استاد هادی سروش گفت«این یک اصل مهم اخلاقی برای همه روحانیت است ، مگر می شود روحانی رانت بخورد ، زندگی لاکچری داشته باشد و به پای دین تمام نشود؟! و اگر به پای دین تمام شود ، یعنی ؛ دین گریزی و انزجار از دین! و این همان رفتار غلط عالمان دینی یهود و مسیحیت بود که به تصریح امام عسکری (ع) طابقا نعل به نعل در علماء اسلام هم می تواند باشد! و این خطر مهم که در کمین عالمان دینی است در قرآن آمده است.»

به گزارش مردم سالاری آنلاین، حجت الاسلام والمسلمین هادی سروش در چهل و دومین سالگرد رحلت آیت الله شیخ مصطفی ملکی از روحانیون مبارز و موفق شمیرانات ، با موضوع ؛ عالم دینی ، خدمت یا خیانت به دین! گفت : قرآن علماء یهود و مسیحیت را با این عنوان معرفی کرده که اکثرشان حرام خواری بشکلِ دست در مال مردم و رانت حکومتی داشتند و نیز رفتاری داشتند که باعث انزجار و فرار مردم از دین می شد! و بصراحت تعبیر امام عسکری (ع) آنچه در علماء یهود بوده می تواند در علماء اسلام هم باشد!

ارزش “دانش و علم”

وی در رابطه با ارزش علم و دانش گفت: در علم الاصول فقیهان می گویند علم حالت کشف دارد و پرده از جهالت برمی دارد و هر کسی که به رتبه ای از علم و دانش در هر رشته برسد ، پرده ای از جهل را برداشته ، نور است و ارزشمند است.

احترام به عالمان .. حتی دانشمندان غیرمسلمان

در فرهنگ غنی اسلام ؛ عالمان محترم شمرده می شوند 

وی ادامه داد: ابواسحاق صابئی یک اندیشمند غیر مسلمان است و اصلا اینکه صابئی‌ها اصلاً جزو اهل کتاب مانند یهودی ها و مسیحی ها باشند در فقه دارای بحث است. ابواسحاق مردمؤدبی بود و به آیات قرآن توجه داشت و به ماه رمضان احترام میکرد و حتی نوشته اند چیزی نمی‌خورد.وقتی که از دنیا رفت، سید رضی، صاحب نهج البلاغه که یک عالم دینی درجه اول در بغداد بود برای این مرد صابئی مرثیه و مدحی عالی گفت که از شاهکارهای قصائد عربی است. برخی سید رضی را ملامت کردند، گفتند تو عالم بزرگ و سید شریف می‌آیی یک مرد کافری را مدح می‌کنی؟ گفت: «اِنَّما رَثَیْتُ عِلْمَهُ» من علمش را مرثیه گفتم، علمش را مدح گفتم. علم هرجا وجود داشته باشد محترم است.
و نیز علامه حلّی فوق‌العاده شیعه متصلّب در تشیع است وقتی از کنار قبر فخر رازی که او هم یک سنی متصلب در تسنن است خواست رد بشود در حال سواره بود، به احترام قبر او پیاده شد و مقداری پیاده رفت. گفتند تو از این مرد احترام می‌گذاری؟! گفت من علمش را احترام می‌گذارم.

رفتار بد روحانیت به پای اسلام است

سروش گفت : وقتی رفتار بد به پای اسلام است نمی شودتوقع داشت به پای روحانیت نباشد.امام صادق(ع) یک وقت توصیه های اخلاقی به عموم مردم دارد ، اما یک وقت توصیه اخلاقی و درس اخلاق برای شاگردانش دارد که این بخش باید به عنوان درس اخلاق در میان روحانیت رایج باشد.

امام صادق و درس اخلاق به روحانیت

وی ادامه داد: امام صادق به یکی از شاگردانش فرمودند: «الحسن من کل احد حسن و منک احسن، لمکانک منّا و القبیح من کل احد قبیح و منک اقبح، لِمکانک منّا»؛ کار خوب، از هر کسی خوب است؛ اما از تو خوب تر است، به جهت نسبتی که با ما داری. کار بد، از هر کس بد است و از تو بدتر، به جهت نسبتی که با ما داری.
این یک اصل مهم اخلاقی برای همه روحانیت است ، مگر می شود روحانی رانت بخورد ، زندگی لاکچری داشته باشد و به پای دین تمام نشود؟! و اگر به پای دین تمام شود ، یعنی ؛ دین گریزی و انزجار از دین! و این همان رفتار غلط عالمان دینی یهود و مسیحیت بود که به تصریح امام عسکری (ع) طابقا نعل به نعل در علماء اسلام هم می تواند باشد! و این خطر مهم که در کمین عالمان دینی است در قرآن آمده است.

عالم دینی و استفاده از رانت! و ایجاد مانع در دینداری جامعه!

استاد سروش با استشهاد به آیه ۳۴ سوره توبه تصریح کرد: امکان عالم دینی و استفاده از رانت محال نیست و عالم دینی و ایجاد مانع در دینداری جامعه نیز امکانپذیر است ؛ «إن کثيراًمن الاحبار و الرهبان ليأکلون اموال الناس بالباطل ويصدون عن سبيل الله »؛ در این آیه میفرماید؛ بسياري از دانشمندان يهود و راهبان ،اموال مردم را به ناروا مي خورند،ومردمان از راه خدا باز می دارند.خوردن اموال عمومی یا شخصی “باطل”  است و شامل رانت خواری ها می شود و این باطل و ناروا بودن با توجیه های شرعی و بازی کردن های با قانون هم درست نمی شود. و تعبیر دیگر آیه “صد عن سبیل الله” است و این در مورد یک کافر ممکن معنا شود که اجازه دینداری به جامعه نمی دهد، اما وقتی سخن از رفتار غلط عالمانِ دینی است باید دقیق معنا شود و آن این هر چیزی که از عالمان دینی صادر شود و نتیجه اش مسدود شدن راه دینداری مردم باشد و مردم را از دین منزجر کند ؛ “صد عن سبیل الله” است.

محافظت از دین در مواجهه با سه گروه خطرناک!

حجت الاسلام سروش گفت : سه گروه برای دینداری فردی و عمومی بسیار خطرناک و پر آسیب هستند.این سخن امیرالمومنین به نقل صدوق در کتاب “الخصال” است که بجهت اهمیت متن آن را می خوانیم؛ عن سلیم بن قیس گوید از امیر المومنین شنیدم که فرمود: اِحْذَرُوا عَلَى دِينِكُمْ ثَلاَثَةً ؛ رَجُلاً قَرَأَ اَلْقُرْآنَ حَتَّى إِذَا رَأَيْتَ عَلَيْهِ بَهْجَتَهُ اِخْتَرَطَ سَيْفَهُ عَلَى جَارِهِ وَ رَمَاهُ بِالشِّرْكِ . فَقُلْتُ: يَا أَمِيرَ اَلْمُؤْمِنِينَ أَيُّهُمَا أَوْلَى بِالشِّرْكِ ؟ قَالَ: اَلرَّامِي. وَ رَجُلاً اِسْتَخَفَّتْهُ اَلْأَحَادِيثُ كُلَّمَا أُحْدِثَتْ أُحْدُوثَةُ كَذِبٍ مَدَّهَا بِأَطْوَلَ مِنْهَا . وَ رَجُلاً آتَاهُ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ سُلْطَاناً فَزَعَمَ أَنَّ طَاعَتَهُ طَاعَةُ اَللَّهِ وَ مَعْصِيَتَهُ مَعْصِيَةُ اَللَّهِ وَ كَذَبَ لِأَنَّهُ لاَ طَاعَةَ لِمَخْلُوقٍ فِي مَعْصِيَةِ اَلْخَالِقِ لاَ يَنْبَغِي لِلْمَخْلُوقِ أَنْ يَكُونَ حُبُّهُ لِمَعْصِيَةِ اَللَّهِ فَلاَ طَاعَةَ فِي مَعْصِيَتِهِ وَ لاَ طَاعَةَ لِمَنْ عَصَى اَللَّهَ إِنَّمَا اَلطَّاعَةُ لِلَّهِ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِوُلاَةِ اَلْأَمْرِ وَ إِنَّمَا أَمَرَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِطَاعَةِ اَلرَّسُولِ لِأَنَّهُ مَعْصُومٌ مُطَهَّرٌ لاَ يَأْمُرُ بِمَعْصِيَتِهِ وَ إِنَّمَا أَمَرَ بِطَاعَةِ أُولِي اَلْأَمْرِ لِأَنَّهُمْ مَعْصُومُونَ مُطَهَّرُونَ لاَ يَأْمُرُونَ بِمَعْصِيَتِهِ .

وی ادامه داد: ترجمه حدیث چنین است ؛ از سه كس بر دين خودتان بترسيد ؛ اول ؛ کسیكه قرآن را فرا گرفته و بعلوم قرآن آشنا شده است و همين كه نشاطی از موقعيت اجتماعي پیدا میکند ، شمشيرش را بروي همسايه خود كشيده و او را هدف تير تهمت شرك قرار دهد! گفتم: يا امير المومنين كداميك به شرك سزاوارترند؟ فرمود: آنكه تير تهمت زده است. دوم ؛ وفردی که بازيچه جريانات روز گردد و هر افسانه دروغين كه ساخته شود او دنباله اش را درازتر بكشد. و سوم کسی كه خدا به او قدرت و ریاستی داده باشد و او گمان كند كه فرمان برداري از او فرمان بري از خدا است و سرپيچي از فرمانش سرپيچي از فرمان خداست. در صورتي كه چنين نيست زيرا در راه معصيت خدا از هيچ مخلوقي نبايد اطاعت كرد… فقط باید از خداوند و پيغمبرش و جانشينان او فرمان برد و اينكه خداوند دستور فرموده است: فقط از دستورات پيغمبر اطاعت شود براي اين است كه پيغمبر معصوم و پاك است و بنافرماني خداوند دستور نمي دهد و اينكه فقط به اطاعت جانشينان پيغمبر امر فرموده است براي اين است كه آنان نيز معصومند و پاك و امر بگناه نمي كنند.

مردودیتِ بی دین دانستن مردم و گمان اطاعت مطلق از غیرمعصوم

استاد حوزه علمیه گفت : این روایت شریف درس مهمی میدهد که نیاز امروز ماست و آن این است ؛ ما در مباحث دینی ، سخت گیری بر دین مردم نداریم ، و نیز به بیان قاطع امام علی ؛ حق کافر پنداری در جامعه دینی نداشته و نیز اطاعت مطلق خواستن از مردم بنام دین ، مردود است و خارج از ضوابط دینی است و قطعا مردم را از دین متنفر می کند.

یکی از وظائف روحانیت ایجاد زمینه برای انتقال تفکر است

سروش در پایان گفت : عالمان دینی فقط در نویسندگی و تئوری پردازی مانند علامه طباطبایی و نیز در خطابه مانند خطباء خلاصه نمی شود، گروهی دیگر از عالمان دینی هستند که با داشتن امکاناتی چون محراب و منبر و مسجد و کانونهای تبلیغی فرصتی را آماده می کنند تا تشنگان معارف در اطراف اساتید جمع شوند و بهره مند شوند.
آیت الله ملکی در منطقه وسیع شمیرانات در دهه چهل و پنچاه این موفقیت را داشت و توانست با نفوذ در دلها ، افراد را در مسجد همت تجریش جمع کند و از معارف دینی و نواندیش های دینیِ بزرگانی چون آیت الله طالقانی و استاد آیت الله مطهری سیراب کند، و آیندگان بوسیله نوار و جزوه های آن مباحث استفاده وافر ببرد . الان بخشی از آثار شهید استاد مطهری با نام مسجد همت و آقای ملکی آمیخته است که استاد مطهری آن مباحث را در آن پایگاه معرفتی ایراد نموده و امروز منتشر شده است.