روز جمعه وقتی عناصر خودی به روی همتایان هم شمشیر از رو کشیدند، در شرایطی که هراس از کودتای سرمایه دار قدرتمند و متحد پیشین پوتیم اوج گرفت، جنگ روسیه و اوکراین هم چرخشی جدی تجربه کرد.

به گزارش مردم سالاری آنلاین، نیروهای مزدور تحت رهبری یوگنی پریگوژین، پس از آن که ارتش روسیه را به بمباران مواضعشان متهم کردند، کنترل شهر روستوف در جنوب روسیه و همچنین بخش‌هایی از ستاد فرماندهی نظامی روسیه در جنوب روسیه را به دست گرفتند. پوتین در یک سخنرانی کوتاه روز شنبه متعهد شد که علیه پریگوژین، رئیس گروه واگنر را به واسطه دست داشتن در چنین شورشی دست به اقدامی قاطع بزند.

با این حال، در همان روز، پریگوژین اعلام کرد که نیروهایش را پس از دستیابی به توافقی برای پایان دادن به بحران، که ظاهراً با میانجیگری بلاروس انجام شده بود، از میانه راه بازگرداند. با این حال، مشخص نیست که پریگوژین چگونه می تواند پس از اینکه پوتین علناً او را به خیانت متهم کرد، خود را از بحران خارج کند.

تاثیر طغیان آشپز بر حلقه داخلی پوتین

در همین راستا فارین پالیسی برای درک شوکی که به نخبگان روس وارد شده با تاتیانا استانووایا، کارشناس سیاست روسیه فعال در اندیشکده کارنگی گفتگویی انجام داده است.این تحلیلگر در پاسخ به سوالی درباره وضعیت نخبگان روسیه و حلقه داخلی پوتین گفت:بسیاری از افراد فعال در نهادهای دولتی، در سرویس های امنیتی دولتی، اداره ریاست جمهوری، از پریگوژین به عنوان یک تهدید صحبت می کردند. بسیاری از این واقعیت متعجب و متحیر بودند که چرا پوتین تا این حد در این باره مدارا کرد. به باور مردم این فرضیه حاکم بود که پشت پرده رخدادهایی محرمانه ای در جریان است. ما شایعاتی را دنبال کردیم مبنی بر اینکه پریگوژین با دقت توسط کرملین مدیریت می شود و او هرگز از کنترل خارج نخواهد شد. اما خلاف این فرضیه ثابت شد.

اکنون ممکن است شاهد آن باشیم که ساختار حاکم از اهرم سرکوب در ابعاد وسیع علیه تمام شبکه ها و زیرساخت های واگنر استفاده کند. پس افرادی که با پریگوژین مرتبط بودند آسیب پذیر خواهند شد و باید به پوتین ثابت کنند که در کنار او هستند.

اعتباری که از بین رفت

این تحلیلگر در پاسخ به سوال دیگر در باب این که آیا قدرت پوتین در خطر است یا نه، گفت: تصور نمی‌کنم که این خطر فوری یا جدی باشد، اما مطمئناً ضربه‌ای به اعتبار و وجهه رهبر روسیه وارد کرد. به باورش عدم واکنش پوتین به ویدئوها و اظهارات پریگوژین در حمله به ارتش روسیه فضا را برای مانور گسترده تر پریگژین هموارتر کرد.

به همین دلیل است که پوتین در چشم نخبگان روسیه امروز مسئولیت بیشتری دارد. آنها تصور می کنند که همه چیز در حال فروپاشی است، به خودشان می گویند چگونه به این وضعیت رسیدیم؟ ثبات کجاست؟ پوتین کجاست؟ بنابراین پوتین در شرایط سختی قرار گرفته است. نخبگان قبل از این همیشه احساس می کردند که کنترل عمودی و یک دولت با ثبات و در عین حال قدرتمند با حضور پوتین حاکم است.

پایان هولناک متحدی که طغیان کرد

تاتیانا استانووایا در ادامه گفت پریگوژین با انتشار ویدیویی گفت که ارتش روسیه به نیروهای واگنر حمله کرده است، به باورم هدفش به چالش کشیدن سرگئی شویگو، وزیر دفاع و گراسیموف والری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح روسیه والری بود.اما به ناگهان موضعش را تغییر داد و شورش به راه انداخت.با این همه تحولات اخیر نشان داد که او در کرملین حامیان چندانی ندارد. او احتمالاً معتقد بود که پوتین با موقعیتی مواجه خواهد شد که باید از پریگوژین حمایت کند و شویگو را برکنار کند. این یک اشتباه محاسباتی بزرگ پریگوژین قلمداد می شود.

زمانی که پوتین سخنرانی اش را ایراد کرد و در باب خیانت گفت، از منظر پریگوژین، چالش حاکم به یک دعوای شخصی بین پریگوژین و پوتین تبدیل شد. در آن زمان مشخص شد که تداوم این وضعیت غیرممکن است. حالا پریگوژین دیگر غیر قابل مهار است. از همین رو جز پایانش سناریوی دیگری وجود ندارد. این تحلیلگر در ادامه تاکید کرد که پریگوزین شانس اندکی برای زنده بودن دارد.بالاخص آن که مقام های روسیه تصریح کردند که او باید نابود شود. بنابراین فقط بحث قیمت و زمان است. اما آنها سعی خواهند کرد هر راه ممکنی را برای پایان دادن به این موضوع پیدا کنند.

حمایت از پریگوژین خودکشی است

این تحلیلگر در پاسخ به سوال دیگری در باب این که آیا پریگوژین ازحمایت بخشی از نخبگان مسکو یا حلقه داخلی پوتین برخوردار است یا نه، تاکید کرد: تصور نمی کنم.با این حال برخی تحلیلگران سعی کرده اند مرا متقاعد کنند که پریگوژین افرادی را در مسکو دارد که از او حمایت می کنند. او در ادامه گفت:آنتون واینو، رئیس دفتر پوتین، اغلب نقش میانجی بین پوتین و پریگوژین را  ایفا می کرد بالاخص در طول جنگ سوریه. اما او فقط مجری دستورات پوتین است. او آنچه را که پوتین می خواهد انجام خواهد داد و بس.

اکنون نمی توانم تصور کنم که فردی قدرتمند در مسکو گزینه حمایت از پریگوژین را انتخاب کند. چنن فعلی نوعی خودکشی است.همه نخبگانی که با پریگوژین ارتباط دارند، احتمالاً سعی خواهند کرد ثابت کنند که با او کاری ندارند و او را محکوم خواهند کرد تا از این موضوع فاصله بگیرند.

موجودیت واگنر منوط به تصمیم پوتین است؟

تاتیانا استانووایا به این سوال که گروه واگنر عملیاتی فراتر از اوکراین از جمله در سوریه، مالی، جمهوری آفریقای مرکزی و سودان داشته حال چنین شورشی چگونه می تواند بر ردپای جهانی گروه واگنر تأثیر بگذارد، پاسخ داد:

من شک دارم که واگنر در روسیه بتواند بیش از این دوام بیاورد. پس سرنشوت واگنر در کشورهای دیگر منوط به تصمیم پوتین است.به باورم آنها سعی خواهند کرد منابع و افراد و زیرساخت ها و هر آنچه واگنر در خارج از کشور داشت را حفظ کرده و ارزیابی کنند که چه منابع ونیروهاییرا حفظ و کنترل کنند.

خنجر از پشت

این تحلیلگر مسائل روسیه در پاسخ به سوال دیگر مبنی بر این که چگونه در کشور استبدادی که مخالفان در نطفه خفه می شوند، پریگوژین فرصت داشت تا اینگونه ارتش را به چالش بکشد، گفت: پریگوژین از نظر پوتین به عنوان یک میهن پرست واقعی، نماینده جامعه مدنی روسیه، (جامعه مدنی که نگران استراتژی روسیه است)، قلمداد می شد. به همین دلیل است که این وضعیت برای پوتین بسیار دردناک است. چرا که از پشت خنجر خورد.او در ادامه خاطر نشان کرد، دست‌های دولت ر و نخبگان امنیتی بسته بود، زیرا پوتین به آنها مجوز نداده بود تا علیه پریگوژین فعالیتی داشته باشند. بنابراین مجبور بودند او را تحمل کنند. و حتی بسیاری از آنها خود را متقاعد کردند که پریگوژین کسی است که برای رژیم مفید است.

پریگوژین هم فضا را برای مانور هموار دید. این وضعیت در هفته‌های اخیر تغییر کرد، زمانی که او بدون فرصتی برای بازگشت از اوکراین اخراج شد، پریگوژین حتی اجازه حضور در تلویزیون هم نداشت.پس از منظر سیاسی بیش در برابر یک رژیم ماشینی سرکوبگر آسیب پذیر شد. از همین رو وارد عمل شد.تحللیگ مسائل روسیه در نهایت تاکید کرد که این شورش می تواند شکاف حاکم بر جامعه روسیه را عمیق تر کند.