همکاری ایران و هند در چابهار عمری طولانی دارد، اما هر بار به بهانه‌ای ناتمام مانده و اکنون با وجود حضور تجهیزات در این بندر، ترانزیت کالای هندی از طریق ایران به نوعی متوقف شده و حال باید دید رویکرد دولت در بحث دیپلماسی اقتصادی، چطور این طلسم را می‌شکند.

به گزارش مردم سالاری آنلاین، موقعیت استراتژیک ایران در منطقه و برخورداری از یک جغرافیای خاص، کشور‌های همسایه را بر آن داشته که از خاک ایران به عنوان یک مسیر ترانزیتی استفاده کنند؛ با وجود این برخی از این ارتباطات، به‌دلایلی از جمله تحریم‌ها یا بدعهدی طرف‌های قرارداد ایران مسکوت مانده و اگر چه در مقاطعی سرمایه‌گذاری‌هایی نیز شده، اما به نتیجه نرسیده است.

یکی از این پروژه‌ها، حضور هند در چابهار است. از جمله اینکه در یکی از قرارداد‌های میان ایران و هند بنا بود از ظرفیت سرمایه‌گذاری هندی برای خط ریلی چابهار – زاهدان استفاده شود، اما در نهایت با وجود امضای تفاهم‌نامه همکاری، اقدام موثری از سوی هندی‌ها صورت نگرفت تا همکاری ریلی ایران و هند، شروع نشده پایان یابد.

یکی دیگر از این همکاری‌ها، استفاده از موقعیت ترانزیتی ایران برای هند است. کریدور ترانزیتی شمال–جنوب در ابتدای امر بین کشور‌های ایران، هند و روسیه بود و هدف آن این بود که روسیه از طریق ایران به هند متصل شود، اما پس از آن کشور‌های آسیای مرکزی نیز به این کریدور ملحق شدند و در این میان بندر چابهار می‌تواند به عنوان یک نقطه مهم و استراتژیک در یک شبکه حمل‌ونقل چندوجهی جریان کالا و مسافر بین ایران، هند، افغانستان، کشور‌های منطقه و آسیای میانه فعالیت کند.

در عین حال فعالیت خط کشتیرانی مستقیم از چین به چابهار در کنار فعالیت خط منظم کشتیرانی چابهار- هند در راستای توسعه کریدور شمال - جنوب و تحقق تاکیدات و منویات مقام معظم رهبری به منظور توسعه سواحل مکران است.

تعهد سرمایه‌گذاری ۸۵ میلیون دلاری و تامین ۲۴ میلیون

هند از طریق انعقاد قرارداد یکی از شرکت‌های خصوصی خود و با تعهد سرمایه‌گذاری به میزان ۸۵ میلیون دلار برای خرید تجهیزات مورد نیاز بندر چابهار، از سال ۱۳۹۷ وارد طرح توسعه فاز یک بندر شهید بهشتی چابهار شد، اما به دلیل مشکلات ثانویه ایجاد شده از جمله تحریم‌ها، جهت خرید و تأمین تجهیزات مذکور، این قرارداد به طور کامل اجرایی نشد.

با وجود این، با معافیت چابهار از تحریم‌های آمریکا، سال گذشته بود که اعلام شد که از این میزان تجهیزات سنگین راهبردی، بخشی به مبلغ مجموع ۲۴ میلیون دلار تامین شده که شامل شش دستگاه جرثقیل موبایل ساحلی با ظرفیت‌های سنگین و تجهیزات جانبی برای خدمات به کالا‌های فله، عمومی و کانتینری است.

همچنین چند ماه پیش خبر فعالیت خط منظم کشتیرانی چابهار-هند منتشر شده و اعلام شد که فعالیت این خط در کنار فعالیت خط کشتیرانی مستقیم از چین به چابهار موجب رشد ۲۰ درصدی تخلیه و بارگیری در بنادر شهیدبهشتی و شهیدکلانتری شده و تفاهم‌نامه‌ای به منظور تردد هشت فروند شناور و هر دو هفته یکبار برای جابجایی کالا بین هند و ایران از طریق مسیر دریایی چابهار منعقد شده است.

آخرین خبر از حضور هند در چابهار: قراردادی در آستانه تکمیل

در آخرین اظهار نظرات درباره حضور هند در چابهار، علی فتحی -عضو هیات عامل سازمان بنادر و دریانوردی- درباره مشکلات موجود در بندر چابهار و در پاسخ به اینکه اپراتور هندی اجازه استفاده تجهیزات وارد شده از جمله شش جرثقیل را نمی‌دهد و شرط اجازه از این جرثقیل‌ها را انعقاد قرارداد ١٠ ساله اعلام کرده است، توضیح داد: موضوع این است که باید باری وجود داشته باشد که از این تجهیزات استفاده شود، اما انعقاد قرارداد با هندی‌ها در مرحله نهایی است و با تکمیل قرارداد همه مشکلات برطرف می‌شود.

اگر چه خبر تدوین قرارداد با هند برای فعال کردن ظرفیت ترانزیتی ایران در سال‌های گذشته چندین بار منتشر شده، اما تاکنون اقدام عملی در خصوص آن صورت نگرفته است، اما باید دید با توجه به رویکرد دولت سیزدهم در بحث دیپلماسی اقتصادی و کشور‌های خارجی و آمادگی برای همکاری با کلیه طرف‌های خارجی، این بار این تصمیم به کجا می‌انجامد.