؟ ما در مورد نحوه فروش و انتقال پول یکسری تحریم داریم اما در مورد مقدار کمی صادرات هیچ تحریمی نداریم و تحریم ها الان برداشته شده. شما توانایی تولید ندارید صادر کنید به جای اینکه خودتان را درست کنید حرفهای نادرست می زنید.

او گفته است:می‌گویند وزیر نفت نامه نوشته من قادر به صادرات نیستم این نامه کجاست؟ جلیلی می گوید من رهنمود دادم چگونه صادر کنند بعد من یاد دادم صادر کردند ما انقدر بی عقل بودیم که از حرفای شما تبعیت کنیم؟

زنگنه با ارائه‌ی آمار گفته است: وقتی دولت را تحویل دادیم نزدیک یک و نیم میلیون بشکه مجموع صادرات ما بود من نمیدانم این ۳۰۰ هزار بشکه را از کجا آوردید؟ این امار با واکنش روحانی، رییس‌جمهور پیشین کشور نیز روبرو شد. حسن روحانی نیز در ویدئویی اعلام کرد: دو کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری چهاردهم در مناظره‌ها مدعی شده‌اند که صادرات نفت در پایان دولت دوازدهم ۳۰۰ هزار بشکه در روز بوده و الان به ۱٫۵ تا ۲ میلیون بشکه در روز رسیده است. حسن روحانی در این باره پاسخ داد: می‌گویند صادرات نفت در دولت دوازدهم ۳۰۰ هزار بشکه در روز بوده است. درحالیکه صادرات نفت در آغاز سال ۹۹ به خاطر کرونا در دنیا متوقف شد و حتی قیمت نفت به ۲۰ دلار و در بعضی کشورها به منهای ۳ دلار رسید. در آخر سال ۹۹ صادرات نفت ما ۹۸۹ هزار (نزدیک به یک میلیون) بشکه و فرآورده‌ها حدود ۶۰۰ هزار بشکه بوده است. می‌گویند الان به ۱.۵ میلیون بشکه رسیده است. خب صادرات نفت و فرآورده در دوره ما از ۱.۵ میلیون بشکه بیشتر بوده است و حتی صادرات نفت خام هم حدود یک میلیون بشکه بوده است. این هم از دروغ‌هایی است که مرتب تکرار و گفته می‌شود.

ماجرای اشتباه درباره خوراک پالایشگاه

سعید جلیلی، کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری، در صفحه توییتر خود در آخرین روزهای خرداد ادعا کرد که «اگر ۱۰ پتروپالایشگاه مثل خلیج‌فارس داشته باشیم نه تنها نیاز نیست نفت بفروشیم بلکه باید نفت هم بخریم. تامین مالی آن هم امکان‌پذیر است. منابع مالی زیادی در دست مردم است که می‌شود هدایت شود به سمت این موارد و به سمت بازارهایی مثل سکه و دلار نرود.». این نوشته در میزگردی هم که جلیلی حضور داشت، بار دیگر تکرار شد.

نکته مورد توجه در بحث جلیلی آن است که خوراک موردنیاز پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج‌فارس، با یک خط ‌لوله به‌ طول بیش از ۴۸۵ کیلومتر از پالایشگاه‌های گاز پارس‌جنوبی تأمین می‌شود. این پتروپالایشگاه بر اساس خوراک میعانات گازی طراحی شده است.

قیاس افغانستان با اروپا

وی در اظهارنظری دیگر تاکید کرد: در زمان برجام (۹۵ و ۹۶) کل صادرات ما به ۲۸ کشور اتحادیه اروپا نصف صادرات ما به افغانستان بود.

این اظهارات جلیلی نیز البته فاقد مبنای دقیق و درست اماری است. بررسی‌ها آمارهای گمرک منتشر شده در سالنامه آماری ۱۳۹۶ مرکز آمار ایران نشان از آن دارد، مجموع ارزش صادرات غیرنفتی ایران در سال ۱۳۹۵ به مقصد اروپا حدود ۶۷۹۶ میلیارد تومان و به مقصد افغانستان ۹۵۵۸ میلیارد تومان است.

در سال ۱۳۹۵ مجموع ارزش صادرات غیرنفتی ایران به مقصد اروپا ۵۸۷۴ میلیارد تومان و به مقصد افغانستان ۷۷۲۰ میلیارد تومان است.

گذشته از آن که صادرات ایران به اتحادیه اروپا نصف صادرات به افغانستان نیست، باید در نظر داشت با اجرای برجام ایران توانست بار دیگر به بازارهای نفتی اروپا دسترسی پیدا کند و بخشی از معاملات تجاری در نفت متمرکز بود. این در حالی است که امارهای گمرک صادرات غیرنفتی را مد ظنر قرار می‌دهد. این کاندیدای حضار در چهاردهمین رقابت‌های انخاباتی با این شکل استناد به امار بی‌اهمیتی برجام را مور استناد و اشاره قرار می‌دهد.

خانواده چهار نفره چقدر مالیات می‌دهد؟

سعید جلیلی در سخنان خود تاکید کرده است: خانواده‌ چهار نفره‌ای که بین ۱۲ تا ۱۶ میلیون درآمد دارد نزدیک به ۱۰ درصد حقوق را باید مالیات بدهید.

این ادعا در حالی مطرح می‌شود که مبنای دریافت مالیات در ایران نه بعد خانوار که درامد افراد است. بر اساس جدول محاسبات مالیات بر درآمد حقوق کارگران و کارمندان در بودجه ۱۴۰۳، درآمد تا ۱۲ میلیون تومان در ماه، صرف نظر از تعداد اعضای خانوار در نظر گرفته شده است. مازاد بر ۱۲ تا ۱۶.۵ میلیون تومان در ماه مشمول ۱۰ درصد مالیات است. یعنی اگر کسی ۱۶ میلیون تومان در ماه درآمد داشته باشد، ۱۲ میلیون آن معاف از مالیات است و ۴ میلیون باقی مانده مشمول ۴۰۰ هزار تومان مالیات می‌شود. در واقع کل مالیات بر درآمد حقوق ۱۶ میلیون تومانی ۴۰۰ هزار تومان معادل حدود ۲.۵ درصد حقوق است.

تورم ناشی از چیست؟

او در اظهار نظری دیگر ۲۸ خرداد ۱۴۰۳ گفت: تورم کشور در سال‌های اخیر ناشی از قیمت ارز است. وقتی بالا رفته تاثیر روی سایر کالاها گذاشته است.

این در حالی است که هیچ شاهد معتبری در تایید این ادعا وجود ندارد. بسیاری از کارشناسان بارها نسبت به سرکوب قیمت ارز در دوره‌های ایخر هشدار داده و اعلام کرده‌اند تورم ریالی افزایش یافته اما میزان قیمت ارز متناسب با تورم ریالی بالا نرفته است. در نتیجه احتمال جهش ارزی در سال‌های اتی تقویت خواهد شد.

فکت نامه نیز در گزارشی تاکید کرده است: به اعتقاد اکثر اقتصاددانان تورم یک پدیده پولی متاثر از تغییرات اجزای تشکیل‌دهنده پول، به خصوص پول عرضه شده از سوی دولت‌های (پایه پولی) است. به اعتقاد اکثر کارشناسان عامل اصلی تورم در ایران کسری بودجه مزمن و بی‌انضباطی مالی دولت است.

در عین حال گروهی از افراد هم هستند که افزایش قیمت ارز را عامل تورم می‌دانند. یاسر جبرائیلی، دانش‌اموخته علوم سیاسی و رئیس مرکز راهبردی نظارت بر اجرای سیاست‌های کلی نظام، از مشهورترین این افراد است. برخی این نظریه، یعنی عاملیت افزایش قیمت ارز روی تورم را «شبه‌علم» توصیف می‌کنند.

اما در عین حال بررسی داده‌های مرکز آمار و تغییرات قیمت ارز در ماه‌های اخیر نشان می‌دهد، به رغم تلاش دولت برای مهار قیمت ارز و اثر آن روی کالاهای اساسی، میزان تورم مواد خوراکی از تورم قیمت ارز بیشتر بوده است.

بر اساس داده‌های مرکز آمار ایران، شاخص قیمت کالا خدمات در اردیبهشت ۱۴۰۳ شاخص قیمت مواد خوراکی ۲.۷ برابر قیمت‌های سال ۱۴۰۰ است. در حالی که طبق آمارهای بانک مرکزی متوسط قیمت دلار در سال ۱۴۰۰ دقیقا ۲۵ هزار و ۹۴۸ تومان بوده است. با احتساب متوسط ۵۹ هزار تومانی قیمت دلار بازار آزاد در یک ماه گذشته، ۲.۳ برابر شده است.

سهم شرکت‌های دولتی

سعید جلیلی در جریان پنجمین مناظره انتخاباتی ریاست جمهوری ۱۴۰۳ گفت: «سهم شرکت‌های دولتی از بودجه ۱۴۰۳ بیش از ۳۷۰۰ هزار میلیارد تومان است، در صورتی که خود بودجه عمومی ۲۷۰۰ هزار میلیارد تومان است.»

این اعداد دقیق نیستند. در قانون بودجه مصوب ۱۴۰۳ کل منابع و مصارف «شرکت‌های دولتی، ‌ موسسات انتفاعی وابسته به دولت و بانک‌ها» رقم ۳۷۴۲ میلیارد تومان و کل «منابع بودجه عمومی دولت» ۲۸۳۷ میلیارد تومان است.

اما صرف نظر از این، آنچه گفته شده ممکن است این تصور را به وجود آورد که شرکت‌های دولتی از منابع عمومی بودجه تغذیه می‌شوند، اما باید توجه داشت بودجه شرکت‌های دولتی، در واقع حساب و کتاب شرکت‌ها است و پولی نیست که دولت به شرکت‌ها پرداخت می‌کند.

در گزارش فکت‌نامه در این خصوص امده است: در واقع بخشی از این بودجه صرف هزینه خود شرکت‌ها می‌شود، برخی از درآمدهای شرکت‌های سودده نیز، به صورت مالیات و سهم دولت به بودجه عمومی تزریق می‌شود.

در بودجه شرکت‌های دولتی در سال ۱۴۰۳، صدا و سیما با ۲۰ هزار میلیارد تومان زیان‌ده‌ترین موسسه‌ای است. این «زیان» از منابع بودجه عمومی، تامین می‌شود.

ایران فرصت صادرات ۱۱.۵ میلیارد دلاری صیفی‌جات و اقلام کشاورزی دارد

سعید جلیلی در اظهار نظری گفته است: باید بدانید چگونه با کشورهای همسایه می خواهید همکاری داشته باشید. برخی اوقات فقط از اشتراکات، فرصت ایجاد نمی شود بلکه از اختلاف سایر کشورها برای شما فرصت ایجاد می شود. زمانی روسیه ۱۱ میلیارد دلار صیفی‌جات خود را از اروپا وارد می کرد اما بعد از ایجاد اختلاف بین روسیه و اروپا، فرصت صادرات ۱۱ میلیارد دلار صیفی‌جات برای ما به روسیه ایجاد شد.

در حالی سعید جلیلی از این وضعیت به عنوان فرصت یاد می‌کند که ایران با ناترازی خطرناکی در حوزه‌ی آب روبروست و همواره صادرات آب مجازی مشغله‌ی مهم دولت‌ها در ایران بوده است. محمد درویش، فعال محیط زیست در پاسخ به این اظهارات جلیلی نوشته است: هم اکنون ایران با بدترین ناترازی منابع آب زیر زمینی اش در تاریخ روبروست و رقم این ناترازی از آستانه خطرناک ۱۵۰ میلیارد متر مکعب هم گذشته است و بیش از پنجاه هزار کیلومتر مربع از خاک وطن درگیر فرونشست است. درویش تاکید کرده است: چطور در چنین شرایطی تجویز صادرات محصولات کشاورزی یعنی آب مجازی می‌کنید؟ این در حالی است که در دولت سیزدهم که ایشان خود را ادامه دهنده‌ی راه آن می‌داند، در سد امنیت غذایی کشور به امضای رییس‌جمهوری، مقرر شده است دست‌کم سی میلیارد متر مکعب در مصرف آب کشاورزی تا افق ۱۴۱۱ کاهش رخ دهد و ۴۵ میلیارد متر مکعب از ناترازی آبخوان‌ها کاسته شود.