سرپرست وزارت خارجه در گفتگویی با راشاتودی گفت: اروپایی ها از حدود دو سال پیش، هیچ اقدام مثبتی در عرصه مذاکرات انجام ندادند. قطعا این اقدام سه کشور اروپایی از جمله اقدامات فریبکارانه آنهاست که در حالی که هیچ جدیت و اراده ای برای پیگیری مذاکرات از خودشان نشان نمی دهند، ایران را به ناحق متهم به عدول و نقض تعهداتش می کنند.

متن کامل این گفتگو به شرح زیر است:

پرسش: جناب آقای وزیر،اخیرا متاسفانه حادثه سقوط هلی کوپتر رئیس جمهور محترم و دوستان و همکاران جنابعالی و برخی مقامات جمهوری اسلامی ایران را متاسفانه شاهد بودیم. مردم ایران چگونه توانستند این حادثه دلخراش را مدیریت کنند و با این تراژدی بسیار بزرگ دست و پنجه نرم کنند.

پاسخ: بسم الله الرحمن الرحیم، سلام عرض می کنم خدمت جنابعالی و بینندگان عزیز شما؛

ضایعه شهادت رئیس جمهور ما و وزیر امور خارجه ما یک ضایعه بسیار بزرگی برای ملت ما بود، اما همبستگی و انسجام ملی در میان همه اقشار مردم با رهبری رهبر معظم انقلاب اسلامی توانست از این تهدید یک فرصت درخشان را برای ملت و کشور ایران ایجاد کند و مردم ما وارد یک دوره جدید شدند، با این نگاه که مسئولیت بیشتری متوجه آنها است و آن ها باید با عزمی راسخ تر و با اراده ای مستحکم تر خودشان را برای ساختن ایران اسلامی بیش از گذشته آماده کنند. حضور پر شور و منسجم مردم در شهرهای مختلف برای تشییع جنازه این شهدا و همین طور حضور بهم پیوسته مردم در دیگر شهرها برای بزرگداشت یاد و نام و راه و خاطره این شهدا نشان داد که ملت ایران از یک بلوغ سیاسی بسیار بالا برخوردارند که حتی در شرایط سخت هم می تواند تصمیمات هوشمندانه و جدی را بگیرد که بتواند کشور را در این مقطع حساس از چالش ها و بحران هایی که می تواند در هر کشوری به خاطر از دست دادن این چنین مقاماتی ایجاد شود به سلامت عبور دهد. ملت ما امروز در آستانه ایجاد یک حماسه دیگر هست و آن انتخاب رئیس حمهور جدید و ان شاالله مشارکت بالای مردم ما در این انتخابات می تواند پشتوانه ای برای تحکیم نظام جمهوری اسلامی ایران و همچنین ثبات و امنیت پایدار در منطقه باشد.

پرسش: آقای رئیس جمهور پوتین اخیرا اعلام کردند که در پاسخ به تسلیح اوکراین از سوی کشورهای غربی قصد دارند تا سلاح های روسی را در اختیار کشورهای دوست فدراسیون روسیه قرار دهند. آیا جنابعالی احتمال می دهید که یکی از کشورهای مقصد سلاح های روسی ،ایران باشد. اگر پاسخ جنابعالی مثبت هست به نظر شما این تصمیم انتقال سلاح از روسیه به ایران چه تاثیری می تواند در منطقه بگذارد؟

پاسخ: روابط ایران و روسیه به عنوان دو همسایه روابطی تاریخی است. روابط ایران و روسیه در همه ابعاد توسعه و گسترش پیدا کرده است. البته طبیعی است هر چه که ایران و روسیه با تهدیدهای جدی تر مواجه شوند همبستگی آنها برای مواجهه با چالش ها و تهدیدات مشترک بیشتر خواهد شد. این که ایران و روسیه در چارچوب های چند جانبه گرایی به طور همزمان حضور دارند نشان دهنده این است که ایران و روسیه قصد دارند از ظرفیت های موجود و مختلف بین المللی مانند سازمان همکاری شانگهای یا مجموعه بریکس برای نهادینه کردن زیرساخت های چند جانبه گرایی با هم مشارکت فعال داشته باشند. ایران و روسیه برای تامین منافع ملی کشورهایشان همکاری در زمینه های مختلف دارند اما نکته مهم این است که همکاری ایران و روسیه در عرصه های مختلف همواره تحکیم کننده ثبات و امنیت در منطقه و جهان بوده است و در دوره پیش رو هم ایران و روسیه تلاش خواهند کرد ضمن همکارهای همه جانبه با یکدیگر بتوانند با تهدیدهای ناشی از یک جانبه گرایی مقابله کنند و پیوندهای منطقه ای را جهت نهادینه سازی بیش از پیش ثبات در منطقه و جهان تحکیم کنند.

پرسش: همان طور که جنابعالی مستحضر هستید امروزه در منطقه خاورمیانه روزهای بسیار پرچالش و پر تنشی داریم که اگر بتوانیم اسمش را مناقشه بگذاریم مناقشه ای است که در غزه وجود دارد و تجاوزی که توسط اسرائیل انجام گرفته است. در عین حال ما حوثی ها را داریم که در دریای سرخ علیه کشتی هایی حملاتی انجام می دهند اما کشورهای غربی و ائتلافی که از کشورهای بسیار قدرتمند تشکیل داده اند هنوز نتوانسته اند حوثی ها و حملاتشان را در دریای سرخ متوقف کنند. به نظر جنابعالی چه چیزی پشت این انرژی حوثی ها وجود دارد که چنین ائتلاف پرقدرتی نتوانسته آنها را متوقف کند؟

پاسخ: لازم هست اینجا تاکید کنم که آن چیزی که در غزه در حال جریان هست؛ یک مناقشه نیست بلکه یک جنایت آشکار جنگی و یک نسل کشی عیان است که ملت مظلوم فلسطین قربانی آن هستند و صهیونیست ها به عنوان متجاوزان و جنایتکاران و اشغال گران، عامل اصلی این جنایت هستند و امریکایی ها، پشتیبان اصلی صهیونیستها در این جنایات هستند. واقعیتی که امروز در منطقه همه دنیا با آن مواجه است؛ جریان مقاومت می باشد. مقاومت در فلسطین در طول هشت ماه گذشته با دست خالی در مقابل صهیونیست ها ایستاده و اجازه نداده است صهیونیست ها در این منطقه حتی به کوچک ترین اهدافشان دست پیدا کنند. بعد از استمرار جنایت صهیونیست ها در غزه، مقاومت در جای جای منطقه به حمایت از مظلوم برخاست و در مقابله با ظالم ایستاد. از جمله در عراق، سوریه، لبنان و یمن. رمز ایستادگی و پایداری و پیروزی مقاومت حتی در مقابل ائتلاف غربی ها به سرکردگی امریکا و انگلیس در یمن این است که مقاومت ریشه در مردم دارد. ویژگی اصلی مقاومت این است که مبتنی بر خواست و باور و اراده مردم هست لذا هیچ گاه نمی توان مقاومت را یک گروه دانست. این تلاشی هست که غربی ها می خواهند انجام دهند که مقاومت را یک جریان یا گروه خاص نشان دهند ولی واقعیت این است که جنگ در غزه نشان داد که مقاومت همان مردم هستند. صهیونیست ها بارها و بارها تلاش کردند که بتوانند افکار عمومی جهانی اینگونه جلوه دهند که بین مقاومت و مردم در غزه فاصله وجود دارد اما در طول هشت ماه گذشته نتوانستند این ادعای دروغین را اثبات کنند. لذا این اتفاقی که در یمن در حال جریان است حمایت از مظلومان غزه و مقابله با جنایتکاران صهیونیست هست و این مقاومت همین طور که عرض کردم ریشه در باور و خواست و اراده مردم یمن دارد و به همین جهت هم هست که به کارگیری ظرفیت های قدرت توسط امریکا و انگلیس نتوانسته هیچ خللی در این عزم و اراده و ابتکار و اقدام یمنی ها ایجاد کند.

پرسش: همان طور که جنابعالی استحضار دارید اخیرا در جنوب لبنان و شمال اسرائیل مناقشاتی میان اسرائیل و حزب الله در میان هست. در صورتی که سطح این مناقشات بالا بگیرد و جنگی تمام عیار و حمله ای از طرف اسرائیل به حزب الله و یا لبنان شکل بگیرد به نظر جنابعالی، ایران چه واکنشی نسبت به این موضوع نشان خواهد داد ؟

پاسخ: ما هیچگاه به صهیونیست ها توصیه نمی کنیم که به شکست سال های ۲۰۰۰ و ۲۰۰۶ که در لبنان متحمل شدند مراجعه کنند. صهیونیست ها، شکست های تاریخی را از مردم و مقاومت لبنان متحمل شدند. اگر صهیونیست ها در مقابل مقاومت مردم مظلوم و بی سلاح غزه در طول هشت ماه گذشته موفق شدند؛ می توانند این امید را داشته باشند که با گسترش جنگ و درگیری با لبنان به موفقیتی دست پیدا کنند. اگر صهیونیست ها بخواهند از چاله غزه به چاه لبنان بیفتند ما هیچگاه به آنها توصیه نمی کنیم که مرتکب یک همچین خطای راهبردی نشوند. مقاومت چه در فلسطین و چه در لبنان از چنان قدرتی برخوردار است که اجازه نخواهد داد که صهیونیست ها به هیچ یک از اهدافشان دست پیدا کنند. لذا مقاومت در لبنان به عنوان یک نیروی مستقل، رشید و بالغ و دارای هوشمندی قطعا اجازه نخواهد داد که صهیونیست ها دست از پا خطا کنند.

پرسش: مجددا اگر درخصوص اسرائیل وفلسطین صحبت کنیم جنابعالی استحضار دارید که در ICC و ICJ برخی احکام علیه اسرائیل در خصوص مواردی که آفریقای جنوبی مطرح کرده است صادر شده است و امروز هم در بریکس صحبت هایی از وزیر امور خارجه آفریقای جنوبی در این خصوص مطرح شده . نظر جنابعالی در این باره چیست؟ آیا این دادگاه ها می توانند اسرائیل و خاطیان را به مجازات برسانند؟

پاسخ: شاید هشت ماه قبل و یا یکسال قبل هیچ کس تصور نمی کرد که صهیونیست ها با شرایطی مواجه شوند که چندین کشور در دنیا با آنها قطع رابطه کامل سیاسی و اقتصادی کنند. آنها شاید هیچ گاه باور نمی کردند که امروزه چند کشور آنها را تحریم کرده و با آنها قطع رابطه اقتصادی کنند. شاید یک سال یا هشت ماه پیش صهیونیست هیچگاه باور نمی کردند که دادستان دادگاه کیفری بین المللی درخواست دستگیری نخست وزیر و وزیر جنگ صهیونیست ها را بدهند. همین طور شاید آنها باور نمی کردند که روزی فرا برسد که پایتخت های غربی بویژه کشورهای اروپایی و همین طور دانشگاه ها و دبیرستان های آمریکایی به محلی برای حمایت از مردم فلسطین، آرمان فلسطین و کشور فلسطین و مقابله با جنایت صهیونیست ها تبدیل شوند. همین طور آنها باور نمی کردند که ساز وکارهای غربی مانند ICC یا ICJ به محلی برای بازخواست صهیونیست ها تبدیل شوند. اقدامی که آفریقای جنوبی انجام داد؛ اقدامی بود که مورد حمایت همه کشورهای مستقل قرار گرفت. لذا آنقدر جنایت صهیونیست ها، گسترده و وسیع و پر حجم بود که حتی ساز وکارهای غربی هم نتوانستند در مقابل آن سکوت کنند. اما واقعیت این است که مردم فلسطین هیچ گاه امیدی به این ساز وکارهای در واقع حقوقی یا سیاسی نداشته اند؛ هرچند که وظیفه این ساز وکارهاست که به دنبال استیفای حقوق مردم فلسطین و مقابله با جنایتکاران باشند. مردم فلسطین با اتکا به باور خودشان و اتکا به قدرت، هوش و خلاقیت جوانان خودشان و با امید به آینده ای درخشان در مقابل اشغالگران ایستاده اند و علی رغم همه فشارها و جنایت هایی که صهیونیست ها و حامیان غربی شان انجام می دهند؛ هیچ گاه خللی در عزم راسخ شان برای مقاومت در برابر جنایتکاران صهیونیست ایجاد نشده است.

پرسش: اخیرا گزارش هایی در رسانه های غربی مبنی بر انجام برخی پروژه های معدنی و استخراج مواد کانی بین ایران و نیجر منتشر شده است. کشورهای آفریقایی در حال حاضر در دوران پسا استعمار قرار دارند و بسیاری از آنها به دنبال استقلال هر چه بیشتر برای خودشان هستند. نظر جنابعالی در این خصوص و روابط میان ایران و نیجر چیست و همچنین ایران چه کمکی می تواند به این کشورها در زمینه دستیابی کامل به استقلال خود داشته باشد؟

پاسخ: همان طور که اشاره کردید جمهوری اسلامی به عنوان یک کشور مستقل و مقتدر در جهان مبتنی بر چند جانبه گرایی در این مسیر حرکت می کند که ظرفیت های مختلف در نقاط مختلف جهان برای هویت یابی و توانمندشدن، به عنوان اولویت سیاست خارجی ایران عمل بکنند. در همین چارچوب، کشورهای مختلف در آمریکای لاتین و افریقا در اولویت سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران قرار دارند. ما ظرفیت های بسیار مناسبی برای همکاری های اقتصادی چه در امریکای لاتین و چه در آفریقا داریم. این ظرفیت ها می تواند موجب توانمند سازی این کشورها برای توسعه و پیشرفتشان بشود و در نتیجه آنها را برای ایستادگی در برابر استعمار نو، پایدارتر و مقاوم تر کند. لذا در دوره ریاست جمهوری آیت الله رئیسی، آمریکای لاتین و آفریقا از جمله اولویت های نخست همکاری های اقتصادی جمهوری اسلامی ایران بود و این سیاست همچنان تداوم خواهد داشت.

پرسش: احتمالا جنابعالی استحضار دارید که اخیرا سه کشور اروپایی نامه ای را مبتنی بر نگرانی های خود در خصوص نقض توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ به شورای امنیت ارسال کردند. آمریکا تنها کشور در جهان است که از بمب اتم استفاده کرده و امروزه خودش را در موضعی قرار داده که به دیگران در خصوص بمب اتم و تسلیحات هسته ای درس اخلاق می دهد. به نظر جنابعالی این یک کار ریاکارانه است یا یک ترویج ترس نسبت به ایران ؟

پاسخ: همان طور که اشاره کردید، این آمریکا بود که بدون هیچ دلیل منطقی از توافق سال ۲۰۱۵ کنار کشید و خودش را از چارچوب این توافق خارج کرد. اروپایی ها از حدود دو سال پیش، هیچ اقدام مثبتی در عرصه مذاکرات انجام ندادند. قطعا این اقدام سه کشور اروپایی از جمله اقدامات فریبکارانه آنهاست که در حالی که هیچ جدیت و اراده ای برای پیگیری مذاکرات از خودشان نشان نمی دهند، ایران را به ناحق متهم به عدول و نقض تعهداتش می کنند. ایران در چارچوب تعهداتی که در چارچوب توافق ۲۰۱۵ داشت همچنان در آن مسیر حرکت می کند. اقداماتی که ایران در خصوص توسعه فعالیت های هسته ای خود انجام می دهد و در دوره پیش رو هم قطعا این فعالیتها را توسعه خواهد داد در چارچوب معاهده ان پی تی و زیر نظر آژانس بین المللی انرژی اتمی صورت می گیرد و لذا ایران مرتکب هیچ گونه تخلف و نقض تعهدی نشده است و این طرف های غربی به ویژه سه کشور اروپایی هستند که با سوء استفاده از ظرفیت ساز و کار فنی و تخصصی آژانس بین المللی انرژی اتمی، به دنبال جبران ناکامی ها و شکست هایشان در عرصه های دیگر می باشند و در واقع آژانس بین المللی انرژی اتمی را تبدیل به محل تسویه حساب سیاسی خودشان با ایران کردند که قطعا در این مسیر موفق نخواهند شد.

پرسش: جناب آقای دکتر همان طور که جنابعالی استحضار دارید ایران کشوری است که بیشترین تحریم ها علیه آن اعمال شده است و در عین حال روسیه نیز کشوری هست که این روزها بیشترین تحریمها را علیه آن اعمال می کنند. آیا این رژیم تحریم ها می توانند همکاری های بیشتری را بین ایران و روسیه شکل بدهند و این اقدامات به چه نحوی می تواند کمک کننده باشند؟ همچنین مکانیسم های جهانی همانند بانک جهانی و خود سازمان ملل به عنوان مکانیسم های که باید به نفع همگان کار کنند عملا از میزان تاثیر و موثر بودنشان در چنین فضایی کاسته شده است. نظر جنابعالی در این خصوص چیست؟

پاسخ: این یک واقعیت است که تحریم های غیر قانونی آمریکا علیه ایران و روسیه بر این دو کشور تاثیراتی گذاشته ولی بر ایران و روسیه موثر نبوده است. به این معنا که تحریم ها توانسته برای ایران و روسیه موانع و مشکلاتی ایجاد کند ولی هیچ گاه این تحریم ها نتوانسته اند آمریکایی ها را به اهداف خودشان برسانند. لذا شما مشاهده می کنید که امروز که ما به عنوان جمهوری اسلامی ایران بعد ار چند دهه تحریم های امریکا پیشرفته تر از گذشته در حال نگاه به یک افق بلند و روبه جلو هستیم. امروز ایران در کنار چند کشور بزرگ در چارچوب سازوکارهای چند جانبه گرایی مانند شانگهای و بریکس در حال هم افزایی ظرفیت های خودش با دیگر قدرت ها جهت مقابله با یکجانبه گرایی آمریکا است. این یک واقعیت است که اگر کشورهای مستقل و قدرت های بزرگ مانند ایران، روسیه و چین و دیگر قدرتها در چارچوب سازمان همکاری شانگهای و مجموعه بریکس، ظرفیت های خود را با هم به اشتراک بگذارند چندان دور نخواهد بود که تحریم ها دست وپای تحریم کنندگان را محدود خواهد کرد و دست و پای آنها را خواهد بست. البته سازو کارهای مالی و بانکی که امریکایی ها در چارچوب بانک جهانی یا صندوق بین المللی پول تدارک دیده اند در واقع توانسته اند برای مدتی ظرفیت هایی را برای آنها ایجاد کنند ولی عزم راسخ کشورهای مستقل در چارچوب مجموعه بریکس برای دلارزدایی از مناسبات اقتصادی و تجاریشان و همین طور ایجاد موسسات مستقل مانند بانک بریکس به این کشورها اجازه می دهد که از اتکا به ظرفیت های غربی رهایی پیدا کنند و این توانایی نزد این کشورها وجود دارد. شما وقتی دقت کنید می بینید در مجموعه کشورهای بریکس بزرگترین کشورهای تولید کننده نفت و گاز که ایران وروسیه هستند حضور دارند. همین طور بزرگترین کشورهای مصرف کننده نفت جهان که هند و چین هستند حضور دارند. اگر بزرگترین تولیدکنندگان انرژی و بزرگترین واردکنندگان انرژی در یک مجموعه حضور داشته باشند، اینها می توانند با تدوین ساز و کارهایی بین خودشان، بتوانند نیازهای اقتصادی خود را در عرصه های مختلف پوشش بدهند و از اتکای ظرفیت هایی که جزء ساز وکارهای غربی است فارغ و از آنها بی نیاز شوند. لذا تحریم ها برای ایران و روسیه هزینه هایی ایجاد کرده است و از طرف دیگر هم این فرصت را در اختیار این کشورها قرار داده است که راه حل توسعه پایدار و موفقیت و پیشرفت مطمئن را در دستور کار قرار دهند. راه حل بلند مدت این است که به ساز وکارهای چند جانبه گرایی تکیه شود و خود را از اتکا و اعتماد به ظرفیت هایی که مبتنی بر ساز وکارهای غربی است رها نمود و این تجربه ای است که ظرف چند سال اخیر بویژه در همکاری ایران و روسیه و چین منجر به همبستگی و هم افزایی در عرصه های اقتصادی و تجاری شده است و نشان داده که این کشورها از این توانایی برخوردارند تا آینده ای مطمئن برای پیشرفت خود و جهان مستقل ترتیب بدهند ان شا الله.