اجرای فصل اول برنامه هفتم توسعه یعنی تحقق رشد اقتصادی ۸ درصدی به موضوعی حیثیتی در میان کاندیدا‌ها بدل شده و هر یک به طریقی سعی در توجیه برنامه‌های خود دارند. عده‌ای بر توان داخلی و نیروی کار صحبت می‌کنند و برخی هم بر این باورند در سایه تحریم‌ها تحقق این میزان رشد ممکن نیست یا به تعبیر «رحمان سعادت» اقتصاددان و استاد دانشگاه سمنان حتی اگر آدام اسمیت و میلتون فریدمن هم بیایند قادر نیستند در این شرایط کاری کنند.

تنور انتخابات آهسته آهسته در حال داغ شدن است. روز سه‌شنبه در پی همراهی محمد جواد ظریف با مسعود پزشکیان در میزگرد اقتصادی صدا و سیما، وزیر امور خارجه سابق نطق چند دقیقه‌ای، اما افشاگرانه‌ای در مورد کارشکنی تندرو‌ها علیه برجام در ۶ ماه پایانی دولت روحانی انجام داد که به دنبال آن شاخص‌های اقتصادی از جمله رشد اقتصادی دستخوش تغییرات جدی شده است، موضوعی که البته تیم اقتصادی دولت سیزدهم آن را انکار می‌کند و همچنان به تحقق رشد اقتصادی ۵ درصدی خود تاکید دارد، ادعایی که همواره با یک پرسش جدی همراه است؛ چرا مردم این رشد اقتصادی را در زندگی روزمره خود لمس نمی‌کنند؟

از همین رو شاید بتوان گفت اجرای فصل اول برنامه هفتم توسعه یعنی تحقق رشد اقتصادی ۸ درصدی به موضوعی حیثیتی در میان کاندیدا‌ها بدل شده و هر یک به طریقی سعی در توجیه برنامه‌های خود دارند. عده‌ای بر توان داخلی و نیروی کار صحبت می‌کنند و برخی هم بر این باورند در سایه تحریم‌ها تحقق این میزان رشد ممکن نیست و به تعبیر «رحمان سعادت» اقتصاددان و استاد دانشگاه سمنان حتی اگر آدام اسمیت و میلتون فریدمن هم بیایند قادر نیستند در این شرایط کاری کنند.

سعید جلیلی، محمد باقر قالیباف و مسعود پزشکیان سه نامزد اصلی این دور از انتخابات هستند و در ادامه شانس نزدیک شدن به هدف رشد اقتصادی ۸ درصدی با تصور روی کار آمدن هر یک از این سه بررسی شده است.

رشد اقتصادی با تقاضای بین المللی به فعلیت می‌رسد

رحمان سعادت در گفتگو با اقتصاد ۲۴ در بررسی شانس هر یک از این سه کاندیدا عنوان می‌کند: بدون روابط بین الملل امکان رشد اقتصادی بالای ۴، ۵ درصد بسیار سخت است و امکان پذیر نیست. اگرچه ممکن است دولت‌ها اعداد و ارقام نادرست ارائه بدهند. تجربه بین المللی هم نشان داده کشور‌هایی که رشد اقتصادی خوبی داشتند، عموما با تجارت بین الملل و روابط بین الملل توانستند این کار را انجام بدهند.

او ادامه می‌دهد: هر چقدر هم که ما انرژی داخلی را به کار بگیریم مثلا فرض بگیریم توان تخصصی یا برنامه‌های مدیران را به کار بگیریم وقتی تحریم صورت می‌گیرد طبیعتا نرخ ارز نیز تغییر می‌کند. تغییر نرخ ارز به معنی تورم بسیار شدید است و نوسانات نرخ ارز و تورم شدید هر برنامه‌ای را فشل می‌کند. یعنی شما آدام اسمیت و میلتون فریدمن را هم بیاورید که در اقتصاد ایران کار کنند، نمی‌توانند؛ به خاطر اینکه زمانی رشد اقتصادی رخ می‌دهد که شما بتوانید تقاضای بین‌المللی برای کالا‌های خودتان داشته باشید.

 وی تصریح کرد: تقاضای بین المللی یعنی رشد اقتصادی بالاتر. الان ما ۸۰ میلیون جمعیت داریم. تقاضای داخلی وجود دارد. اگر شما روابط بین المللی را گسترش بدهید این ۸۰ میلیون تبدیل به ۸۰۰ میلیون می‌شود، یعنی تقاضای شما نزدیک ۱۰ برابر می‌شود. تصور کنید این تقاضا ۲ میلیارد بشود در این صورت اقتصاد واقعا شکوفا خواهد شد. یعنی ما می‌توانیم حتی در رقابت‌های بین المللی قرار بگیریم. همین کاری که چین انجام داده است. اگر دقت کرده باشید چین کمترین تنش را ایجاد می‌کند تا تقاضای کالا‌ها افزایش پیدا کند؛ بنابراین ما نمی‌توانیم بدون روابط بین الملل به رشد اقتصادی ۸ درصدی برسیم و بعید به نظر می‌رسد.شانس بالای پزشکیان در انتخابات، اما به یک شرط...

این اقتصاددان همچنین می‌افزاید: من با آن چیزی که از آقای دکتر جلیلی و تیم اقتصادیش دیدم بعید می‌دانم نسبت به مسائل بین المللی دیدگاه مثبتی داشته باشد. شاید در کلام حرف‌هایی بزنند، اما در عمل بعید می‌دانم. در این میان آقای قالیباف شاید به آن سمت برود، اما آقای پزشکیان رویکرد خیلی خوبی دارد و می‌تواند با وفاق ملی در درون شرایط را بهتر کند. البته به شرط آنکه بقیه نیز به خوبی همکاری کنند و آن وفاق ملی رخ بدهد. در این صورت حتی اگر رشد ۸ درصدی محقق نشد، ۵، ۶ درصد هم بالاخره می‌تواند اشتغال ایجاد کند و شاید تا حدودی هم تورم را کنترل کند.

جلیلی و معمای شکست خوردن تحریم‌های حداکثری

سعید جلیلی در دور اول مناظرات با صحبت در خصوص رشد اقتصادی از اعتراف آمریکایی‌ها در شکست تحریم‌های حداکثری علیه ایران سخن به میان آورده است. موضوعی که رحمان سعادت بر این باور است که باید دید تعریفشان از شکست چیست و می‌گوید: تحریم شکست خورده یعنی اینکه کشور اعمال کننده تحریم یعنی آمریکا رفتار خودش را در قبال مسائل بین المللی عوض کند. اگرچه ما توانستیم اقتصادمان را اداره کنیم؛ اما اینکه باعث رشد اقتصادی خاصی بشود نه درست نیست. به هر حال سایه تحریم وجود دارد. واقعیت قضیه این است که رشد اقتصادی رشد خوبی نبوده و تورم وحشتناک شده است. هنوز هم بعد از اینکه یک جهش ارزی اوایل سال داشتیم اما الان قیمت‌ها به شدت افزایش پیدا کرده و به نظر می‌رسد که شرایط سخت‌تر خواهد بود. این نظر کارشناسی من است اگرچه ممکن است قاطعیت نداشته باشد، اما بعید می‌دانم با روندی که تیم آقای جلیلی دارد بتواند تاثیرگذار باشد.

این استاد اقتصاد البته یادآور می‌شود: هر دولتی چه آقای قالیباف و چه پزشکیان اگر نتواند وفاق ملی ایجاد کند هیچ برنامه‌ای نمی‌تواند به اهداف خودش برسد؛ به خاطر اینکه برنامه باید در سطح جامعه گسترش پیدا کند. اعتماد و وفاق ملی شرط لازم و تنش‌زدایی شرط کافی است برای اینکه ما بتوانیم به رشد اقتصادی برسیم.