بر اساس برنامه چشم‌انداز 20 ساله صنعت گردشگری، درآمد ایران از گردشگری تا پایان سال 1403 باید به 25 میلیارد دلار برسد. ایران چقدر به این هدف نزدیک شده است؟

به گزارش مردم سالاری آنلاین،صنعت گردشگری یکی از صنایع درآمدزایی است که در ایران رونقی ندارد. مقامات می‌گویند علت آن ایران‌هراسی است، کارشناسان اما می‌گویند زیرساخت‌های گردشگری در ایران معیوب است و شرایط سیاسی و اجتماعی نیز به آن دامن می‌زند.
روز گذشته احمد وحیدی، وزیر کشور پس از بازدید از شانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری گفت: «گردشگری از برنامه چشم‌انداز ۲۰ ساله عقب است و باید تلاش کنیم این فاصله کم‌تر شود.»
بر اساس برنامه چشم‌انداز 20 ساله صنعت گردشگری، تا پایان سال 1403 تعداد گردشگران در ایران باید به 20 میلیون نفر برسد. اما آیا ایران به هدف خود نزدیک شده است؟
چشم‌انداز گردشگری در برنامه‌های توسعه ایران
بر اساس برنامه پنجم توسعه برای سال‌های 1389 تا 1393 چشم‌انداز نرخ رشد سالانه گردشگری 20 درصد و تعداد گردشگران نیز 6 میلیون و 500 هزار در نظر گرفته شد. در این صورت باید تا پایان این برنامه، درآمد حاصل از گردشگری به چهار میلیارد و 500 میلیون دلار می‌رسید.
در برنامه ششم توسعه ایران برای سال 1394 تا 1398 نرخ رشد سالانه 15 درصد و تعداد گردشگران 13 میلیون نفر در نظر گرفته شد. در این صورت باید تا پایان برنامه، ایران به درآمد 10 میلیارد دلاری حاصل از گردشگری می‌رسید.
برنامه هفتم توسعه در حال اجراست. بر اساس این برنامه، برای سال 1399 تا 1403 نرخ رشد سالانه گردشگری 10 درصد در نظر گرفته شده تا در پایان این برنامه تعداد گردشگران به 20 میلیون نفر و درآمد حاصل از آن 25 میلیارد دلار باشد.
نتایج این برنامه‌ها از سوی متولیان اعلام نشد، اما بررسی آمارهای پراکنده و اظهارات مقامات نشان می‌دهد چندان نتیجه‌ای نداشت. چنان‌که وزیر کشور هم به عقب ماندن از این برنامه‌ها اعتراف کرد.
گردشگران یک‌روزه‌ای که در ایران نمی‌مانند
علی‌اصغر شالبافیان، معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی هفته گذشته به خبرگزاری مهر گفت: «در ۹ ماهه نخست امسال بیش از ۳ میلیون گردشگر وارد کشور شده‌اند. حدود ۱۴ درصد این گردشگران بازدیدکننده یک روزه بودند.»
به عبارتی 420 هزار نفر از گردشگرانی که در سال جاری به ایران آمدند، اقامتی نداشتند. اقامت نداشتن هم یعنی فرصت چندانی برای بهره‌بردن از ورود گردشگر فراهم نشده است؛ از جمله آشنایی با اماکن گردشگری، بازارها و… .
به گفته شالبافیان سال گذشته نیز بیش از یک میلیون و ۳۰۰ هزار گردشگر وارد کشور شدند که از این تعداد ۱۱ درصد بازدیدکنندگان یک روزه بوده‌اند و اقامتی نداشتند.
آمارهای معاون وزارت میراث فرهنگی نشان از ناکامی ایران در برنامه توسعه گردشگری می‌دهد. ضمن این‌که آمارها به صورت شفاف اعلام نشد و مشخص نیست چه تعداد از این افراد ایرانیانی بودند که برای سفر به کشور آمدند.
این تنها برنامه‌ای نیست که ایران از آن جا مانده است. برگزاری جام جهانی 2022 در قطر نیز رویدادی بود که برخی از کارشناسان آن را فرصت بزرگی برای جذب گردشگر می‌دانستند.
رویای کودکانه ایران برای جذب گردشگر جام جهانی
رویای ایران برای جذب گردشگران جام جهانی 2022 اما تعبیر نشد. آنطور که محمد میرانی، عضو هیات مدیره اتاق ایران و قطر گفت، ایران بازنده این جام از نظر گردشگری بود، زیرا که همه کشورها از آن سود بردند جز ایران؛ حتی آذربایجان که فاصله زیادی تا قطر دارد!
اگرچه برخی ناکامی ایران در جذب گردشگران را به اعتراضات ارتباط دادند، اما رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی این موضوع را رد کرد. پیش‌تر حرمت‌الله رفیعی به تجارت‌نیوز گفت: «از ابتدا هم معلوم بود ایران نمی‌تواند سهمی از این بازار داشته باشد و نمی‌توان آن را به این موضوع ارتباط داد.»
رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی گفت: «همان ابتدا گفتم دوستانی که می‌گویند برنامه دارند، هیچ برنامه‌ای ندارند. هیاهوی زیادی برای جام جهانی قطر صورت گرفت اما هیچ نتیجه مثبتی نداشت.»
رفیعی گفت هیچ گردشگری ورودی که هوادار فوتبال و از کشورهای دیگر باشد، نداشتیم. جلسات متعدد و توافقاتی با با مقامات قطر داشتند. حاصل این توافقات برای جذب گردشگر از قطر به ایران صفر بود و کاری نتوانستند انجام دهند.
به گفته او جذب گردشگر از جام جهانی قطر رویای کودکانه‌ای بود که محقق نشد.
لغو تورهای گردشگران خارجی
2 سال دیگر تا پایان چشم‌انداز برنامه هفتم  توسعه گردشگری در ایران مانده است. آمارهای مقامات اما چندان دلخوش‌کننده نیست.
در ماه‌های اخیر نیز برخی از کشورها هشدار منع سفر به ایران دادند. مهرماه سال جاری نیز رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران از لغو حدود ۹۰ درصد سفر گردشگران خارجی به ایران و بیش از ۵۰ درصد ریزش سفرهای خارجی ایرانی‌ها خبر داد. (ایسنا)
بودجه 500 میلیاردی برای جذب گردشگر!
اگرچه کارشناسان حوزه گردشگری، علت را در معیوب بودن زیرساخت‌ها می‌دانند اما شالبافیان، معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی علت را ایران‌هراسی می‌داند. او گفت ۵۰۰ میلیارد تومان برای مقابله با ایران‌هراسی در بودجه سال آینده در نظر گرفته‌اند.
حالا باید دید در شرایط فعلی، ایران چگونه می‌تواند تا 2 سال دیگر به درآمد 25 میلیارد دلاری حاصل از گردشگری برسد.