میانگین قیمت پشت جلد کتاب در اردیبهشت سال ۹۸ و در آخرین دوره برگزاری نمایشگاه کتاب پیش از کرونا، رقمی حدود ۳۵ هزار تومان بوده و این رقم در اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۱ و سی و سومین دوره نمایشگاه کتاب (اولین نمایشگاه بعد از دوران همه گیری کرونا) به ۶۳ هزار تومان افزایش یافته و در واقع در فاصله این سه سال کتاب ۴۴ درصد گران شده و این افزایش قیمت در یک سال بعدی تا بیش از ۷۰ درصد پیش رفته است.

به گزارش مردم سالاری آنلاین، نمایشگاه کتاب تهران در حالی به پایان رسید که مسئولان دولتی و وزارت ارشاد تلاش می‌کنند از فروش کتاب در این دوره یک دستاورد بسازند.

شاید در همین راستا بود که علی رمضانی، سخنگو و قائم مقام سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با انتشار نوشته‌ای در فضای مجازی از فروش ۴۰۱ میلیارد تومانی کتاب در دو بخش حضوری و مجازی خبر داد.

او نوشت: «مجموع فروش سی‌وچهارمین نمایشگاه کتاب تهران بیش از ۴۰۱ میلیارد تومان. مردم عزیز سراسر کشور ۲۵۱ میلیارد و ۲۹۰ میلیون تومان در بخش حضوری و ۱۴۹ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان در بخش مجازی کتاب خریدند.
تعداد کتاب‌های خریداری شده بیش از سه و نیم میلیون نسخه تخمین زده می‌شود.
تعداد نسخه‌های فروش رفته در بخش مجازی (دقیق) یک میلیون و ۳۶۹ هزار و ۶۰۶ نسخه، تخمین تعداد نسخه‌های فروش رفته در بخش حضوری (بر اساس میانگین قیمت کتاب‌های فروش رفته در بخش مجازی) دو میلیون و ۲۹۷ هزار و ۵۲۹ نسخه. خدا قوت به ناشران و کتاب‌فروشان گرامی. دستمریزاد به پستچی‌های عزیز برای رساندن بسته‌های کتاب به روستا‌ها و شهرها.»

نگاهی به آمار‌ها و دستاورد‌های سی و چهارمین نمایشگاه کتاب

البته که این آمار در حالی است که اکنون تعداد کل کتاب‌های خریداری‌شده بیش از سه و نیم میلیون جلد تخمین زده می‌شود.

به گزارش اقتصاد ۲۴ ، نگاهی به آمار ارائه شده از سوی ستاد خبری سی و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، چند آمار و رقم را پیش روی ما می‌گذارد:
- مجموع فروش سی‌وچهارمین نمایشگاه کتاب تهران بنا بر این آمار حدود ۴۰۱ میلیارد تومان بوده است.
- در بخش حضوری ۲۵۱ میلیارد و ۲۹۰ میلیون تومان کتاب خریداری شده است.
- در بخش مجازی نیز ۱۴۹ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان کتاب خریداری شده است.
- تعداد نسخه‌های فروش رفته در بخش مجازی (دقیق) ۱/۳۶۹/۶۰۶ نسخه است.
- تخمین تعداد نسخه‌های فروش‌رفته در بخش حضوری (بر اساس میانگین قیمت کتاب‌های فروش رفته در بخش مجازی): ۲/۲۹۷/۵۲۹ نسخه تخمین زده می‌شود.
- همچنین در این دوره نمایشگاه بیش از ۳ هزار عرضه‌کننده حضور داشتند، ۲۱۰ کتابفروش، ۱۰۰ ناشر خارجی و ۲۷۰۰ ناشر داخلی در بخش حضوری و مجازی به عرضه آثار خود پرداختند.

تفاوت‌های آماری بین دو نمایشگاه کتاب در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲

حال بد نیست نگاهی به آمار و ارقام فروش کتاب در نمایشگاه سی و سوم نگاهی بیندازیم:
- در دوره سی و سوم نمایشگاه کتاب تهران، ۲۱۱ میلیارد و ۳۵۰ میلیون تومان کتاب فروخته شد.
- حدود ۱۰۷ میلیارد تومان سهم فروش کتاب در بخش حضوری
- حدود ۱۰۳ میلیارد تومان سهم فروش کتاب در بخش مجازی بود.

بنا بر همین آمار که البته در منابعی تا ۲۵۰ میلیارد تومان نیز بیان شده است، پس تا این جای مقایسه می‌توان گفت که در نمایشگاه سی و چهارم میزان فروش ریالی بالاتر از نمایشگاه سی و سوم بوده است.

اما در نمایشگاه کتاب سال گذشته، یعنی دوره سی و سوم، فروش کتاب در بخش مجازی یک میلیون و ۲۰۰ نسخه بوده است.

متاسفانه در بخش خرید حضوری کتاب آمار سال گذشته به اندازه آمار فروش مجازی در همان سال دقیق نیست، اما می‌توان با احتساب برآورد فروش حضوری کتاب به فروش کل رقمی بین ۳ میلیون نسخه تا ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار نسخه کتاب در سال گذشته دست یافت.

مقایسه این دو رقم بین سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ نشان می‌دهد که حداقل در بخش تعداد نسخ فروخته شده از کتاب‌های موجود، تفاوت چشمگیری بین دو سال مورد نظر وجود ندارد.

از سوی دیگر باید توجه کرد که در نمایشگاه سی و سوم ۲۵۰ میلیارد فروش به ثبت رسید و در نمایشگاه سی و چهارم این رقم به ۴۰۱ میلیارد رسیده و در واقع این یعنی که در فروش ریالی نمایشگاه کتاب تهران ۶۰ درصد افزایش داشته در حالی که تعداد نسخه‌های فروخته شده تنها ۱۴ درصد افزایش را تجربه کرده‌اند و این نشان از گرانی بسیار زیاد کتاب‌ها در یک سال اخیر دارد.

قیمت کتاب رشد کرد، نه قدرت خرید شهروندان

باید توجه کرد که در حالی که ما با رشد ۷۹ درصدی قیمت کتاب تنها در یک سال مواجه شده ایم عملا قدرت خرید شهروندان برای خرید کتاب افزایش نیافته بلکه بیشتر کاهشی بوده و در عین حال در مقابل رشد ۷۹ درصدی قیمت کتاب، مقایسه فروش عناوین کتاب در دو سال اخیر نشان می‌دهد عناوین تنها با ۱۴ درصد رشد مواجه بوده اند.

به گزارش اقتصاد ۲۴ ، در واقع اگر بخواهیم فروش کتاب در نمایشگاه سال گذشته را با احتساب گرانی ۷۹ درصدی محاسبه کنیم به رقمی حدود ۳۷۸ میلیارد تومان می‌رسیم که با کسر این رقم از فروش ۴۰۱ میلیارد تومانی کتاب در نمایشگاه سال ۱۴۰۲ به رقمی حدود ۲۳ میلیارد تومان خواهیم رسید که نشان می‌دهد اگر تفاوت معنادار قیمت پشت جلد کتاب‌ها و افزایش قیمت کاغذ و کتاب را بخواهیم در نظر بگیریم، رقم تفاوت ریالی بین دو سال اخیر کمی بیش از ۲۰ میلیارد تومان خواهد بود.

افزایش ۷۰ درصدی قیمت کتاب تنها در یک سال اخیر

همین ارقام به خوبی نشان می‌دهد که افزایش قیمت کاغذ و به تبع آن نیز افزایش قیمت کتاب تاثیر مستقیم خود را بر خریداران این کالای فرهنگی گذاشته است و در واقع مردم در نمایشگاه سی و سوم در سال ۱۴۰۱، در بخش مجازی یک میلیون و ۲۰۰ هزار نسخه کتاب خریدند و با احتساب برآورد بخش حضوری حدود ۳ میلیون نسخه کتاب خریداری شده است و ۲۵۰ میلیون ریال پرداخت کردند؛ اما در نمایشگاه سی و چهارم یعنی در سال ۱۴۰۲ تنها ۵۰۰ هزار نسخه بیشتر خریدند، درحالی که تقریباً دو برابر آن پول پرداخت کردند.

از سوی دیگر بر اساس ارقام و آمار‌هایی که اتحادیه ناشران ایران پیش از این اعلام کرده بود، میانگین قیمت پشت جلد کتاب در اردیبهشت ماه سال ۹۸ و آخرین دوره برگزاری نمایشگاه کتاب پیش از کرونا که دوره سی و دوم این نمایشگاه بود رقمی حدود ۳۵ هزار تومان بوده است و این رقم در اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۱ (اولین دوره نمایشگاه بعد از دوران همه گیری کرونا) به ۶۳ هزار تومان افزایش یافت؛ در واقع در فاصله این سه سال کتاب ۴۴ درصد گران شده است.

اما متوسط قیمت کتاب در اردیبهشت ۱۴۰۲ به رقم ۱۱۳ هزار تومان رسیده و این یعنی قیمت کتاب در حد فاصل دو نمایشگاه و در تنها یک سال اخیر تا ۷۹ درصد افزایش داشته است.

حال این ارقام را در حالی که بار دیگر در ذهن بررسی می‌کنید این نکته را نیز به خاطر بسپارید که یارانه‌ای که دولت برای سی و چهارمین دوره نمایشگاه کتاب پرداخت کرده حدود ۷۰ میلیارد تومان بوده و این یعنی باید در محاسبه‌های انجام شده رقم یارانه مورد نظر را نیز در نظر گرفت.

کتاب گران شده نه علاقه مردم، افزایش

به گزارش اقتصاد ۲۴ ، از سوی دیگر مساله افزایش قیمت کاغذ مطرح است موضوعی که تاثیر مستقیمی بر وضعیت فروش کتاب در کشور دارد و شاید بی دلیل نبود که رهبر انقلاب نیز در بازدید از نمایشگاه کتاب بر این مساله تاکید ویژه داشتند. تاکیدی که بعدتر سخنگوی دولت نیز بر آن اذعان داشت که باید فکری برای بهبود وضعیت کاغذ در کشور انجام شود. البته که تا زمان بهبود این وضعیت در حوزه کاغذ و نشر، هر افزایش فروشی در نمایشگاه‌های کتاب را باید از نتایج گرانی این کالای فرهنگی دانست و نه امکان خرید بیشتر از سوی شهروندان.

کما اینکه از همین میزان فروش نیز هنوز مشخص نیست چه مقدار مربوط به کتاب‌های درسی، آموزشی و کمک درسی برای مقاطع متوسطه و دانشگاه بوده است که بررسی همین بخش نیز ابعاد دیگری از میزان و قدرت خرید شهروندان را روشن خواهد کرد.